Χερσαία επέμβαση και «παράπλευρες απώλειες»

Και ενδεχόμενη ανάπτυξη χερσαίων δυνάμεων στη Λιβύη και κίνδυνο πρόκλησης «παράπλευρων απωλειών» μεταξύ προσφύγων και μεταναστών προβλέπει το στρατηγικό σχέδιο της Ε.Ε. για την ανάληψη στρατιωτικής δράσης κατά των δουλεμπορικών κυκλωμάτων στη Μεσόγειο, όπως αποκάλυψε χθες κατ’ αποκλειστικότητα η Guardian.

Το έγγραφο 19 σελίδων, που έχει στην κατοχή της η βρετανική εφημερίδα, αφ’ ενός διαψεύδει τις διαρροές ή εκτιμήσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων και διπλωματών που απέκλειαν το σενάριο αποστολής στρατιωτών στην εμπόλεμη βορειοαφρικανική χώρα, αφ’ ετέρου επιβεβαιώνει με τον χειρότερο τρόπο όσα γράφαμε χθες για το πώς θα βαφτιστούν «παράπλευρες απώλειες» τυχόν θάνατοι κατατρεγμένων ανθρώπων (υπήκοοι τρίτων χωρών, σημειωτέον) τους οποίους η Ευρώπη υποκριτικά διατείνεται ότι επιδιώκει να διασώσει.

Οπως αναφέρει το έγγραφο, η ευρωπαϊκή αποστολή θα επικεντρωθεί σε μια ναυτική και αεροπορική εκστρατεία στη Μεσόγειο και τα λιβυκά χωρικά ύδατα, υπό τις «ευλογίες» του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Προσθέτει όμως πως είναι πιθανό να χρειαστούν και χερσαίες επιχειρήσεις στο έδαφος της Λιβύης, με στόχο να καταστραφούν σκάφη και άλλα μέσα των διακινητών, π.χ. δεξαμενές αποθήκευσης καυσίμων.

«Μια παρουσία στις ακτές θα μπορούσε να εξεταστεί, αν επιτευχθεί συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές», επισημαίνει το έγγραφο.

Ποιες είναι όμως οι «αρμόδιες αρχές»; Προφανώς οι δύο αντιμαχόμενες «κυβερνήσεις» της Λιβύης, εκ των οποίων καμία δεν ελέγχει το σύνολο της χώρας -απορρίπτοντας αμφότερες μια ευρωπαϊκή στρατιωτική επέμβαση- και φυσικά το Σ.Α. του ΟΗΕ, στο οποίο προσώρας δεν υπάρχει ομοφωνία, ενώ η εντολή του για λόγους νομικής κάλυψης ενδέχεται να καταστεί περιττή για τους Ευρωπαίους.

Τυπικά πάντως ζητείται η έγκρισή του για την κατάληψη και καταστροφή δουλεμπορικών πλοιαρίων στην ανοιχτή θάλασσα ή σε διεθνή ύδατα στη Μεσόγειο, καθώς και εντός των χωρικών υδάτων της Λιβύης και των ακτών της. Το έγγραφο αναμένεται να υιοθετηθεί από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ε.Ε. την ερχόμενη Δευτέρα, πριν η αποστολή πάρει το τελικό «πράσινο φως» από τη σύνοδο κορυφής τον Ιούνιο.

Συνεργασία δυνάμεων

Η στρατιωτική επιχείρηση θα απαιτήσει «ένα ευρύ φάσμα αεροπορικών, ναυτικών και χερσαίων» δυνάμεων, καθώς επίσης συλλογή πληροφοριών και από δορυφόρους, ομάδες αναγνώρισης, ελέγχου και αναχαίτισης εν πλω, μονάδες περιπολίας, αμφίβια μέσα, δυνάμεις καταστροφής από αέρος, θαλάσσης και εδάφους, συμπεριλαμβανομένων και μονάδων ειδικών δυνάμεων.

Τα πάντα όλα δηλαδή... Προβλέπει ακόμα «δράση κατά μήκος των ακτών, σε λιμάνια ή αγκυροβόλια» της Λιβύης για καταστροφή πλοιαρίων και άλλων μέσων των διακινητών, πριν αυτά τεθούν σε χρήση.

Οσο για τους πρόσφυγες και μετανάστες, που απειλούνται να βρεθούν εν μέσω διασταυρούμενων πυρών; «Επιχειρήσεις επιβίβασης και ελέγχου κατά διακινητών με την παρουσία προσφύγων εμπεριέχουν υψηλό κίνδυνο παράπλευρων απωλειών συμπεριλαμβανομένης και της απώλειας ζωής», αναφέρεται επί λέξει στο έγγραφο.

Τις ίδιες ζοφερές εκτιμήσεις κάνουν άλλωστε δουλέμποροι και ψαράδες στη Λιβύη, σύμφωνα με τα επιτόπια ρεπορτάζ της Guardian. Συνήθως τα πλοιάρια των διακινητών είναι απλά ψαρόβαρκες, που αγοράζονται μόλις την προηγούμενη μέρα από τα κυκλώματα και παραμένουν δεμένες σε λιμάνια μέχρι να φτάσει η νύχτα της αναχώρησής τους.

Για όποιον δεν γνωρίζει τη συναλλαγή, ο βραδινός απόπλους του εκάστοτε σκάφους με αποκλειστικό σκοπό το trafficking μπορεί να ανιχνευτεί μόνον όταν αυτό αγκυροβολήσει στα ανοιχτά περιμένοντας την άφιξη του ανθρώπινου φορτίου του με φουσκωτά. Αυτό δίνει στις ευρωπαϊκές δυνάμεις μόνον ένα μικρό χρονικό παράθυρο για να το αναγνωρίσουν ως δουλεμπορικό και να το καταστρέψουν, χωρίς να θέσουν σε κίνδυνο ζωές.

Μοιραία δε, θα βρεθούν αντιμέτωπες και με τις αντιμαχόμενες, πάνοπλες πολιτοφυλακές της Λιβύης, που αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία και με τις συμμορίες διακινητών.

«Δεν υπάρχει προηγούμενο για μια τόσο αβέβαιη αποστολή στα χρονικά της Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής για την Ασφάλεια και την Αμυνα», επισημαίνει από την πλευρά του το γερμανικό Spiegel, κάνοντας λόγο για «κήρυξη πολέμου κατά του trafficking», όπως προκύπτει κι από το γεγονός ότι το προσχέδιο αυτής της «μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική» έχει χαρακτηριστεί «άκρως απόρρητο» από την αρμόδια διπλωματική υπηρεσία της Ε.Ε.

Σύμφωνα με το περιοδικό, η έμφαση στην αποτροπή των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, σε συνδυασμό με τη βύθιση πλοιαρίων και τον κίνδυνο ανθρώπινων απωλειών, προκαλεί σκεπτικισμό σε ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ενώ αμφιβολίες για τον ρεαλισμό και τη νομιμότητα μιας τέτοιας αποστολής εκφράζουν τα υπουργεία Εσωτερικών, Εξωτερικών και Αμυνας της Γερμανίας.