Ισορροπώντας επιδέξια μεταξύ Δύσης και Ανατολής

Για τους περισσότερους λάτρεις του είδους, τα αυθεντικά «μάνγκα» είναι τα ιαπωνικά κόμικς, έργα της 9ης Τέχνης που δημιουργήθηκαν και κυκλοφόρησαν στη γενέτειρά τους, πριν εξαπλωθούν σε ολόκληρη την υφήλιο, αποσπώντας όλο και περισσότερο ενδιαφέρον από αναγνώστες και καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο.

Μπολιάζοντας με τις αφηγηματικές και εικαστικές τεχνικές τους τη δυτική καλλιτεχνική παραγωγή, σήμερα συναντάμε όλο και περισσότερα ευρωπαϊκά έργα που αποπειρώνται να προσεγγίσουν την αισθητική τους, είτε αναμιγνύοντας επιρροές είτε επιχειρώντας να ταυτιστούν με το είδος.

Μία τέτοια περίπτωση είναι και το «Τζίζο», ένα ευρωπαϊκό μάνγκα που κυκλοφόρησε στη Γαλλία από τις εκδόσεις Glénat 2020 και πρόσφατα μεταφράστηκε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μικρός Ηρως. Πρόκειται για τον καρπό της συνεργασίας του Γάλλου σεναριογράφου Antoine Dole, γνωστού ως Mr. Tan, και της Ιαπωνίδας σχεδιάστριας Mato. Ο Mr. Tan αντλεί έμπνευση από την ιαπωνική λαογραφία, δημιουργώντας μια αφήγηση που αγγίζει αναμφίβολα παγκόσμια θέματα όπως η απώλεια, η μνήμη και η ελπίδα, ενώ το σχέδιο της Mato –μιας δημιουργού με σπάνια ικανότητα να αποδίδει την ψυχολογική ένταση με ελάχιστα μέσα– φέρνει στον νου τις μεγάλες παραδόσεις του μάνγκα αλλά και τις πιο εσωστρεφείς διαδρομές του ευρωπαϊκού κόμικς.

Στο «Τζίζο» δεν έχουμε εντυπωσιασμούς ούτε γρήγορη δράση. Αντίθετα, η αφήγηση χτίζεται σε αργούς ρυθμούς, με βασικό εργαλείο το φως, τα βλέμματα και την παύση. Το στοιχείο που κάνει το «Τζίζο» να ξεχωρίζει είναι η άμεση σύνδεσή του με την ιαπωνική παράδοση. Ο τίτλος του έργου παραπέμπει στον Jizō Bosatsu, τον προστάτη των ψυχών των παιδιών και των ταξιδιωτών, μια από τις πιο εμβληματικές μορφές του ιαπωνικού βουδισμού. Η φιγούρα αυτή, που απαντά συχνά σε πέτρινα αγάλματα στις άκρες των δρόμων και στα νεκροταφεία της Ιαπωνίας, αποτελεί το σύμβολο γύρω από το οποίο δομείται όλη η ατμόσφαιρα της ιστορίας. Χωρίς να γίνεται ποτέ διδακτικό, το έργο διαχειρίζεται το θέμα του θανάτου και της απώλειας με ευαισθησία και αφοπλιστική απλότητα.

Οπως επισημαίνει και ο Γιώργος Ζωιτάς, ένας από τους επιμελητές της ελληνικής έκδοσης, σε σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα των εκδόσεων Μικρός Ηρως: «Μέσα από τις σελίδες του, εξερευνάται το ταξίδι δύο χαμένων παιδιών, τα οποία θα κληθούν να αντιμετωπίσουν απροσδόκητες καταστάσεις προκειμένου να φτάσουν στο σπίτι τους.

Στο ταξίδι αυτό θα αναγνωρίσει κανείς το πάρκο Ουένο, τον ναό Κανέιτζι και, φυσικά, τα αγάλματα τζίζο. Οι δημιουργοί ήθελαν να φτιάξουν μία ειλικρινή και συναισθηματική ιστορία, γι’ αυτό και συζητούσαν συνεχώς την παραμικρή λεπτομέρεια της πλοκής, μέχρι να είναι απολύτως σύμφωνοι και οι δύο για το τελικό αποτέλεσμα».

Στρέφοντας το ενδιαφέρον τους στη μεγάλη παράδοση των ιαπωνικών κόμικς, οι εκδόσεις Μικρός Ηρως επιλέγουν να κάνουν την αρχή με έναν τίτλο που, αν και δημιουργήθηκε για τη γαλλική αγορά, παραμένει ένα αυθεντικό έργο ιαπωνικής τέχνης, τόσο θεματικά όσο και τεχνικά. Καθόλου τυχαία, το «Τζίζο» έχει αποσπάσει σωρεία θετικών κριτικών, παίρνοντας βραβείο στην κατηγορία French Touch των βραβείων Daruma στο Japan Expo 2022.

JapanESE Festival

Το Japanese Festival διοργανώνεται για τέταρτη χρονιά στις 26 και 27 Απριλίου 2025 στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου. Πρόκειται για μία από τις λίγες εκδηλώσεις στην Ελλάδα αφιερωμένες αποκλειστικά στον ιαπωνικό πολιτισμό, με δράσεις που καλύπτουν τόσο την παραδοσιακή όσο και τη σύγχρονη Ιαπωνία. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται παρουσιάσεις, συζητήσεις, επιδείξεις και θεματικά εργαστήρια, ενώ συμμετέχουν καλλιτέχνες, συγγραφείς και ερευνητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το φεστιβάλ προσελκύει κάθε χρόνο κοινό με ενδιαφέρον για την Ιαπωνία, τον σχεδιασμό, τα manga και τις ασιατικές τέχνες.