Νέο μπλέξιμο με το Brexit

Αρχισε πάλι τα τσαλίμια ο εθνικιστής Μπόρις Τζόνσον, ξαναφέρνοντας το ατέλειωτο σίριαλ του Brexit στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται στη δίνη οικονομικής ύφεσης ιστορικών διαστάσεων λόγω της πανδημίας και ειδικοί προειδοποιούν πως η Συντηρητική κυβέρνηση έχει «χάσει τον έλεγχο» της εξάπλωσης του νέου κορονοϊού λόγω των χαοτικών παλινωδιών της, με τη χώρα να καταγράφει επί δύο συναπτά 24ωρα σχεδόν 3.000 νέα κρούσματα ημερησίως και συνολικά πάνω από 41.500 θανάτους (τους περισσότερους σε όλη την Ευρώπη), ο Βρετανός πρωθυπουργός ξανάκανε το «θαύμα» του. Ετοιμάζει ολοταχώς νομοθεσία, η οποία θα ανατρέπει ουσιαστικά μέρος της συνθήκης αποχώρησης που συνυπέγραψε με την Ε.Ε. τον Ιανουάριο, ενώ θέτει για άλλη μία φορά ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με αντικείμενο τη σύναψη συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στις δύο πλευρές, απειλώντας εκ νέου με άτακτο Brexit στα τέλη του χρόνου.

Τα νομοθετικά σχέδια, που ουσιαστικά φέρνουν αλλαγές στο… καταραμένο -όπως φαίνεται- τελωνειακό καθεστώς της Βόρειας Ιρλανδίας και αποκαλύφθηκαν από δημοσίευμα των «Financial Times» το βράδυ της Κυριακής, προκάλεσαν οργή στις Βρυξέλλες, το Δουβλίνο, ακόμα και το Μπέλφαστ. Παρότι το Λονδίνο επιμένει πως θα τηρήσει τη συνθήκη αποχώρησης, υποστηρίζοντας πως απαιτούνται απλώς κάποιες «αποσαφηνίσεις» για να αποφευχθούν μελλοντικές νομικές δυσκολίες, «Ευρωπαίοι διπλωμάτες έμειναν εμβρόντητοι», έγραφε χθες το Reuters, «προειδοποιώντας πως ένα τέτοιο βήμα […] θα αμαύρωνε το διεθνές κύρος του Ηνωμένου Βασιλείου και θα αύξανε τις πιθανότητες μιας θυελλώδους τελικής αποσύνδεσης από το ευρωπαϊκό μπλοκ στις 31 Δεκεμβρίου», όταν λήγει δηλαδή η μεταβατική περίοδος για το Brexit.

Ρυθμίσεις για εμπόριο

Επικαλούμενοι τρεις πηγές, οι «Financial Times» ανέφεραν πως το νομοσχέδιο για τη βρετανική εσωτερική αγορά (που κατατίθεται πιθανότατα αύριο στη Βουλή των Κοινοτήτων και στοχεύει θεωρητικά στην εναρμόνιση των ρυθμίσεων για το εμπόριο μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας, Αγγλίας, Ουαλίας και Σκοτίας, αν δεν υπάρξει τελικά εμπορική συμφωνία με την Ε.Ε.) αναμένεται να «απαλείψει τη νομική ισχύ τμημάτων της συνθήκης αποχώρησης» σε τομείς όπως οι κρατικές ενισχύσεις και τα βορειοϊρλανδικά τελωνεία. Η εφημερίδα επισημαίνει μάλιστα πως η κυβέρνηση είναι σε πλήρη γνώση πως παραβιάζει έτσι το διεθνές δίκαιο, όπως φρόντισε να τονίσει άλλωστε και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Με τουίτ η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε χθες τον Τζόνσον πως η συνθήκη αποχώρησης συνιστά «δέσμευση υπό το διεθνές δίκαιο» και «προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε μελλοντική συνεργασία», υπογραμμίζοντας επίσης πως το πρωτόκολλο που διασφαλίζει τα ανοιχτά σύνορα μεταξύ της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας είναι «απαραίτητο για την προστασία της ειρήνης και της σταθερότητας στο νησί».

«Ολα όσα υπεγράφησαν πρέπει να γίνουν σεβαστά» ξεκαθάρισε από την πλευρά του ο επικεφαλής Ευρωπαίος διαπραγματευτής Μισέλ Μπαρνιέ, καθώς ξεκινά σήμερα στο Λονδίνο ο όγδοος γύρος διαπραγματεύσεων με τους Βρετανούς για τη σύναψη συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου, χωρίς να έχουν αποδώσει καρπούς οι προηγούμενοι και με την εμπιστοσύνη μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ε.Ε. στο ναδίρ. Η υπονόμευση της συνθήκης αποχώρησης θα ήταν ένας «πολύ ασύνετος τρόπος για να προχωρήσουμε», δήλωσε θορυβημένος ο υπουργός Εξωτερικών της Ιρλανδίας, Σάιμον Κόβενι. Τυχόν υπαναχώρηση από το πρωτόκολλο για το τελωνειακό καθεστώς της Βόρειας Ιρλανδίας θα αποτελούσε «δόλια προδοσία, που θα επέφερε μη αναστρέψιμη ζημιά στην οικονομία ολόκληρης της Ιρλανδίας και στην [ειρηνευτική] συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής», κατήγγειλε με τη σειρά της η αντιπρόεδρος της βορειοϊρλανδικής κυβέρνησης, Μισέλ Ο’ Νιλ, από το Σιν Φέιν.

«Σοκαρισμένος» δήλωσε ο Γερμανός σοσιαλδημοκράτης ευρωβουλευτής και πρόεδρος της επιτροπής Εμπορίου του Ευρωκοινοβουλίου, Μπερντ Λάνγκε, λέγοντας πως «δεν έχει ποτέ δει κάτι τέτοιο εδώ και δεκαετίες» και κατηγορώντας τον Τζόνσον πως μετατρέπει σε «φάρσα» τις εμπορικές διαπραγματεύσεις.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός είχε διαμηνύσει από την Κυριακή πως θέτει διορία μέχρι την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής στις 15 Οκτωβρίου για να έχουν καταλήξει οι δύο πλευρές σε εμπορική συμφωνία, διαφορετικά «θα πρέπει αμφότεροι να αποδεχτούμε [την αποτυχία] και να προχωρήσουμε», εννοώντας εμμέσως πλην σαφώς άτακτο Brexit στις 31 Δεκεμβρίου. Αυτό πρακτικά θα σήμαινε επιβολή δασμών στις εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα σε Ηνωμένο Βασίλειο και Ε.Ε. με βάση τους όρους του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Πτώση της στερλίνας

Ηδη τα κυβερνητικά σχέδια προκάλεσαν χθες πτώση στην ισοτιμία της στερλίνας έναντι του ευρώ και του δολαρίου. Σύμφωνα με τον Κάλουμ Πίκερινγκ, οικονομολόγο στην Berenberg Bank, οι επιπτώσεις θα έπλητταν «δυσανάλογα» τους Βρετανούς, ρίχνοντας την οικονομία τους σε ακόμα βαθύτερη ύφεση στις αρχές του 2021, επιβραδύνοντας παράλληλα την οικονομική ανάκαμψη της Ε.Ε. «Για να βρεθούν συμβιβασμοί στα σημεία-αγκάθια, και οι δύο πλευρές πρέπει να εργαστούν για να χτιστεί εμπιστοσύνη» εκτιμά. «Οι ενέργειες του Ηνωμένου Βασιλείου όμως προκαλούν το αντίθετο».

Ορισμένοι αναλυτές δεν αποκλείουν να πρόκειται για άλλη μια παράσταση πολιτικού θεάτρου με υψηλό ρίσκο από την πλευρά του Τζόνσον, προκειμένου να εκβιάσει τα πράγματα -απειλώντας ακόμα και με απόσυρση από τις εμπορικές διαπραγματεύσεις- στην απόπειρά του να κερδίσει όσα περισσότερα μπορεί από τους Ευρωπαίους. Οπως ανακοίνωσε η Ντάουνινγκ Στριτ, ο Βρετανός πρωθυπουργός συνομίλησε χθες τηλεφωνικά με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν κι οι δύο άντρες συμφώνησαν πως χρειάζεται να επιτευχθεί πρόοδος αυτόν τον μήνα στις διαπραγματεύσεις ώστε να ολοκληρωθούν γρήγορα. Είναι ορατός πάντως ο κίνδυνος να καταρρεύσουν, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την ευρωπαϊκή και τη βρετανική οικονομία.