«Μπλόκο» στην κυβέρνηση της Δεξιάς

Αναπάντεχη έκπληξη, ιστορική «στροφή» ή απλώς μια προσπάθεια με προδιαγεγραμμένη την αποτυχία της;

Το μόνο σίγουρο είναι πως η δήλωση του ηγέτη του Πορτογαλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΠΚΚ), Ζερόνιμο ντε Σόουζα, μετά τη συνάντησή του με την ηγεσία του Σοσιαλιστικού Κόμματος το απόγευμα της περασμένης Τετάρτης, ανακάτεψε την «τράπουλα» στη χώρα της Ιβηρικής, εμφανίζοντας το πιο απίθανο μετεκλογικό σενάριο ως απολύτως εφικτό.

«Μια λύση για τον σχηματισμό κυβέρνησης, που αναπόφευκτα περιλαμβάνει τους Σοσιαλιστές, θα έχει την πολιτική μας υποστήριξη, για να σταματήσει η επανάληψη αυτής της πολιτικής [της λιτότητας]» δήλωσε ενώπιον των δημοσιογράφων ο Ντε Σόουζα.

Οι εκλογές της 4ης Οκτωβρίου έδωσαν μεν τη νίκη στον κεντροδεξιό συνασπισμό «Πορτογαλία Μπροστά», ωστόσο ο Πέντρο Πάσος Κοέλιο είδε τις δυνάμεις του να καταρρέουν κατά σχεδόν 12 μονάδες, εξέλιξη που του αφαίρεσε τη δυνατότητα πλειοψηφίας στη Βουλή (έλαβε 104 έδρες σε σύνολο 230).

Οι δε Σοσιαλιστές του Αντόνιο Κόστα αύξησαν τη δύναμή τους κατά 4,5% και εξέλεξαν 85 βουλευτές, το Μπλόκο της Αριστεράς διπλασίασε τις ψήφους του φτάνοντας το 10,2% και τους 19 βουλευτές, ενώ το ΠΚΚ παρέμεινε σχεδόν σταθερό με 8,3% και 17 αντιπροσώπους στη Βουλή.

Οι συναντήσεις

Η κομβική συνάντηση του Μπλόκου της Αριστεράς με τον επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος αναβλήθηκε, όμως, για την προσεχή Δευτέρα για τεχνικούς λόγους.

Στην πραγματικότητα κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου θα συνεδριάσουν οι τάσεις του κόμματος, αν και συνολικά δεν φαίνεται ότι θα υπάρξει κάποια σημαντική διαφοροποίηση.

«Είναι ξεκάθαρο πως ούτε το Μπλόκο ούτε το Κομμουνιστικό Κόμμα θα αρνούνταν μια αριστερή κυβέρνηση» δήλωσε εξάλλου η ευρωβουλευτής του κόμματος, Μαρίσα Ματίας.

Ο Ντε Σόουζα, λοιπόν, έσπευσε να ασκήσει συνολική κριτική στο πρόγραμμα των Σοσιαλιστών, επιμένοντας στην ανάγκη υλοποίησης των εννέα προγραμματικών αξόνων του ΠΚΚ, που εκτείνονται από την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 600 ευρώ μέχρι την κατάργηση των αλλαγών στον νόμο περί εκτρώσεων.

Υπογράμμισε ότι αν οι Σοσιαλιστές επιμείνουν στις θέσεις τους, τότε η μοναδική λύση είναι εκείνη ενός «μεγάλου συνασπισμού», επιμένοντας ότι «εξακολουθεί να υπάρχει περιθώριο για κυβερνητικές λύσεις που δεν θα επιτρέψουν [στα κόμματα της Κεντροδεξιάς] να συνεχίσουν την πολιτική τους ενάντια στη λαϊκή βούληση, την πολιτική της εκμετάλλευσης, της εξαθλίωσης, της καταστροφής των δημόσιων υπηρεσιών, της αποσταθεροποίησης της δημοκρατίας και της υποβάθμισης της λειτουργίας των θεσμών».

Παράλληλα διαβάζοντας κάποιος τη δήλωση του Ζερόνιμο ντε Σόουζα το βράδυ της εκλογικής αναμέτρησης θα προσέξει ότι λείπει και η παραμικρή κριτική αναφορά στο Σοσιαλιστικό Κόμμα.

«Το ΠΚΚ και το Πράσινο Οικολογικό Κόμμα [εκλογικός σύμμαχος εδώ και χρόνια] από την πλευρά τους θα απορρίψουν κάθε προσπάθεια [συνέχισης της κυβέρνησης της Κεντροδεξιάς] στο Κοινοβούλιο. Ο στόχος τους αυτός θα ηττηθεί, εκτός αν το Σοσιαλιστικό Κόμμα συναινέσει» ανέφερε ο ηγέτης των Κομμουνιστών.

Ο παράγοντας ΣΥΡΙΖΑ

Το Πορτογαλικό Κ.Κ. διατηρεί αποστάσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς ωστόσο να προχωρήσει σε επίσημα κείμενά του σε σφοδρή κριτική κατά του ελληνικού κόμματος.

Χαρακτηριστική της στάσης του κόμματος ήταν η δήλωση του ευρωβουλευτή Ζοάο Φερέιρα. Κατηγόρησε στις 20 Σεπτεμβρίου τον ΣΥΡΙΖΑ για δισταγμό, αντιφάσεις, συμβιβασμό και χωλότητα που οδήγησαν στην υπογραφή του νέου Μνημονίου.

Το δε Μπλόκο, το «αδελφό κόμμα» του ΣΥΡΙΖΑ στην Πορτογαλία, έκανε στροφή.

«Οι αντίπαλοί μας έλεγαν “κοιτάξτε τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν υπάρχει εναλλακτική πέραν της λιτότητας”» δήλωσε σε συνέντευξή της το στέλεχος του κόμματος Καταρίνα Πρινσίπε, επισημαίνοντας ότι: 

Το Μπλόκο κατάφερε να αντιστρέψει αυτήν τη ρητορική. Φοβόμασταν ότι η επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν αρνητική για εμάς, αλλά τελικά ήταν απειροελάχιστη. Καταφέραμε να αντιστρέψουμε την ευθύνη για το τι συνέβη στην Ελλάδα» σημείωσε και κατέληξε λέγοντας πως «για πρώτη φορά είπαμε ότι αν χρειαστεί να φύγουμε από την ευρωζώνη προκειμένου να σταματήσουμε τη λιτότητα και να επανακτήσουμε την κυριαρχία μας, θα το κάνουμε. Ηταν η πρώτη φορά που εκφραστήκαμε τόσο ευρωσκεπτικιστικά.

Το ΠΚΚ θεωρείται από τα πλέον «παραδοσιακά» και ευρωσκεπτικιστικά κόμματα στο σύμπαν της Αριστεράς της Ευρώπης, ενώ το 1982 ιδρύθηκε το Πράσινο Οικολογικό Κόμμα με την έμπρακτη βοήθεια του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Επί πολλά χρόνια το ΠΚΚ διατηρούσε αγαστές σχέσεις με το ΚΚΕ. Ωστόσο, η έναρξη συνομιλιών του ΠΚΚ με το Μπλόκο τον Απρίλιο του 2011 προκάλεσε τα πρώτα σύννεφα στις σχέσεις των δύο κομμάτων, που έφτασαν μέχρι την ανταλλαγή επιστολών το 2014 με εκατέρωθεν σκληρές εκφράσεις.

Αφορμή αποτέλεσαν οι διαφωνίες για ζητήματα τακτικής και στρατηγικής γύρω από το κομμουνιστικό κίνημα. Το ΚΚΕ έφτασε τότε στο σημείο να κατηγορήσει το Πορτογαλικό Κ.Κ. ότι υπηρετεί «σοσιαλδημοκρατικές απόψεις».

Το Μπλόκο της Αριστεράς ιδρύθηκε το 1999 από τη σύμπραξη οργανώσεων μαοϊκών, τροτσκιστικών και ευρωκομμουνιστικών καταβολών, ενώ ακολουθεί το οργανωτικό μοντέλο ενός πολυτασικού κόμματος με χαλαρή δομή και 12.000 μέλη.

Με ηγέτη τον οικονομολόγο Φρανσίσκο Λούσα κατάφερε το 2009 να αγγίξει το 10%, ωστόσο στις εκλογές του 2011 έφτασε μόλις το 5,2%.

Τον διαδέχτηκε στην ηγεσία μια εξαμελής ομάδα με εκπρόσωπο την Καταρίνα Μάρτινς, ενώ το 2014 ο ευρωβουλευτής του Ρουί Ταβάρες αποχώρησε δημιουργώντας το Λίβρε (έλαβε μόλις 0,7% στις τελευταίες εκλογές).