Κεντροαριστερή πρωτιά με ακροδεξιά ρητορική

Για τρίτη φορά τους τελευταίους μήνες στη Σκανδιναβία η Κεντροαριστερά καταγράφει εκλογική νίκη. Μετά τους ομοϊδεάτες τους στη Σουηδία και τη Φινλανδία, οι Σοσιαλδημοκράτες της Δανίας υπό την 41χρονη Μέτε Φρέντρικσεν αναδείχτηκαν πρώτο κόμμα στις κάλπες της Τετάρτης και επιστρέφουν στην κυβέρνηση έπειτα από τέσσερα χρόνια.

Πώς τα κατάφεραν; Μετατοπίζοντας το κόμμα πιο αριστερά ως προς την οικονομική και κοινωνική πολιτική, αλλά σαφώς ακροδεξιά σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση, υιοθετώντας «αμάσητη» τη σκληροπυρηνική στάση τού μέχρι πρότινος συγκυβερνώντος εθνολαϊκιστικού Κόμματος του Λαού της Δανίας (DPP), με αποτέλεσμα να του τραβήξουν το εκλογικό χαλί κάτω απ’ τα πόδια.

Η… μεταλλαγμένη ξενόφοβη Κεντροαριστερά λοιπόν κατέκτησε την πρωτιά με ποσοστό 25,9%, «επαναπατρίζοντας» ψηφοφόρους της εργατικής τάξης, που είχαν στραφεί στην άκρα Δεξιά, με προεκλογικές δεσμεύσεις για υψηλότερη φορολογία στους πλούσιους και τις επιχειρήσεις, λήψη μέτρων για τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και αύξηση των δημόσιων δαπανών για την παιδεία και την υγειονομική περίθαλψη, με επίκεντρο την ενίσχυση του φημισμένου –πλην συρρικνούμενου λόγω παρατεταμένης λιτότητας– κράτους πρόνοιας της χώρας.

Οι κεντροδεξιοί Φιλελεύθεροι (Venstre) του απερχόμενου πρωθυπουργού Λαρς Λόκε Ράσμουσεν ήρθαν δεύτεροι με 23,4%, ενώ οι ακροδεξιοί πρώην κυβερνητικοί του εταίροι από το ακροδεξιό DPP καταποντίστηκαν στο 8,7%, όταν στις εκλογές του 2015 είχαν συγκεντρώσει 21,1%.

Από τα δύο νεόκοπα κόμματα της Ακροδεξιάς, μόνο η Νέα Δεξιά μπόρεσε να ξεπεράσει οριακά το πλαφόν του 2% για να εισέλθει στη Βουλή, λαμβάνοντας το 2,4% των ψήφων.

«Κόκκινη» πλειοψηφία

Το λεγόμενο «κόκκινο μπλοκ» κεντροαριστερών κομμάτων μαζί με τους Σοσιαλδημοκράτες κατέκτησε μεν 91 από 179 έδρες στο νέο κοινοβούλιο, δεν είναι όμως αρραγές ιδεολογικά. Το «γαλάζιο μπλοκ» υπό τους Φιλελεύθερους κέρδισε 75 έδρες.

Ο Ράσμουσεν υπέβαλε ήδη χθες την παραίτησή του στη βασίλισσα της Δανίας Μαργκρέτε, προτείνοντας ουσιαστικά στη διάδοχό του Φρέντρικσεν τη σύναψη «μεγάλου συνασπισμού». Εκείνη όμως προτιμά να ηγηθεί μιας αμιγώς σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης μειοψηφίας, με ad hoc στήριξη από τα κόμματα όλου του πολιτικού φάσματος σε επιμέρους ζητήματα.

Ετσι κι αλλιώς, μια συμμαχία με τις άλλες τρεις κεντροαριστερές παρατάξεις σκοντάφτει στις σημαντικές διαφορές τους ως προς την οικονομική πολιτική, αλλά κυρίως στο γεγονός πως απορρίπτουν τη ριζική σκλήρυνση της στάσης των Σοσιαλδημοκρατών απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες, αφού σκοπεύουν να συνεχίσουν τη μισαλλόδοξη πολιτική της προηγούμενης συγκυβέρνησης φιλελεύθερων και ακροδεξιών, που κόμπαζαν προεκλογικά πως αυστηροποίησαν την (αντι)μεταναστευτική νομοθεσία 114 φορές!

Ανάμεσα στα άκρως αμφιλεγόμενα μέτρα της απερχόμενης κυβέρνησης Ράσμουσεν συγκαταλέγονται η απαγόρευση στις μουσουλμάνες να φορούν νικάμπ και μπούρκα σε δημόσιους χώρους και η μελλοντική εξορία σε ακατοίκητο νησί έξω από την Κοπεγχάγη αλλοδαπών εγκληματιών, μεταναστών προς απέλαση ή άλλων ξένων που βαφτίζονται «απειλή» για την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια τάξη.

Αυτό που προκάλεσε όμως διεθνή κατακραυγή είναι ο κατάπτυστος νόμος που δίνει το δικαίωμα στις αρχές να κατάσχουν τα μετρητά και τιμαλφή που έχουν στην κατοχή τους οι επίδοξοι αιτούντες άσυλο, ώστε να καλύπτουν με ίδιους πόρους το κόστος διαβίωσής τους χωρίς επιβάρυνση των Δανών φορολογουμένων. Εκεί άλλωστε εδράζεται και το… παραμύθι για τους λόγους αποσύνθεσης του κράτους πρόνοιας.

Σε μεγάλο βαθμό αυτή οφείλεται στις πιέσεις που υφίσταται το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού, αλλά και των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων, που οδήγησαν μεν σε οικονομική ανάπτυξη πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε., έφεραν όμως διαδοχικές περικοπές στον κρατικό προϋπολογισμό, μετακυλίοντας στους πολίτες μέρος του κόστους για υπηρεσίες που κάποτε ήταν δωρεάν.

Ενδεικτικά, την τελευταία δεκαετία έκλεισε σχεδόν το ένα τέταρτο των δημόσιων νοσοκομείων και το ένα πέμπτο των δημόσιων σχολείων.

Οψιμη ξενοφοβία

Παραδομένα όμως χρόνια τώρα στη μισαλλόδοξη ατζέντα της Ακροδεξιάς, τα κόμματα εξουσίας υιοθέτησαν ψηφοθηρικά το αφήγημα πως λίγο-πολύ για όλα φταίνε οι ξένοι, που επιβαρύνουν το κράτος πρόνοιας σε βάρος των Δανών.

Κι έτσι, πες πες, εμπεδώθηκε εντέχνως στην κοινωνία αυτή η πλάνη, με απότοκο την έξαρση τα τελευταία χρόνια όχι μόνο του ρατσισμού και των διακρίσεων αλλά και των εγκλημάτων μίσους στη χώρα.

Κι αν από τους κεντροδεξιούς ήταν αναμενόμενο, η ραγδαία ξενοφοβική στροφή των Σοσιαλδημοκρατών ως στρατηγική επιλογή για να κερδίσουν τις εκλογές απέδωσε. Με τι ηθικό τίμημα όμως και τι είδους προοπτικές για το μέλλον, θα φανεί στην πορεία...