Μια μισογεμάτη βαλίτσα, ένα δείπνο αφημένο βιαστικά στο τραπέζι, ένας δαίδαλος σκοτεινών επιλογών, ένα μήνυμα που ακούγεται πάλι και πάλι από το ραδιόφωνο: «Φύγετε τώρα!».
Στη Χάγη τα παιδιά μπορούν να «ακολουθήσουν» τα βήματα των συνομηλίκων τους στο τραγικό ταξίδι του ξεριζωμού τους.
Είναι το μουσείο του Ερυθρού Σταυρού, το λεγόμενο «Σπίτι της Ανθρωπότητας» που άνοιξε το 2010 για να βοηθήσει τον κόσμο και ειδικά τα παιδιά να καταλάβουν την δουλειά που κάνουν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο.
Οταν αρχίζει αυτό το ταξίδι, οι επισκέπτες παίρνουν μια «βίζα» που τους επιτρέπει να ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς την ασφάλεια της «Ζώνης Β».
Παρότι πρόκειται για ένα καλά στημένο σκηνικό, υπάρχουν στιγμές που η καρδιά σταματάει, καθώς «ακολουθείς» με κάποιο τρόπο τα βήματα των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που ξεριζώθηκαν από τραγωδίες σε όλο τον κόσμο, και έχουν προορισμό τις ακτές της Ευρώπης.
Οταν ξεκινάς «η περιήγηση γίνεται ένα ταξίδι στο άγνωστο, όπου πρέπει να αντιμετωπίσεις κινδύνους και αβεβαιότητες», λέει η Λιζέτ Ματαάρ, διευθύντρια του Μουσείου. «Πρέπει να κάνεις δύσκολες επιλογές για να φτάσεις σε μια ασφαλή χώρα».
Το μουσείο, που είναι μοναδικό στο είδος του, υποδέχθηκε 30.000 επισκέπτες το 2014. Αλλά με τους πρόσφυγες να φτάνουν κατά χιλιάδες στην Ευρώπη το ενδιαφέρον έχει αυξηθεί κατακόρυφα.
Αλλά, προσοχή: η εμπειρία είναι τόσο ρεαλιστική που οι γονείς προειδοποιούνται ότι δεν είναι κατάλληλη για παιδιά κάτω των 10 ετών.
«Τα παιδιά βομβαρδίζονται με φωτογραφίες και πληροφορίες για τους πρόσφυγες, την μετανάστευση και την πολιτική ασύλου, χωρίς να μπορούν συχνά να επεξεργαστούν τα δεδομένα στο σωστό πλαίσιο», λέει στο Γαλλικό Πρακτορείο, η ξεναγός των παιδιών σε αυτή την διαδρομή, Οντρεϊ Μουσόνι.
«Ακούν πολλούς αριθμούς, χωρίς να μπορούν να καταλάβουν την πραγματική σημασία τους και καμία από αυτές τις πληροφορίες δεν έχει ανθρώπινο πρόσωπο».
Το «ταξίδι»
Οταν βγαίνει κανείς από το πρώτο χώρο που έχει στηθεί να μοιάζει με σπίτι, βρίσκεται μπροστά σε έναν λαβύρινθο από σκοτεινούς διαδρόμους, όπου αντηχούν έντονες φωνές αστυνομικών και ουρλιαχτά ζώων. Μια πινακίδα στην πόρτα γράφει: «Διάλεξε! Τα υπάρχοντα σου ή την ζωή σου;»
Φωτογραφίες τρόμου και τραγικές στιγμές από την πορεία των προσφύγων προς την Ευρώπη προβάλλονται στους τοίχους, επιλεγμένες από ερευνητές, με πραγματικά στιγμιότυπα. «Πάντα είναι τα μικρά πράγματα που εντυπώνονται», λέει η Ματαάρ.
Αγωνία, θλίψη και ελπίδα
Αφού συμπληρώσουν ένα σωρό εγγράφων με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή μπορεί να συναντήσουν πάλι τις οικογένειες τους, τα παιδιά-επισκέπτες φθάνουν στον χώρο που είναι τα «σύνορα», όπου τους περιμένουν βλοσυροί οι «συνοριοφύλακες», με ένα μπαράζ ερωτήσεων:
«Πού είναι η βίζα σας για την "Ζώνη Β" Ποιά είναι η διεύθυνση, το μικρό σας όνομα, το όνομα της οικογένειας των φίλων σας; Τι θα κάνετε στην "Ζώνη Β";»
Η ηχογραφημένη φωνή εκτοξεύει την μια ερώτηση μετά την άλλη στα παιδιά που δείχνουν όλο και πιο ανήσυχα όσο περνάει η ώρα.
«Ακούσαμε πολλές ιστορίες για το τι σημαίνει να είσαι πρόσφυγας και πόσο δύσκολο είναι» είπε η 16χρονη Σόνα. «Και παρότι αυτό που ζήσαμε είναι σταγόνα στον ωκεανό, πήραμε μια γεύση για το τι περνάνε».
Οι Ολλανδοί αξιωματούχοι λένε ότι φέτος θα καταρριφθεί κάθε ρεκόρ υποδοχής προσφύγων. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου ήταν 54.000 οι αιτήσεις για άσυλο και ακόμα δεν έχουν προστεθεί οι αριθμοί του Δεκεμβρίου.
Το τελευταίο ρεκόρ ήταν το 1994 στην κορύφωση του πολέμου στα Βαλκάνια, όταν στην Ολλανδία είχαν υποβληθεί 52.500 αιτήσεις για άσυλο.
Και η εκπαίδευση της νέας γενιάς θεωρείται σημαντική, μαι περίοδο που τα ξενοφοβικά, ακροδεξιά κόμματα, όπως το Κόμμα της Ελευθερίας του Γκεερτ Βίλντερς, κερδίζουν έδαφος εν μέσω της πόλωσης που έχει προκαλέσει η προσφυγική κρίση.
«Εχουμε παιδιά που έρχονται εδώ και λένε ότι οι πρόσφυγες θέλουν να έρθουν εδώ για να εκμεταλλευτούν το φορολογικό μας σύστημα και να επωφεληθούν από τα επιδόματα... αλλά συχνά αυτές οι κουβέντες τους βασίζονται σε πληροφορίες που δεν λένε όλη την ιστορία», τονίζει ο Μουσόνι.
Το σύντομο «ταξίδι» των 45 λεπτών φαίνεται ότι συμπληρώνει πολλά κενά....Οι πρόσφυγες «νιώθουν όλων των ειδών τα συναισθήματα» λέει η 16χρονη Εϊμι. «Θλίψη που αφήνουν όλη την ζωή τους πίσω, αγωνία για το ταξίδι που έχουν μπροστά τους, ελπίδα για το μέλλον και την ευτυχία που ψάχνουν».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας