Οι Σοσιαλιστές στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι

Θα ακολουθήσουν τον δρόμο της Πορτογαλίας ή τον δρόμο του ΠΑΣΟΚ; Για τους Ισπανούς Σοσιαλιστές ο λόγος, οι οποίοι μετά τις εκλογές της 20ής Δεκέμβρη βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα κρίσιμο δίλημμα: Θα προχωρήσουν σε σχηματισμό προοδευτικής κυβέρνησης μαζί με το Podemos και άλλα μικρότερα κόμματα ή θα διευκολύνουν μια δεύτερη τετραετία Ραχόι;

Αυτά τα ερωτήματα αναμένεται να απαντηθούν σε σημαντικό βαθμό σήμερα Σάββατο, οπότε συνέρχεται η Ομοσπονδιακή Επιτροπή του Σοσιαλιστικού Κόμματος η οποία θα αποφανθεί και για τις όποιες μελλοντικές συμμαχίες.

Η κατάσταση στο εσωτερικό του κόμματος είναι αρκετά έκρυθμη. Τα μαχαίρια έχουν βγει εδώ και καιρό και όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά.

Στις 20 Δεκέμβρη, το Σοσιαλιστικό Κόμμα με αρχηγό τον Πέδρο Σάντσεθ πέτυχε το χειρότερο αποτέλεσμα των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Ωστόσο, καθώς το Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) του Ραχόι αδυνατεί να σχηματίσει κυβέρνηση, ο Σάντσεθ, δεύτερος τη τάξει, αναδεικνύεται σε αποφασιστικό παράγοντα.

Η μία επιλογή του είναι να συμμετάσχει σε έναν μεγάλο κυβερνητικό συνασπισμό με το ΡΡ και με ή χωρίς τους κεντροδεξιούς Ciudadanos ή να διευκολύνει τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης μειοψηφίας υπό τον Ραχόι απέχοντας από την ψηφοφορία στη Βουλή. Και στις δύο περιπτώσεις, προβλέπεται ότι το κόμμα θα υποστεί συρρίκνωση τύπου ΠΑΣΟΚ.

Η άλλη επιλογή είναι μια λύση στα πρότυπα της Πορτογαλίας με συνεργασία μεταξύ των αριστερών δυνάμεων και επικεφαλής τον Πέδρο Σάντσεθ, την οποία φέρεται να προκρίνει και ο ίδιος και να θέλει και ο Πάμπλο Ιγκλέσιας του Podemos.

Αυτό όμως βρίσκει εκ διαμέτρου αντίθετους πολλούς από τους «βαρόνους» του κόμματος, οι οποίοι προτιμούν είτε μια ενεργό ή σιωπηρή στήριξη προς τον Ραχόι είτε νέες εκλογές.

Την πρώτη εκδοχή φέρονται να προτιμούν άνθρωποι της παλιάς φρουράς, όπως οι πρώην υπουργοί Χοσέ Μπόνο και Εδουάρδο Θαπλάνα.

Αλλοι, όπως ο πρώην γενικός γραμματέας του κόμματος και υποψήφιος στις εκλογές του 2011 Αλφρέδο Πέρεθ Ρουμπαλκάμπα, χαρακτηρίζουν «προσβλητικό τον τρόπο με τον οποίο το Podemos προσπαθεί να εκβιάσει μια συμμαχία με τους Σοσιαλιστές».

Ο πρώην πρωθυπουργός Φελίπε Γκονσάλες σε προχθεσινή συνέντευξή του στην εφημερίδα El Pais δήλωσε ότι «ούτε ο Ραχόι ούτε ο Σάντσεθ θα πρέπει να εμποδίσουν ο ένας τον άλλο να κυβερνήσει».

Ο Γκονσάλες δεν έφτασε στο σημείο να ταχθεί ανοιχτά υπέρ μιας συμμαχίας με τη Δεξιά, όπως φέρεται να έχει πει σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις.

Δήλωσε ωστόσο ότι δεν βγαίνουν οι αριθμοί για τον σχηματισμό προοδευτικής κυβέρνησης από την παρούσα Βουλή, ότι για τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η Ισπανία είναι απαραίτητη η στήριξη του Λαϊκού Κόμματος, ενώ μια συνεργασία με το Podemos θα ήταν επικίνδυνη και αποφευκτέα.

Τριβή με τον χρόνο

Σίγουρα έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι από το 1976, όταν ένας ριζοσπάστης αντικαπιταλιστής Γκονσάλες έγραφε το βιβλίο «Τι είναι ο σοσιαλισμός».

Ακόμα περισσότερο από το 1879, όταν ιδρύθηκε το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα της Ισπανίας (PSOE) υιοθετώντας πολλές από τις αρχές του μαρξισμού.

Συμπτωματικά, ο ιδρυτής του κόμματος και αργότερα ο πρώτος σοσιαλιστής που εξελέγη στο Κοινοβούλιο ήταν ο συνδικαλιστής εργάτης Πάμπλο Ιγκλέσιας (καμία συγγένεια με τον αρχηγό του Podemos).

Σήμερα, πολλοί Σοσιαλιστές της παλιάς φρουράς βλέπουν με τρόμο τον Ιγκλέσιας τον νεότερο να τους κλέβει ψήφους. Φυσικό επακόλουθο από τη στιγμή που το PSOE όπως και τα περισσότερα σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης απεμπόλησαν τον ριζοσπαστισμό τους για να συγκλίνουν ή και να ταυτιστούν σε μεγάλο βαθμό με τη Δεξιά.

Η ιδεολογική μετάλλαξη, ο φόβος μήπως το Σοσιαλιστικό Κόμμα απορροφηθεί από το Podemos και η διαφωνία ως προς τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας είναι οι βασικοί λόγοι αντίστασης των «βαρόνων» απέναντι σε μια συνεργασία με το Podemos.

Υπάρχουν όμως και άλλα, λιγότερο «ευγενή» κίνητρα πίσω από τις αντιδράσεις: όπως η βιασύνη ορισμένων δελφίνων να αντικαταστήσουν τον Πέδρο Σάντσεθ, με πρώτη και καλύτερη τη Σουσάνα Ντίας, επικεφαλής της αυτόνομης κυβέρνησης της Ανδαλουσίας.

Αν η Ισπανία πάει σε νέες εκλογές, τα γκάλοπ προβλέπουν και άλλη πτώση για τα ποσοστά του PSOE, οπότε ο αποκεφαλισμός του νυν αρχηγού θα είναι αναπόφευκτος.

Ο Σάντσεθ πάντως, ακόμα και μετά τη συνέντευξη Γκονσάλες, επιμένει ότι δεν πρόκειται να ανοίξει καμία γέφυρα επικοινωνίας με τον Ραχόι και εφόσον ο ίδιος δεν διεκδικήσει την ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, θα ξεκινήσει επίσημα τις προσπάθειες σχηματισμού προοδευτικής κυβέρνησης.

Θα του δώσει όμως το πράσινο φως σήμερα η Ομοσπονδιακή Επιτροπή του κόμματος; Καθόλου βέβαιο. Αν όχι, θα παρακάμψει τους «βαρόνους» για να απευθυνθεί στην κομματική βάση η οποία δείχνει πιο φιλική στο ενδεχόμενο συνεργασίας με το Podemos; Στην πραγματικότητα, ο Πέδρο Σάντσεθ γνωρίζει καλά ότι ή θα γίνει τώρα πρωθυπουργός ή δεν θα είναι τίποτα στο μέλλον.

«Μόνο αν αυτός αποφασίσει και δεν αφήσει τους άλλους να αποφασίσουν αντί γι’ αυτόν, αν χτυπήσει τη γροθιά στο τραπέζι και φερθεί ως ηγέτης, θα συνεχίσει και να είναι», έγραψε ο Χαβιέρ Γκαλιέγο, αρθρογράφος της διαδικτυακής εφημερίδας El Diario. «Πέδρο, εσύ αποφασίζεις. Το χρηματιστήριο ή τη ζωή σου».