Η Ιταλία και το «γαλλικό θαύμα»

Το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών λειτουργεί θετικά για την ιταλική προοδευτική παράταξη. Οπως σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, το μήνυμα της κάλπης έφερε ανακούφιση, ιδίως σε μια χώρα όπου τα μέλη του κυβερνητικού συνασπισμού, αρχίζοντας από τη Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, ήταν έτοιμα να πανηγυρίσουν για τυχόν νίκη της Εθνικής Συσπείρωσης. Αρχικά, η Μελόνι δεν σχολίασε τη βούληση των Γάλλων πολιτών.

Επρεπε, όμως, να κάνει μια κάποια αναφορά. Κι έτσι, από την Ουάσινγκτον και τη σύνοδο του ΝΑΤΟ, περιορίστηκε στο να πει «Δεν κέρδισε κανείς, διότι κανείς δεν εξασφάλισε την πλειοψηφία» και «Είναι καλύτερα να συνασπίζεσαι επειδή συμμερίζεσαι ένα κοινό σχέδιο, παρά να συνασπίζεσαι κατά ενός κοινού εχθρού». Ο Σαλβίνι, δε, είναι βαθιά απογοητευμένος και θεωρεί ότι όλα οφείλονται στις «απαράδεκτες μηχανορραφίες» του Εμανουέλ Μακρόν.

Στα κόμματα του προοδευτικού φάσματος, φυσικά, το κλίμα είναι εντελώς διαφορετικό. Από τα Πέντε Αστέρια μέχρι το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, η διαπίστωση είναι ότι η συνεργασία των δημοκρατικών δυνάμεων μπορεί να κάνει θαύματα και ότι το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών είναι ένα ενθαρρυντικό μήνυμα για τις ιταλικές εσωτερικές εξελίξεις. Το ίδιο πιστεύει, φυσικά, και η Ιταλική Αριστερά του Νικόλα Φρατογιάνι, ο οποίος είναι ο Ιταλός πολιτικός που θεωρείται ότι διατηρεί τις στενότερες σχέσεις με τον Αλέξη Τσίπρα.

Το θέμα, βέβαια, είναι πώς, από τη φάση των αισιόδοξων δηλώσεων, μπορεί να υπάρξει μετάβαση σε εκείνη των ουσιαστικών κινήσεων. Οι ευρωεκλογές, στις οποίες τα ιταλικά κόμματα έπρεπε να ξεπεράσουν το «όριο εισόδου» του 4% και για τις οποίες δεν χρειάστηκε κανενός είδους συνεργασία, σίγουρα δεν βοήθησαν στη δημιουργία ενός κλίματος συμπόρευσης.

Οι όλες ζυμώσεις, και εδώ στην Ιταλία, θα ξεκινήσουν από τον Σεπτέμβριο. Τα Πέντε Αστέρια, τα οποία μόλις εντάχθηκαν στην ευρωομάδα της Αριστεράς, θα πρέπει να αποφασίσουν αν ο Τζουζέπε Κόντε θα παραμείνει στην ηγεσία –παρά το απογοητευτικό 10% των ευρωεκλογών– ή αν θα προχωρήσουν στην ανάδειξη νέου προέδρου. Προς το παρόν, ο ιδρυτής τους, Μπέπε Γκρίλο, παρακολουθεί από «απόσταση ασφαλείας» τις όλες εξελίξεις, αλλά, μετά τη θερινή ανάπαυλα, δεν αποκλείεται να στείλει ένα από τα γνωστά, «καυστικά» μηνύματά του. Το κύριο εμπόδιο είναι ότι ένα αρκετά μεγάλο μέρος των μελών του κινήματος συνεχίζει να θεωρεί ότι οι «πεντάστεροι» πρέπει να διατηρήσουν την αυτονομία τους, διότι θεωρούν ότι, σε αντίθετη περίπτωση, θα γίνουν «παρακλάδι» της Κεντροαριστεράς.

Το δε Δημοκρατικό Κόμμα, με την ηγεσία της Ελι Σλάιν, έχει αναλάβει, εκ των πραγμάτων, τον ρόλο της κεντρικής πολιτικής δύναμης που πρέπει να χειριστεί τις διαδικασίες για την ανάδειξη μιας ευρύτερης συμμαχίας. Η Σλάιν δεν διαθέτει χαρισματική προσωπικότητα, αλλά προσπαθεί να βασιστεί στη στήριξη όλων των ρευμάτων του κόμματος με μια ρεαλιστική στρατηγική, η οποία στις εκλογές του Ιουνίου απέφερε καρπούς με το άκρως ικανοποιητικό ποσοστό του 24%. Η κύρια πρόκληση σε αυτή την περίπτωση είναι να ξαναρχίσει ένας ουσιαστικός διάλογος με ανέργους, χαμηλοεισοδηματίες και όσους βρίσκονται, γενικότερα, στο περιθώριο. Διότι οι θέσεις υπέρ των κοινωνικών δικαιωμάτων και των μειονοτήτων είναι σίγουρα σημαντικές, αλλά δεν αρκούν.

Οσο για την Ιταλική Αριστερά και τη συμπόρευσή της με τους Οικολόγους, είναι ο πολιτικός σχηματισμός που στην φάση αυτή διαθέτει την πιο ενδιαφέρουσα δυναμική. Στις ευρωελογές πέτυχε ποσοστό 6,7% και απέδειξε ότι δεν αλλάζει θέσεις ανάλογα με τις περιστάσεις. Είναι η πολιτική δύναμη, για παράδειγμα, η οποία υπερασπίζει με μεγαλύτερο σθένος το δικαίωμα στις ελεύθερες παραλίες, χωρίς να φοβηθεί τις όποιες συγκρούσεις με ισχυρά οικονομικά συμφέροντα. Η μεγάλη πρόκληση για όλους είναι να βρουν μια κοινή γλώσσα, λίγα και σαφή στοιχεία που να συνθέσουν μια αναγνωρίσιμη πολιτική πλατφόρμα. Αφήνοντας στην άκρη, κατά το δυνατόν, εγωισμούς και πρωταγωνιστικές τάσεις.