Ο τελευταίος απολογισμός

Μόνο που αυτή, η πέμπτη χρονιά, η οποία ξεκινάει και επισήμως σήμερα μέσω της προγραμματικής αυτής ομιλίας με τον τίτλο «Κατάσταση της Ε.Ε.», οδηγεί στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024. Κάτι που περιορίζει τις προσδοκίες για τα περιθώρια της Κομισιόν για τους 9 μήνες που απομένουν. Πολύ περισσότερο που μέλη του Κολεγίου των Επιτρόπων έχουν ήδη μπει σε... προεκλογική τροχιά.

Δύο από τα βασικά στελέχη της Επιτροπής έχουν ουσιαστικά αποσυρθεί. Ο εμπνευστής της «Πράσινης Συμφωνίας», της βασικής δέσμευσης της Επιτροπής για την κλιματική ουδετερότητα ώς το 2050, Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς, εγκατέλειψε τη θέση του πλάι στην Φον Ντερ Λάιεν για να κατέβει υποψήφιος στις εκλογές της χώρας του τον Νοέμβριο. Η δε αντιπρόεδρος Ανταγωνισμού, η γνωστή για τα πρόστιμά της στις εταιρείες-κολοσσούς του Διαδικτύου Μαργκρέτ Βεστάγκερ, βρίσκεται σε παύση καθηκόντων, για να είναι υποψήφια για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Ακόμα δύο επίτροποι αποχώρησαν κατά τη διάρκεια της θητείας της παρούσας Επιτροπής: ο Ιρλανδός Φιλ Χόγκαν έφυγε νωρίς γιατί έσπασε την καραντίνα και η Βουλγάρα Μαρίγια Γκάμπριελ για να πολιτευτεί στη χώρα της. Μία ακόμα επίτροπος, η Γιούτα Ουρπιλάινεν, πιθανότατα θα την εγκαταλείψει σε λίγο καιρό, για να είναι υποψήφια πρόεδρος στη Φινλανδία.

Με μια... αποδεκατισμένη Κομισιόν και λίγα περιθώρια πρωτοβουλιών, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σήμερα θα προσπαθήσει να πείσει ότι «η Επιτροπή είναι ακόμα εδώ». Ετσι κι αλλιώς από το 2019 που ανέλαβε πολλοί διπλωμάτες υπογραμμίζουν ότι η Κομισιόν «παραέγινε» προεδροκεντρική.

Η πρόεδρος χρειάστηκε να αντιμετωπίσει δύο μείζονες κρίσεις, τη μία μετά την άλλη. Αρχικά την πανδημία του κορονοϊού με τις καραντίνες, το lockdown και τα εμβόλια και μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία με την ενεργειακή κρίση, τον πληθωρισμό και τις συνέπειες που ζούμε μέχρι σήμερα. Η Φον Ντερ Λάιεν το πήρε όλο πάνω της. Εκλεισε τις συμφωνίες για την κοινή αγορά εμβολίων, διηύθυνε τη δημιουργία ενός γιγάντιου Ταμείου Ανάκαμψης, οργάνωσε την υποστήριξη της Ουκρανίας, δρομολόγησε την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου και ενορχήστρωσε την κοινή αγορά όπλων για το Κίεβο!

Τα έκανε όλα τέλεια; Προφανώς όχι, λένε οι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, που της «χρεώνουν» κακούς χειρισμούς σε διάφορα θέματα όπως τα εμβόλια. Αλλά ένα είναι σίγουρο: από τις υποσχέσεις της τον περασμένο Σεπτέμβριο στην «Κατάσταση της Ε.Ε.» η συντριπτική πλειονότητα έχουν γίνει. Οι περισσότερες που δεν έχουν δρομολογηθεί χρειάζονται το πράσινο φως των κρατών-μελών.

«Αν ανατρέξουμε στο περασμένο έτος, υπήρξε η ενεργειακή κρίση. Πολλές ανησυχίες για την τιμή του φυσικού αερίου, για παράδειγμα. Η Επιτροπή υποσχέθηκε να καταπολεμήσει αυτή την κρίση και να μειώσει τις τιμές. Κατά κάποιο τρόπο αυτό έγινε» δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο Ερίκ Μορίς, υπεύθυνος Βρυξελλών του Ιδρύματος Ρόμπερτ Σούμαν.

«Οι δεξαμενές ήταν γεμάτες σε όλα τα κράτη-μέλη. Συνεχίσαμε να στηρίζουμε την Ουκρανία. Βρήκαμε συμφωνίες, ιδίως για τα πυρομαχικά για την Ουκρανία. Συνεχίζουμε να στηρίζουμε οικονομικά το Κίεβο. Ακόμη και αν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν έχουν ανοίξει ακόμη με την Ουκρανία, εξακολουθούμε να συζητάμε με πιο ακριβείς ημερομηνίες, για παράδειγμα, για το 2030. Οπότε κατά κάποιο τρόπο πολλά από τα πράγματα που υποσχέθηκε η πρόεδρος της Κομισιόν είτε έμειναν στη γραμμή που είπαμε πέρσι ή βρίσκονται στον δρόμο για να γίνουν» λέει.

Πολλά είναι τα θέματα που είναι ακόμα εκκρεμή, αλλά το βασικότερο είναι το μεταναστευτικό. Μια συμφωνία είναι ακόμα στο τραπέζι, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι θα κλείσει, όπως η Κομισιόν ελπίζει, πριν από τις ευρωεκλογές.

«Υπάρχει ένας συμβιβασμός στο τραπέζι, αλλά γνωρίζουμε ότι πολλές χώρες δεν είναι ευχαριστημένες επειδή είναι χώρες πρώτης γραμμής ή επειδή δεν θέλουν να έρχονται μετανάστες στις χώρες τους. Και επίσης έχουν την πίεση της κοινής γνώμης. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, στη Γαλλία ή στην Ιταλία για αντίθετους λόγους. Επομένως θα είναι δύσκολο να βρεθεί μια λύση που να ικανοποιεί τους πάντες. Αλλά αυτό το σχέδιο προοριζόταν να προετοιμάσει την επόμενη κρίση και κατά κάποιον τρόπο βρισκόμαστε ήδη στην επόμενη κρίση. Οπότε θα πρέπει να δράσουν πολύ γρήγορα» συμπληρώνει ο Ερίκ Μορίς.

Μεταξύ της αναθεώρησης του Ταμείου Ανάκαμψης και των προτάσεων για διεύρυνση της Ε.Ε. ένα ακόμα βασικό ερώτημα παραμένει να απαντηθεί: θα είναι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υποψήφια ξανά για την προεδρία της Κομισιόν; Ολο το περιβάλλον της διοχετεύει πως ναι. Ωστόσο οι φίλοι της οι Αμερικανοί πολύ θα την ήθελαν για τη διαδοχή του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ.