Παράλληλοι... σοσιαλιστικοί βίοι

H συνάντηση του ηγέτη των Ισπανών Σοσιαλιστών, Πέντρο Σάντσεθ, με τον πρωθυπουργό της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, έθεσε στο τραπέζι την πιθανότητα μιας ευρείας συμμαχίας της Aριστεράς στην Ισπανία, που θα επέτρεπε στον ηττημένο των εκλογών να κυβερνήσει, όπως έγινε στη Λισαβόνα.

Ο επικεφαλής του PSOE, που είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί από πρώτο χέρι για τον «κοινωνικό οδικό χάρτη», τον οποίο συνυπέγραψαν τα κόμματα που στηρίζουν τον Κόστα, υποσχέθηκε πως εάν καταψηφιστεί η κυβέρνηση που θα κληθεί να σχηματίσει ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος, Μαριάνο Ραχόι -όπως αναμένεται, με δεδομένη την αρνητική ψήφο τόσο των Σοσιαλιστών όσο και των λοιπών κομμάτων της Αριστεράς-, «θα τείνει το χέρι σε όλες τις προοδευτικές δυνάμεις» για να σχηματίσει εναλλακτική κυβέρνηση και να ηγηθεί «της πολιτικής αλλαγής υπέρ της οποίας ψήφισαν οι Ισπανοί».

Πολλοί τονίζουν τις παράλληλες πορείες των δύο πολιτικών σε δύο χώρες που τα τελευταία τέσσερα χρόνια κυβερνήθηκαν από συντηρητικά κόμματα με ατζέντες ακραίας λιτότητας και περικοπών.

Σάντσεθ και Κόστα ανέλαβαν την αρχηγία των κομμάτων τους το 2014, αμφισβητώντας τις επιδόσεις της προηγούμενης ηγεσίας τους και επιχειρώντας -λιγότερο ή περισσότερο- να αποστασιοποιηθούν από τα σκάνδαλα διαφθοράς και το φιλελεύθερο πολύ πρόσφατο παρελθόν των κομμάτων τους.

Και οι δύο επιχείρησαν επίσης την «επιστροφή στις προοδευτικές ρίζες», αλλά έχασαν τις εκλογές (παρ’ ότι στέρησαν την αυτοδυναμία στους Συντηρητικούς) και είδαν τους εσωκομματικούς τους αντιπάλους να ζητούν την αποπομπή τους.

Σήμερα ο Κόστα είναι πρωθυπουργός της Πορτογαλίας χάρη σε μια πρωτόγνωρη συμμαχία με το Μπλόκο της Αριστεράς και τους Κομμουνιστές. Και ο Σάντσεθ νιώθει πως ίσως θα μπορούσε να αποπειραθεί κάτι ανάλογο.

Αλλά οι διαφορές στο πολιτικό σκηνικό των δύο χωρών είναι πρόδηλες και οι δυσκολίες στην Ισπανία φαντάζουν προς στιγμήν αξεπέραστες, με δεδομένες τις αυτονομιστικές τάσεις που κυριαρχούν στη χώρα.

Μια συμμαχία της Αριστεράς στην Ισπανία δεν απαιτεί τη σύμπραξη τριών κομμάτων όπως στην Πορτογαλία, αλλά τη δύσκολη συμφωνία του PSOE με το Podemos και την Ενωμένη Αριστερά (ΙU), τη δυσκολότερη συναίνεση των αριστερών αυτονομιστικών κομμάτων ERC της Καταλονίας και Bildu της Χώρας των Βάσκων, και καθώς όλα αυτά τα κόμματα μαζί συγκεντρώνουν 172 έδρες αντί των 176 της απόλυτης πλειοψηφίας, θα προϋπέθετε και την απίθανη στήριξη κάποιων μικρών δεξιών εθνικιστικών κομμάτων ή και των κεντροδεξιών Ciudadanos.

Με ποιους εταίρους;

Ο επικεφαλής τους, Αλμπερτ Ριβέρα, όπως και ο Ραχόι, απορρίπτει την όποια συνεργασία τόσο με τα αυτονομιστικά κόμματα όσο και με το Podemos, το οποίο τάσσεται υπέρ της διενέργειας δημοψηφίσματος για την αυτοδιάθεση της Καταλονίας.

Ο Σάντσεθ, ωστόσο, συνεχίζει να μιλά για έναν προοδευτικό συνασπισμό και, χωρίς να ξεκαθαρίζει με ποιον, επιμένει πως υπάρχει δυνατότητα για κυβέρνηση με μεταρρυθμιστική ατζέντα σε κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και στα θέματα των ατομικών ελευθεριών, προσδοκώντας πως το «αυτονομιστικό ζήτημα» θα περάσει σε δεύτερη φάση και οι συνομιλητές του θα εγκαταλείψουν τα περί δημοψηφίσματος στην Καταλονία.

Οσο για τον Ραχόι, υπηρεσιακός πλέον πρωθυπουργός, δεν εγκαταλείπει την απέλπιδα προσπάθεια μιας μεγάλης συμμαχίας με τους Σοσιαλιστές, αλλά και τους Ciudadanos ως «μαϊντανό πλουραλισμού».

Παρά την άρνηση του Σάντσεθ για κυβέρνηση συνασπισμού με το Λαϊκό Κόμμα, θα προσπαθήσει να τον δελεάσει καλώντας τον εκ νέου την προσεχή εβδομάδα στο προεδρικό Μέγαρο για να του προσφέρει ως δέλεαρ, ανάμεσα στα άλλα, κάποιες υποχωρήσεις για «συναινετική συνταγματική μεταρρύθμιση», πάγιο αίτημα των Σοσιαλιστών.

Και παρότι δηλώνει πως θα εξαντλήσει όλες τις συνταγματικές προθεσμίες για σχηματισμό κυβέρνησης, μιλά για νέα προσφυγή στις κάλπες ως «το πλέον βιώσιμο σενάριο».

«Τακτικισμός», σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ώστε να «συνετίσει» τον Σάντσεθ, αφήνοντάς τον να βράσει στο πικρό ζουμί των άκαρπων διαπραγματεύσεων, ώστε να πειστεί πως τον συμφέρει μια κυβέρνηση μειοψηφίας των Συντηρητικών αντί νέων εκλογών, οι οποίες θα μπορούσαν να αποβούν μοιραίες για τα ποσοστά των Σοσιαλιστών και να δώσουν αέρα στα πανιά του Podemos.

Σενάρια επί σεναρίων που αφήνουν ανοιχτά πολλά ενδεχόμενα. Το βέβαιο είναι πως το πρώτο πικρό ποτήρι θα καταπιεί ο Ραχόι στις 13 Ιανουαρίου, όταν θα συσταθεί σε σώμα η νέα Βουλή και θα εκλεγεί το νέο της προεδρείο.

Τα κόμματα της Αριστεράς διαμήνυσαν πως ο υποψήφιος του Λαϊκού Κόμματος για πρόεδρος της Βουλής δεν έχει καμία τύχη και αναμένεται ότι τη θέση θα καταλάβει ένας Σοσιαλιστής.