Ο Αννίβας μπροστά στο... πικρό ποτήρι

Η Πορτογαλία «μετέωρη». Η Πορτογαλία «σε αναμονή». Η Πορτογαλία «σε παρατεταμένη αστάθεια».

Επιφυλακτικοί και αναμενόμενα δυσοίωνοι οι τίτλοι των περισσότερων διεθνών ΜΜΕ για το «πείραμα» –όπως αποκαλείται– των πολιτικών αντιλιτότητας εντός ευρωζώνης και υπό τροϊκανή επιτήρηση, που ευελπιστεί να εφαρμόσει ο ηγέτης των Σοσιαλιστών και εν αναμονή εντολοδόχος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα και οι σύμμαχοί του, το Μπλόκο της Αριστεράς και οι Κομμουνιστές με τους Πράσινους, μετά την πτώση-εξπρές της μνημονιακής κεντροδεξιάς κυβέρνησης συνασπισμού του Πέδρο Πάσος Κοέλιο που προκάλεσαν την Τρίτη, καταψηφίζοντάς την στη Βουλή χωρίς αποστασίες.

Με διάρκεια ζωής 11 μέρες, 5 ώρες και... 40 λεπτά, όπως έγραφε χαρακτηριστικά το πρωτοσέλιδο της πορτογαλικής εφημερίδας «Jornal de Noticias», η δεύτερη θητεία τής –υπέρ το δέον υπάκουης στους δανειστές– κυβέρνησης Κοέλιο καταλήγει να μείνει στην Ιστορία ως η πιο βραχύβια από την επάνοδο της Πορτογαλίας στη δημοκρατία το 1974.

Οι Σοσιαλιστές έχουν συνάψει τρεις ξεχωριστές συμφωνίες με Μπλόκο, Κομμουνιστές και Πράσινους, χωρίς ωστόσο να έχουν ξεκαθαριστεί οι όροι της συγκυβέρνησης και οι κρίσιμοι χειρισμοί τους στην οικονομία, πόσο μάλλον η τήρηση των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων της χώρας, όπως πρεσβεύει ο εν αναμονή πρωθυπουργός.

Το βέβαιο είναι πως θα υφίσταται διαρκώς πιέσεις από δύο μέτωπα: να κρατά ικανοποιημένους τους –σαφώς πιο αριστερούς– συμμάχους του από τη μια, αλλά και την ευρωζώνη και τις αγορές από την άλλη.

Σ’ ένα πρώτο δείγμα γραφής πάντως, εν όψει της πολυπόθητης ανάληψης της εξουσίας, το Σοσιαλιστικό Κόμμα ζήτησε χθες επίσημα να παγώσει η ιδιωτικοποίηση της κρατικής αεροπορικής εταιρείας TAP, που επρόκειτο να ολοκληρωθεί σήμερα.

Από χθες τα βλέμματα όλων, εντός κι εκτός της χώρας, είναι στραμμένα στο προεδρικό μέγαρο και στις επόμενες κινήσεις του δεξιού προέδρου Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα, ο οποίος –επικαλούμενος «κινδύνους» για την οικονομική και πολιτική σταθερότητα της χώρας από μια κεντροαριστερή κυβέρνηση αντιλιτότητας– επέμεινε να δώσει την πρώτη διερευνητική εντολή στον ομοϊδεάτη κι εκλεκτό του Κοέλιο, παρότι ο συνασπισμός του δεν συγκέντρωσε κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις εκλογές του Οκτωβρίου.

Το... μετέωρο βήμα του Πορτογάλου προέδρου αναμένεται ευρέως να είναι η παράδοση της εντολής στον Σοσιαλιστή Κόστα, που περιμένει εναγωνίως να πάρει το πράσινο φως για να κυβερνήσει με τη συμμετοχή ή την κοινοβουλευτική στήριξη των αριστερών του συμμάχων.

Ξεκινώντας τις επίσημες διαδικασίες για την αλλαγή στην εξουσία, ο Σίλβα συναντήθηκε χθες με τον απερχόμενο πρωθυπουργό Κοέλιο και τον πρόεδρο της Βουλής, ενώ τις επόμενες μέρες θα έχει επαφές με όλα τα πολιτικά κόμματα και εκπροσώπους των συνδικάτων και του επιχειρηματικού κόσμου.

Με δεδομένη όμως την εύθραυστη κατάσταση της οικονομίας –παρά την «πετυχημένη» έξοδο από το Μνημόνιο– και την επείγουσα πλέον κατάθεση και έγκριση του νέου κρατικού προϋπολογισμού, που έπρεπε να έχει παρουσιαστεί προς αξιολόγηση στις Βρυξέλλες ήδη από τον περασμένο μήνα, οι εναλλακτικές για τον Πορτογάλο πρόεδρο είναι λίγες και συγκεκριμένες.

Αφού το Κοινοβούλιο, με βάση το Σύνταγμα, δεν μπορεί να διαλυθεί πριν συμπληρώσει έξι μήνες από τη συγκρότησή του σε σώμα, τυχόν πρόωρες εκλογές μπορούν να διεξαχθούν το νωρίτερο τον Ιούνιο του 2016.

Ο Σίλβα θα μπορούσε είτε να διορίσει τον Κοέλιο επικεφαλής μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης μέχρι το καλοκαίρι –έναν «κουτσό» ρόλο με ημερομηνία λήξης που ο απερχόμενος πρωθυπουργός (και τυπικά νικητής των εκλογών) έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν επιθυμεί– είτε να διορίσει μια μεταβατική κυβέρνηση τεχνοκρατών.

«Το πιθανότερο σενάριο είναι πως [ο Σίλβα] θα ορίσει τον Αντόνιο Κόστα πρωθυπουργό, αλλά αυτή η απόφαση θα εξαρτηθεί από το πόσο “συμπαγής” θα είναι η συμφωνία για τον συνασπισμό που θα του παρουσιαστεί», εκτιμά ο (συνονόματος) πολιτικός αναλυτής Αντόνιο Κόστα Πίντο.