Στενός... κορσές η διαπραγμάτευση

Μπορεί να «χωρέσει» η ελληνική κυβέρνηση στον στενό «κορσέ» που επιχειρούν να της επιβάλουν οι θεσμοί μετά από τέσσερις μήνες επίπονων διαπραγματεύσεων; Το ερώτημα αυτό ουσιαστικά αποτελεί το βασικό πολιτικό πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει το Μαξίμου, μια και οι διαθέσεις των δανειστών δεν φαίνεται να κάμπτονται ιδιαίτερα.

Με άλλα λόγια, η σοβαρή σύγκλιση που έχει αποτυπωθεί στην ανάγκη για χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα δεν αρκεί για μια συμφωνία, μια και το πολιτικό μείγμα που προτείνει η ελληνική κυβέρνηση απέχει παρασάγγας από το σκληρό μοντέλο λιτότητας που επιθυμούν οι τρεις θεσμοί.

Πιο συγκεκριμένα, επί του πρωτογενούς πλεονάσματος η ελληνική πλευρά προτείνει 0,8% για φέτος και 1,5% για το 2016, ποσοστά που απέχουν αντίστοιχα 0,2% και 0,5%. Η απόσταση αυτή μπορεί ξεκάθαρα να «γεφυρωθεί» ώστε να επιλυθεί ένα βασικό αριθμητικό πρόβλημα. Ωστόσο, το ποσοστό του πρωτογενούς πλεονάσματος δεν σημαίνει αυτόματα και συμφωνία για το ακριβές ποσό που πρέπει να εισρεύσει στα δημόσια ταμεία ώστε να επιτευχθεί ο ποσοστιαίος στόχος.

Φορολογικά χιλιόμετρα... μακριά

Σε αυτό το πλαίσιο διατηρείται η «απόσταση» ανάμεσα στην Αθήνα και τους θεσμούς, που αφορά τόσο την πολιτική στόχευση των φορολογικών μέτρων όσο και την ίδια την αποτελεσματικότητά τους. Οταν για παράδειγμα η Αθήνα προτείνει τρεις συντελεστές ΦΠΑ, 6% για φάρμακα και τρόφιμα, 11% για την εστίαση, την ενέργεια και τον τουρισμό και 22%, οι θεσμοί αντιπαραβάλλουν προτάσεις για ΦΠΑ που θα φέρει έσοδα 1% του ΑΕΠ.

Προτείνουν δηλαδή τόσο μεγαλύτερους δείκτες όσο και διαφορετική κατανομή των προϊόντων που θα υπόκεινται σε κάθε δείκτη, τέτοια που θα επιβαρύνει τα μεσαία και χαμηλά στρώματα. Κάτι τέτοιο δεν γίνεται δεκτό από την Αθήνα.

Ενα ακόμα φορολογικό «κεφάλαιο» στη διαπραγμάτευση αφορά τον ΕΝΦΙΑ. Ολες οι πλευρές αποδέχονται -έστω και εντελώς απρόθυμα- ότι ο χρόνος έχει εξαντληθεί και ο συγκεκριμένος φόρος δεν μπορεί να αντικατασταθεί άμεσα. Η κυβέρνηση επιμένει ότι πρέπει να αλλάξουν οι αντικειμενικές αξίες, αν και φαίνεται ότι στον ΕΝΦΙΑ είτε θα επιβληθεί οριζόντια μείωση στα χαμηλά εισοδήματα είτε θα διατηρηθεί ως έχει.

Η Αθήνα προτείνει πάντως αναπροσαρμογή της έκτακτης εισφοράς με μετατόπιση των βαρών προς τα υψηλά εισοδήματα, ενώ οι θεσμοί δεν έχουν κάποια συγκεκριμένη αντιπρόταση.

Στο ασφαλιστικό παρατηρούνται ακόμα μεγαλύτερες αποκλίσεις, εξίσου πολιτικές σε τελική ανάλυση. Η κυβέρνηση προτείνει να περιοριστούν σταδιακά οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και να ενοποιηθούν ασφαλιστικά ταμεία. Ολα αυτά βέβαια απαιτούν αναλογιστικές μελέτες, ώστε να έχουν τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Παράλληλα, η Αθήνα διαμηνύει ότι θα προχωρήσει σε αναστολή της εφαρμογής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος για τις επικουρικές συντάξεις. Ολα αυτά βρίσκονται σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από όσα προτείνουν οι θεσμοί, που θέλουν περικοπές σε συντάξεις, μέχρι και κατάργηση του ΕΚΑΣ.

Για το χρέος η Ελλάδα προτείνει ένα σαφώς πιο προωθημένο σχέδιο από αυτό που προτείνουν οι θεσμοί. Ο Γιάνης Βαρουφάκης το έχει περιγράψει μιλώντας αρχικά για τη λήψη ενός τριακονταετούς δανείου µε χαμηλό τόκο της τάξης του 1,5% από τον ESM, στον οποίο θα περάσει το χρέος που κατέχει η ΕΚΤ.

Παράλληλα επιθυμεί την αναδιάρθρωση των άλλων μερών του χρέους. Χαρακτήρισε δε «ευχής έργον» μια πιθανή εξαγορά των 19 δισ. ευρώ (ή ενός µέρους αυτών) που οφείλει η Ελλάδα στο ΔΝΤ από τον ESM, ενώ επισήμανε και την ανάγκη να θεσμοθετηθεί «ρήτρα ανάπτυξης για τα επιτόκια των δανείων του EFSF και του πρώτου Μνημονίου». Ερώτημα παραμένει η στάση της Αθήνας έναντι της πρότασης των θεσμών που αναφέρει ότι τα κεφάλαια 10,9 δισ. ευρώ του ΤΧΣ στον EFSF θα χρησιμοποιηθούν για να πληρωθούν ομόλογα του Ιουλίου 3,2 δισ. ευρώ και του Αυγούστου 3,2 δισ. ευρώ προς την ΕΚΤ.