Σύνοδος μη αποφάσεων

Η Σύνοδος της Ρώμης οργανώθηκε με πρόθεση να στείλει ένα μήνυμα ενότητας σε μια από τις δυσκολότερες στιγμές της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Στην ουσία, όμως, για να μπορέσει να επιτευχθεί ένα μίνιμουμ συναίνεσης, δεν θα γίνει καμία ουσιαστική αναφορά σε βαθιές τομές και αλλαγές στην πορεία πλεύσης.

Οπως διαρρέει από τις συνεννοήσεις και τις συναντήσεις της τελευταίας στιγμής σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, στην πραγματικότητα η Διακήρυξη της Ρώμης που θα υπογραφεί αύριο δεν πρόκειται να κάνει σαφή αναφορά στην Ευρώπη των δύο ή των πολλαπλών ταχυτήτων, αλλά ούτε και στην ανάγκη να γίνει μια πραγματική στροφή, εγκαταλείποντας, εμπράκτως, την πολιτική της λιτότητας.

Δύο εναλλακτικές

Οι αναλυτές συνεχίζουν να τονίζουν ότι οι πραγματικές αποφάσεις θα ληφθούν μετά τις γαλλικές και, ιδίως, τις γερμανικές εκλογές.

Προς το παρόν, βέβαια, είναι σαφές ότι η κύρια επιλογή παραμένει ανάμεσα σε δύο βασικές εναλλακτικές: τη μόνιμη υπερίσχυση της «διακυβερνητικής μεθόδου», η οποία θα βάλει οριστικά στο περιθώριο την Ευρωπαϊκή Επιτροπή –θεσπίζοντας και επίσημα την «Ευρώπη των ισχυρών»– ή τη δυνατότητα ενισχυμένων συνεργασιών στον τομέα της άμυνας, της ασφάλειας, της κοινωνικής πολιτικής και ενός ενιαίου φορολογικού συστήματος.

Κάτι τέτοιο, όμως, όπως ξέρουμε, προϋποθέτει μια ομοσπονδιακή πορεία προς την πολιτική ολοκλήρωση της Ευρώπης. Και είναι σαφές ότι οι μεγάλες χώρες, στη φάση αυτή, δεν επιθυμούν να δώσουν πράσινο φως στη συγκεκριμένη διαδικασία.

Στη Σύνοδο της Ρώμης, λοιπόν, θα επισημοποιηθεί μόνον μια γενικού περιεχομένου βούληση για αναζήτηση νέων μορφών συνεργασίας των μελών της Ενωσης μετά το σοκ του Brexit.

Παράλληλα, βέβαια, θα τονισθεί πόσο ευνοήθηκαν οι Ευρωπαίοι πολίτες, από τα εξήντα αυτά χρόνια ύπαρξης της ΕΟΚ πρώτα και της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη συνέχεια. Ολα τα ερωτήματα, όμως, παραμένουν ανοικτά και επίκαιρα όσο ποτέ.

Οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης θα θελήσουν, επιτέλους, να μοιραστούν τα βάρη και τις υποχρεώσεις του μεταναστευτικού; Βορειοευρωπαίοι σαν τους κυρίους Ντάισελμπλουμ και Σόιμπλε θα σταματήσουν να αναπαράγουν ρατσιστικά στερεότυπα σε βάρος των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου;

Και σε ό,τι αφορά το κύριο θέμα του εργασιακού, θα υπερισχύσει το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, το οποίο υπερασπίζονται ο Αλέξης Τσίπρας και ο Πάολο Τζεντιλόνι, ή οι εταιρικές συμβάσεις που προσπάθησε να επιβάλει η Fiat στην Ιταλία, με τη στήριξη του Ματέο Ρέντσι;

Δεν χρειάζονται ιδιαίτερα βαθυστόχαστες αναλύσεις για να καταλάβει κανείς για ποιο λόγο στην Ιταλία, όπως και στη χώρα μας, το ποσοστό των φιλοευρωπαίων πολιτών έχει μειωθεί εντυπωσιακά.

Διότι, έπειτα από οκτώ χρόνια οικονομικής κρίσης, από τις Βρυξέλλες δεν δόθηκαν οι απαντήσεις που όλοι περίμεναν, αρχίζοντας, πρώτα απ’ όλα, από ένα μεγάλο σχέδιο για τη στήριξη της απασχόλησης.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, λοιπόν, συναντώνται για την επετειακή αυτή διάσκεψη της Ρώμης και σε λίγο πρόκειται να στηθούν οι κάλπες στη Γαλλία, όπου η Μαρίν Λεπέν επιμένει πως «θα αποφασίσουν οι πολίτες για το αν η χώρα θα μείνει στην Ευρωπαϊκή Ενωση».

Στη δε Ιταλία, έχουμε το κίνημα Πέντε Αστέρων, το οποίο, βέβαια, δεν ανήκει στον χώρο της Ακρας Δεξιάς και κατάφερε να συγκρατήσει εντός δημοκρατικών ορίων τη λαϊκή δυσαρέσκεια, όλα αυτά τα χρόνια.

Κάνει όμως αναφορά στη δυνατότητα προκήρυξης δημοψηφίσματος για την παραμονή ή την έξοδο από το ευρώ (έστω και αν το Σύνταγμα της χώρας δεν το προβλέπει) και, σύμφωνα με τα γκάλοπ, προηγείται της Κεντροαριστεράς, κατά τουλάχιστον τέσσερις μονάδες, στην πρόθεση ψήφου.

Για κοινό όραμα

Το μεγάλο ερώτημα, δηλαδή, είναι αν στην πλειονότητά τους οι Ευρωπαίοι ηγέτες που βρίσκονται τις ημέρες αυτές στην Αιώνια Πόλη έχουν κατανοήσει τη σημασία και τη διάσταση του προβλήματος.

Το ότι δεν έχουν καταφέρει να προσφέρουν ένα κοινό όραμα ελπίδας και ουσιαστικής ανάπτυξης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στους πολίτες των χωρών τους.

Πιστεύουν, μάλλον, ότι και αυτή τη φορά θα μπορέσουν να αποφύγουν την τραγικότερη των εξελίξεων στη Γαλλία και ότι, στη χειρότερη των περιπτώσεων, στη Γερμανία μπορεί να υπάρξει νέα έκδοση του «μεγάλου συνασπισμού», παρά το σημερινό κλίμα αντιπαράθεσης.

Πέρα από τις επετείους, όμως, και τις πανηγυρικές συνόδους, ο κόσμος περίμενε από την Ευρώπη αυτή να αναγνωρίσει τα λάθη της και να δώσει άμεσες απαντήσεις σε όσους ζητούν στήριξη, σε όλους εκείνους που βρέθηκαν στο περιθώριο. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να έχει γίνει αντιληπτό από το «κλαμπ των ισχυρών» της Ενωσης.

Σήμερα, με την επίσκεψή τους στον πάπα Φραγκίσκο, οι πολιτικοί εκείνοι αρχηγοί που οδήγησαν την Ευρώπη ένα βήμα πριν από τον γκρεμό, θα πρέπει να ακούσουν προσεκτικά την ομιλία του και να προσπαθήσουν να καταλάβουν (έστω και με δραματική καθυστέρηση) τι σημαίνει ανθρωπιά, κοινωνική ευθύνη και υπεράσπιση της ατομικής και συλλογικής αξιοπρέπειας.