Ποιος θυμάται το Rana Plaza;

Πριν δυο χρόνια η κατάρρευση του πολυόροφου κτιριακού συγκροτήματος με τις υφαντουργίες στη Ντάκα του Μπαγκλαντές αναδείχθηκε σε σύμβολο της παγκόσμιας ανισότητας: 1.134 άνθρωποι πέθαναν για να ικανοποιηθεί αφενός η μεγάλη ζήτηση των καταναλωτών παγκοσμίως για φθηνά ρούχα και αφετέρου η δίψα των πολυeθνικών για όλο και περισσότερα κέρδη.. Η τραγωδία δημιούργησε μάταια, όπως αποδείχθηκε, προσδοκίες για υιοθέτηση νέας πρακτικής  σε όλο το εύρος της βιομηχανίας.

Στην πραγματικότητα τίποτα δεν άλλαξε από τον Απρίλιο του 2013: οι γνωστές δυτικές φίρμες εξακολουθούν  να έχουν πολύ μεγάλο περιθώριο κέρδους, η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές φροντίζει να απασχολεί κάτω από τραγικές συνθήκες και για την ελάχιστη αμοιβή τους πλέον περιθωριοποιημένους της χώρας και οι καταναλωτές βρίσκουν πολύ φθηνά ρούχα, αφού οι οι βιομηχανίες μπορούν να κρατήσουν χαμηλές τις τιμές καταπιέζοντας τους μισθούς σε περιόδους λιτότητας.        

Οι μόνοι που υποφέρουν περιμένοντας δικαίωση και δικαιοσύνη είναι το εργατικό δυναμικό στις υφαντουργίες, που αποτελείται κυρίως από νεαρές γυναίκες «χωρίς φωνή». Πατρονάρονται εύκολα διότι χαρακτηρίζονται άμοιρες και αδύναμες και τα αφεντικά τους περιμένουν να ακούσουν και ευχαριστώ για την εκμετάλλευση.

Το κτίριο κατέρρευσε μέσα σε 90 δευτερόλεπτα- μια τραγωδία που τα συνδικάτα βάφτισαν «ανθρωποκτονία μαζικής, βιομηχανικής κλίμακας».

Δυο χρόνια μετά, το μόνο που θυμίζει την καταστροφή στο σημείο είναι ένα τεράστιο γλυπτό από δυο γροθιές που κρατάνε σφικτά το σφυροδρέπανο. Στην γειτονιά κυκλοφορούν φήμες ότι θα κτιστεί σύντομα στο ίδιο σημείο ένα νέο εργοστάσιο, καθώς η παγκόσμια ζήτηση για ρούχα αυξάνεται.  

Το Μπαγκλαντές είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στην υφαντουργία, παράγοντας δισεκατομμύρια κομμάτια ετησίως. Οι διεθνείς φίρμες συνήθως επιλέγουν πόλεις όπου το κόστος παραγωγής- μεταξύ αυτών μισθοί, επιδόματα και ασφάλεια- είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερα. Πριν καταρρεύσει το Rana Plaza είχαν σημειωθεί κι άλλα δυστυχήματα παρόμοια στην υφαντουργία, όπως η φωτιά στο εργοστάσιο Tazreen, έξι μήνες νωρίτερα, που στοίχισε τη ζωή σε 112 εργάτες. Παρόλα αυτά η μπίζνα συνέχισε σαν να μην συνέβη τίποτα. 

Η ιστορία και η κατάληξη του πολυόροφου κτιρίου, κατά μια έννοια είναι η ιστορία της ζωής εκατομμυρίων πάμφτωχων γυναικών στον κόσμο του σήμερα- σημειώνει ο Guardian. Η υφαντουργία στο Μπαγκλαντές στελεχώνεται κατά 85% - 90% από γυναίκες, που χειρίζονται τα μηχανήματα, επιθεωρούν την ποιότητα των ρούχων, σιδερώνουν, ράβουν έξι ημέρες την εβδομάδα 12 ώρες την ημέρα. Οι γυναίκες αποτελούν και την μεγάλη πλειοψηφία των 5.000 επιζώντων, τραυματιών και οικογενειών των θυμάτων, που ακόμα περιμένουν να εισπράξουν αποζημιώσεις από τις δυτικές βιομηχανίες. 

Χαρακτηριστικό είναι ότι η Benetton- μια από τις 29 δυτικές επιχειρήσεις που σχετίζονταν με τις υφαντουργίες του Rana Plaza- ανακοίνωσε μόλις τώρα, στην επέτειο των δυο χρόνων την πρόθεση να συνεισφέρει με 1,1 εκατομμύριο δολάρια στο ταμείο υπέρ των θυμάτων που έχει συστηθεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Καλοδεχούμενη η προσφορά, απάντησαν τα συνδικάτα, αν και έρχεται κάπως αργά.   Το ποσό που έχουν υποσχεθεί να προσφέρουν οι 29 επιχειρήσεις που είχαν συμφέροντα στο βιομηχανικό συμφέροντα, έφθανε τα 30 εκατομμύρια δολάρια. 

Το Μπαγκλαντές έχει 5.000 υφαντουργίες που απασχολούν τέσσερα εκατομμύρια εργαζόμενους, στην πλειοψηφία τους γυναίκες. Η χώρα κερδίζει περισσότερα από 20 δισ. τον χρόνο από τις εξαγωγές των σχετικών προϊόντων κυρίως στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.