Το τοξικό νέφος πνίγει το Νέο Δελχί

Tα τοπικά σχολεία έκλεισαν επ’ αόριστον, καθώς όλο και περισσότερα παιδιά με αναπνευστικά προβλήματα κατακλύζουν τα νοσοκομεία. Οι πιο πολλές οικοδομικές εργασίες απαγορεύτηκαν τουλάχιστον μέχρι τις 21 Νοέμβρη, όπως και η κυκλοφορία φορτηγών, εκτός όσων μεταφέρουν βασικά αγαθά. Εξι από τα έντεκα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, που λειτουργούν με άνθρακα, κατέβασαν ρολά προσωρινά. Οι ιδιώτες εργοδότες ενθαρρύνονται να επιτρέψουν την τηλεργασία για το μισό προσωπικό τους. Κι ένα ολιγοήμερο μεν, πρωτόγνωρο δε λοκντάουν στο Νέο Δελχί εξετάζεται πλέον σοβαρά.

Τα έκτακτα μέτρα δεν αφορούν την πανδημία που «κατασπάραξε» νωρίτερα φέτος την Ινδία. Αφορούν μιαν άλλη μάστιγα για τη δημόσια υγεία που πλήττει πλέον κάθε χρόνο τέτοια εποχή την πολυάνθρωπη ινδική πρωτεύουσα, με σύμμαχο και την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή: τη μαζική ασφυξία από την τρομακτική ατμοσφαιρική ρύπανση και συγκεκριμένα από το πυκνό τοξικό νέφος που επιστρέφει ολοένα δριμύτερο, σκοτεινιάζοντας νοσηρά τη μητρόπολη των άνω των 20 εκατομμυρίων κατοίκων.

Η μάστιγα καταδεικνύει, εκτός των άλλων, τη βαριά εξάρτηση της Ινδίας από τον ρυπογόνο άνθρακα, στον οποίο βασίζεται το 70% της παραγωγής ενέργειας της αχανούς χώρας με πληθυσμό σχεδόν 1,4 δισεκατομμυρίου. Εξ ου και η πεισματική όσο και αυτοκαταστροφική άρνηση της κυβέρνησης του ινδουιστή εθνικιστή πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι να συναινέσει στο –έτσι κι αλλιώς δειλό, δεδομένης της ραγδαίας επιδείνωσης της κλιματικής κρίσης– κείμενο συμφωνίας στην πρόσφατη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα στη Γλασκόβη (COP26). Ως γνωστόν, κατόπιν ινδικής πρωτοβουλίας τελευταία στιγμή, η φρασεολογία της συμφωνίας αποδυναμώθηκε κι άλλο, προβλέποντας τελικά «σταδιακή μείωση» αντί για «σταδιακή κατάργηση» της χρήσης άνθρακα.

Δεν είναι όμως μόνον αυτό. Ενας συνδυασμός παραγόντων παίζει ρόλο στη διαιώνιση του άκρως επικίνδυνου αυτού φαύλου κύκλου: οι εκπομπές καυσαερίων από οχήματα και εργοστάσια, τα καιρικά μοτίβα και τα υψηλά επίπεδα σκόνης, μεταξύ των βασικότερων. Το χρόνιο πρόβλημα οξύνεται δε τους χειμωνιάτικους μήνες, καθώς αγρότες σε γειτονικά κρατίδια καίνε μαζικά τα υπολείμματα της σοδειάς τους· μια παραδοσιακή πλην ολέθρια για το περιβάλλον και το κλίμα πρακτική που συμπίπτει μάλιστα με την ινδουιστική γιορτή Ντιγουάλι και την εκτόξευση μεγάλων ποσοτήτων πυροτεχνημάτων, τα οποία επιβαρύνουν επίσης την ατμόσφαιρα.

Κι έτσι, οι κάτοικοι του Νέου Δελχί –μιας από τις πιο μολυσμένες πρωτεύουσες του κόσμου– βρίσκονται πάλι να πνίγονται μέσα σε έναν τεράστιο θάλαμο τοξικών αερίων, όπου τα επίπεδα αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM2.5 (που μπορούν να φράξουν τους πνεύμονες, προκαλώντας αναπνευστικά ή και καρδιακά προβλήματα, όσο και καρκίνο) είναι πολύ υψηλότερα από τα όρια ασφαλείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σε αρκετά σημεία της μεγαλούπολης άγγιξαν ή ξεπέρασαν το όριο των 400, φτάνοντας σε «σοβαρό» επίπεδο.

Κάθε χρόνο το Ανώτατο Δικαστήριο της Ινδίας προσφεύγει κατά των ομοσπονδιακών και τοπικών κυβερνήσεων, αξιώνοντας ανάληψη δράσης για βελτίωση της ποιότητας του αέρα στην πρωτεύουσα. Φέτος η κατάσταση ξέφυγε τόσο πολύ ώστε το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε εντολή για επιβολή «άμεσων και έκτακτων» μέτρων. Ακόμα κι έτσι όμως, είναι «σαν να βάζεις τσιρότο σε τραύμα από σφαίρα», όπως σχολίαζε παραστατικά η ανταποκρίτρια του BBC στο Νέο Δελχί, Γκίτα Πάντι, αφού τέτοια ημίμετρα «έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν κι έχουν κάνει μικρή διαφορά μακροπρόθεσμα στην ατμόσφαιρα της πόλης. Ειδικοί λένε πως ο καθαρισμός του αέρα απαιτεί δραστικά μέτρα που δεν είναι προτεραιότητα για τους ηγέτες της χώρας. Προειδοποιούν ότι με τον ερχομό του χειμώνα του χρόνου, θα βρεθούμε πίσω εκεί που είμαστε τώρα».

Ακόμα κι ένα λοκντάουν λίγων ημερών θα κάνει πρακτικά μια τρύπα στο νερό και δεν θα δώσει λύση στο χρόνιο πρόβλημα, λένε οι ειδικοί, αν δεν θεσπιστούν μόνιμοι και αυστηρότεροι κανόνες τουλάχιστον για περιορισμό της χρήσης οχημάτων και έλεγχο της καύσης της υπολειπόμενης αγροτικής σοδειάς Ο απολογισμός των θυμάτων είναι άλλωστε βαρύς: πάνω από ένα εκατομμύριο Ινδοί εκτιμάται ότι πεθαίνουν ετησίως από ασθένειες που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση.