Χαμόγελα ανακούφισης από τους ηγέτες των 27

Με ανακούφιση δέχθηκαν οι ηγέτες των «27» την επίτευξη συμφωνίας με τη βρετανική κυβέρνηση για μια συντεταγμένη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., λίγες ώρες πριν αρχίσουν οι εργασίες της διήμερης συνόδου κορυφής. Βέβαια, απομένει να ψηφιστεί το Σάββατο η συμφωνία από τη Βουλή των Κοινοτήτων, αλλά στο στρατόπεδο των εταίρων επικρατεί αισιοδοξία ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός θα τα καταφέρει.

Οπως δήλωσε ο επικεφαλής διαπραγματευτής των «27» Μισέλ Μπαρνιέ, «ο Μπόρις Τζόνσον λέει ότι θα περάσει». Το μπαλάκι βρίσκεται πάλι στο Λονδίνο...

Ολοι οι ηγέτες χαιρέτισαν την πολυπόθητη συμφωνία, η οποία χαρακτηρίστηκε «δίκαιη και ισορροπημένη» από τον απερχόμενο πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. «Είναι μια απόδειξη της δέσμευσής μας να βρίσκουμε λύσεις», είπε περιχαρής ο Λουξεμβούργιος.

Πρόκειται για τη δεύτερη συμφωνία μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου προκειμένου να μπει στις ράγες το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016. Η πρώτη, την οποία διαπραγματεύτηκε η Τερέζα Μέι, απορρίφθηκε τρεις φορές από τους Βρετανούς βουλευτές και οδήγησε στην παραίτηση της πρωθυπουργού.

Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν και επικεντρώθηκαν στα γνωστά επίμαχα προβλήματα:

α) να αποφευχθεί η επιστροφή σε «σκληρά» σύνορα μεταξύ της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, που αποτελεί μέλος της Ε.Ε., και της Βόρειας Ιρλανδίας, που αποτελεί επαρχία του Ηνωμένου Βασιλείου,

β) να ρυθμιστεί το θέμα των τελωνειακών ελέγχων μεταξύ των δύο πλευρών,

γ) να διευθετηθεί το δικαίωμα συγκατάθεσης επί της συμφωνίας των αρχών της Βόρειας Ιρλανδίας.

Με άλλα λόγια, έπρεπε να βρεθούν λύσεις για το ιρλανδικό πρόβλημα που να γίνουν αποδεκτές από τις Βρυξέλλες, το Λονδίνο και το Μπέλφαστ. Η νέα συμφωνία ικανοποιεί τις Βρυξέλλες και το Λονδίνο, αλλά το Μπέλφαστ διατηρεί σοβαρές επιφυλάξεις. Το μικρό ενωτικό κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας DUP δεν έχει πει ακόμη την τελευταία του λέξη.

Παράλληλα, η Σκοτσέζα πρωθυπουργός Νίκολα Στέρτζον «γκρινιάζει» και ζητά νέο δημοψήφισμα για ανεξαρτησία της Σκοτίας. Σύμφωνα με τον Μισέλ Μπαρνιέ, η νέα συμφωνία περιλαμβάνει μια «νέα προσέγγιση» για το ιρλανδικό.

Ο πολύπλοκος μηχανισμός του backstop της συμφωνίας με την Τερέζα Μέι, που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στο Μπέλφαστ και το Λονδίνο, εγκαταλείπεται.

Τα βασικά σημεία της νέας συμφωνίας είναι:

α) οι ευρωπαϊκοί τελωνειακοί κανονισμοί θα συνεχίσουν να ισχύουν για τα προϊόντα στη Βόρεια Ιρλανδία. Αυτό σημαίνει ελέγχους στα σύνορα,

β) η Βόρεια Ιρλανδία θα παραμείνει τελωνειακά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Επομένως θα επωφελείται από την εμπορική πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά θα παραμείνει σημείο εισόδου για την ενιαία αγορά. Ετσι, οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου θα επιβάλλουν δασμούς σε τρίτες χώρες, εφόσον τα προϊόντα που εισέρχονται στη Βόρεια Ιρλανδία δεν κινδυνεύουν να εισαχθούν στην ενιαία αγορά. Σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάλλονται δασμοί της Ε.Ε.,

γ) για τον ΦΠΑ προβλέπεται ότι θα διατηρηθεί η ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς, με τον παράλληλο σεβασμό των επιθυμιών του Ηνωμένου Βασιλείου για την ψηφιακή αγορά,

δ) θα υπάρχει «μηχανισμός συναίνεσης» της Βόρειας Ιρλανδίας. Τέσσερα χρόνια μετά την εφαρμογή των διευθετήσεων, το τοπικό Κοινοβούλιο θα αποφασίσει με απλή πλειοψηφία αν θα παραμείνουν οι ρυθμίσεις αυτές.

Ο Μισέλ Μπαρνιέ διευκρίνισε ότι η μεταβατική περίοδος θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2020, αλλά μπορεί να παραταθεί για ένα ή δύο χρόνια, εάν συμφωνηθεί από κοινού. Η συμφωνία, είπε, προσφέρει «νομική ασφάλεια» τόσο για τους πολίτες όσο και τις επιχειρήσεις.