Μια απώλεια, δύο θρήνοι, τρεις σκιές

Ενα συγκινητικό βιβλίο του Cyril Pedrosa για την απώλεια, την εμμονή, τη συμφιλίωση

Υστερα από μια μεγάλη απώλεια, το δυσκολότερο πράγμα είναι η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας, η συμφιλίωση μαζί της και η έναρξη μιας νέας ζωής. Χωρίς… Οταν η απώλεια αφορά ένα παιδί, το πρόβλημα μοιάζει αξεπέραστο. Ο χρόνος σταματάει. Τίποτα πια δεν έχει νόημα. Και μόνο ένα μεγάλο ταξίδι στον εαυτό σου μπορεί να δώσει λύσεις, που δεν θα γυρίσουν τον χρόνο πίσω, αλλά θα του επιτρέψουν να συνεχίσει να προχωρά.

Οι Τρεις Σκιές, το νέο κόμικς άλμπουμ του Cyril Pedrosa που μόλις κυκλοφόρησε από τις, ιδιαίτερα εκλεκτικές και προσεκτικές, εκδόσεις Ηλίβατον (μετάφραση: Γεωργία Τσάκωνα) αφορά ένα εξόχως δύσκολο και «ενοχλητικό» θέμα, από αυτά που σπάνια γίνονται σενάρια στα κόμικς: την απώλεια ενός παιδιού.

Και πιο συγκεκριμένα, την επώδυνη πορεία προς μια αναπόφευκτη απώλεια ενός μικρού παιδιού την οποία είναι αδιανόητο να αποδεχτούν οι γονείς. Που θα πολεμήσουν απελπισμένα για να την αποτρέψουν, θα εναντιωθούν στα σημάδια και στα μηνύματα, θα σκαρφιστούν λύσεις, θα πειραματιστούν, θα ταξιδέψουν, θα αποδράσουν.

Μήπως, όμως, για να αισθανθούν αυτοί καλύτερα; Μήπως επειδή είναι αδύνατη η συμφιλίωση με τον χαμό του παιδιού τους; Και ποια θα είναι η επόμενη μέρα στη ζωή τους; Πώς μπορούν να ξαναχτιστούν δυο κατεστραμμένες ζωές στη σκιά ενός ανείπωτου δράματος;

Ο Γάλλος καλλιτέχνης, γεννημένος το 1972, εμπνεύστηκε τις Τρεις Σκιές από πραγματικό γεγονός που βίωσε όταν στενοί του φίλοι έχασαν το παιδί τους σε πολύ μικρή ηλικία. Τότε ξεκίνησε να τον απασχολεί ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να παρουσιαστεί ο νομοτελειακά χαμένος αγώνας των γονέων, ένας αγώνας, ωστόσο, που πρέπει να δοθεί, όσο δεδομένη κι αν είναι η έκβαση.

Επέλεξε να υπογράψει τόσο το σενάριο όσο και τα σχέδια του βιβλίου ενώ ώς τότε, συχνά, συνεργαζόταν με άλλους συγγραφείς. Και κατέληξε στη μορφή του «παραμυθιού» που όπως κάθε παρόμοια αφήγηση εμπεριέχει πλήθος από συμβολισμούς και αλληγορίες. Στην περίπτωση των Τριών Σκιών, ο Pedrosa τοποθέτησε την ιστορία σε κάποιο ασαφές, όχι και πολύ μακρινό, παρελθόν σε κάποια επαρχιακή, αγροτική περιοχή.

Μια οικογένεια, ο μπαμπάς Λουί, η μαμά Λιζ και ο μικρός Γιοακίμ ζουν στο φτωχικό αγροτικό τους σπίτι, σε αρμονία με τη φύση, σε ένα ειδυλλιακό περιβάλλον. «Εκείνη την εποχή η ζωή μας ήταν απλή και ωραία. Ολα γύρω μας ήταν απλά και ωραία. Η γεύση των κερασιών, η δροσερή σκιά, η μυρωδιά του ποταμιού… Και ζούσαμε σε μια κοιλάδα ανάμεσα στους λόφους, προστατευμένοι από θύελλες κι ανυποψίαστοι για τα βάσανα του κόσμου, σαν να κατοικούσαμε σ’ ένα νησί μακρινό και ήσυχο. Κι ύστερα… Κι ύστερα όλα άλλαξαν».

Το τέλος ως μια νέα αρχή

Ετσι ξεκινούν οι Τρεις Σκιές, όπως αφηγείται κατά πάσα πιθανότητα ο πατέρας. Και όλα αλλάζουν γιατί κάνουν την εμφάνισή τους… Τρεις Σκιές, τρία προμηνύματα θανάτου, τρεις προαναγγελίες τραγωδίας.

Αρχικά ο Λουί και η Λιζ θα αγνοήσουν τον κίνδυνο, στη συνέχεια θα τον απωθήσουν, κι αμέσως μετά θα προσπαθήσουν να τον ξεγελάσουν. Ενα ταξίδι πατέρα και γιου θα ξεκινήσει προς το άγνωστο, αρκεί να ξεφύγουν από τις Τρεις Σκιές. Οσο φαίνεται να απομακρύνονται από αυτές, τόσο αυτές θα πλησιάζουν. Γιατί έχουν έρθει για τον Γιοακίμ και θα τον πάρουν με κάθε μέσο.

Η λογική αδυναμία του Λουί να αποδεχτεί και να διαχειριστεί το μοιραίο θα τον οπλίσει με απεριόριστη δύναμη και ατέλειωτο ψυχικό και σωματικό σθένος. Θα προστατέψει το μοναχοπαίδι του με κάθε μέσο, με κάθε τρόπο. Μέχρι που θα το χάσει μέσα από τα χέρια του. Και μαζί θα κινδυνεύσει να χαθεί κι ο ίδιος στις παραισθήσεις της τραγωδίας του, στο δράμα των τύψεών του, στο τέλος της διαδρομής του παιδιού του που εύχεται να ήταν το τέλος της δικής του διαδρομής.

Οι ζωντανοί μένουν με τους ζωντανούς, όμως. Και ο Λουί θα παλέψει για να ξαναβρεί τη Λιζ και να ζήσει. Μια νέα ζωή, σημαδεμένη από μια ανείπωτη απώλεια.

Ο Cyril Pedrosa, στις 270 σελίδες του έργου του, κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη όχι τόσο για την έκβαση του αγώνα για τη σωτηρία του Γιοακίμ.

Αυτός ο αγώνας φαίνεται χαμένος από νωρίς. Το ενδιαφέρον έγκειται στον τρόπο που ο Λουί θα επιλέξει για να δώσει –και να χάσει– τον αγώνα. Συνειδητά ή μη θα παλέψει μέχρις εσχάτων απέναντι σε κάθε οιωνό. Αυτός ο αγώνας αποδίδεται εικαστικά με τα αριστουργηματικά σχέδια του Pedrosa που αν και ασπρόμαυρα ξεχειλίζουν από χρώματα, ήχους, μυρωδιές και συναισθήματα.

Αλλοτε ως «απλές» καρικατούρες, άλλοτε ως σκιές που αχνοσβήνουν στο φόντο που τις καταπίνει και άλλοτε με εξαιρετικά εκφραστικές λεπτομέρειες στα πρόσωπα, οι χαρακτήρες χτίζονται αργά και αποκτούν υλική διάσταση και υπόσταση που εξαρτάται από την ψυχική τους διάθεση.

«Μπαμπά. Ακουσέ με, σε παρακαλώ. Δεν θέλω να ζω κρυμμένος. Δεν μπορώ να μεγαλώσω μέσα στη γροθιά σου. Βαριέμαι. Σε παρακαλώ! Ασε με να βγω από δω! Δεν φοβάμαι πια τις σκιές».

Τα λόγια του μικρού Γιοακίμ γίνονται ο καταλύτης της ιστορίας. Που κάπου πρέπει να τελειώσει για να ξαναρχίσει η ζωή. Μια ζωή που, έστω και με Τρεις Σκιές να τη σκεπάζουν και να ρίχνουν πάνω της το μελανό τους βάρος, συνεχίζεται.