Δυσχερής η αναγνώριση προσώπων από ασθενείς με Αλτσχάιμερ

Οι ασθενείς με διαγνωσμένη νόσο Αλτσχάιμερ είναι δεδομένο ότι αντιμετωπίζουν συνδυασμό προβλημάτων τα οποία χειροτερεύουν κατά τρόπο δραματικό με την πρόοδο του χρόνου και ουσιαστικά τους οδηγούν σε απομόνωση από το περιβάλλον.

Όμως πρόσφατη μελέτη σχετικά με αυτή τη σοβαρή εκφυλιστική ασθένεια προσθέτει και την αδυναμία ολιστικής αντίληψης. Δηλαδή της αναγνώρισης της όψης οικείων προσώπων ως μια ενιαία ενότητα και όχι κατόπιν επεξεργασίας των επί μέρους χαρακτηριστικών τους όπως τα μάτια, το στόμα, τη μύτη κλπ. Είναι μάλιστα παράδοξο ότι το πρόβλημα παρουσιάζεται ενωρίς με την εμφάνιση της ασθένειας.

Η αδυναμία αναγνώρισης προσώπων σε συνδυασμό με τα εξαιρετικά σοβαρά προβλήματα μνήμης δυσχεραίνουν πάρα πολύ την επαφή του ασθενή με το οικογενειακό περιβάλλον και υποβαθμίζουν ακόμη περισσότερο την ποιότητα ζωής. Γι αυτό και η ιατρική αναζητεί τρόπους επιλεκτικής αντιμετώπισής τους.

Σε έρευνα που διεξήγαγε ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Sven Joubert, καθηγητή στο Τμήμα Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, αποδεικνύει ότι οι ασθενείς ενώ παρατηρούν τα πρόσωπα των οικείων τους δεν τα αναγνωρίζουν. Ομως δεν φαίνεται να συμβαίνει το ίδιο όταν πρόκειται για εικόνες με αντικείμενα. Η μελέτη δημοσιεύεται στην Επιθεώρηση «νόσος Φαλτσάραμε».

Η δυνατότητα του ανθρώπινου εγκεφάλου να αναγνωρίζει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα όψεις προσώπων δημιούργησε όλο το αναγκαίο υπόβαθρο για την πολύπλευρη εξέλιξη του και την εμβάθυνση των κοινωνικού περιεχομένου σχέσεων στην καθημερινότητα του. Η ικανότητα αυτή που ερμηνεύεται με τον όρο «ολιστική αντίληψη» θεωρείται ότι βρίσκεται σε αντίθεση με τον επιλεκτικό εντοπισμό και την ανάλυση επιμέρους χαρακτηριστικών του προσώπου προκειμένου στην συνέχεια να συγκροτηθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα. Στην πρώτη περίπτωση ο ανθρώπινος εγκέφαλος «βλέπει» με μιας το πρόσωπο ενώ στη δεύτερη φαίνεται να το συνθέτει θυμίζοντας παζλ.

Για τις ανάγκες της έρευνας συγκροτήθηκαν δυο ομάδες, μια με διαπιστωμένη την ασθένεια Αλτσχάιμερ και μια από ηλικιωμένα υγιή άτομα. Όπως διαπιστώθηκε και οι δυο ομάδες παρουσίασαν τις ίδιες αντιδράσεις και επιδόσεις όταν κλήθηκαν να παρατηρήσουν φωτογραφίες με πρόσωπα και αυτοκίνητα που ήταν ανεστραμμένες. Η επιτυχία αυτή αποδίδεται στο γεγονός ότι και στις δυο περιπτώσεις ο εγκέφαλος χρειάσθηκε να εκτελέσει επί μέρους ανάλυση των στοιχείων που συνέθεταν τις εικόνες, ανεξαρτήτως περιεχόμενου.

Όμως όταν οι φωτογραφίες των προσώπων τοποθετήθηκαν σε όρθια θέση τα άτομα με Αλτσχάιμερ, συγκριτικά με τα υγιή, αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα καθώς η επεξεργασία ήταν πολύ πιο αργή και με περισσότερα λάθη. Όμως δεν αντιμετώπισαν το ίδιο πρόβλημα όταν κλήθηκαν να αναγνωρίσουν εικόνες αυτοκίνητων στην ίδια με τα πρόσωπα θέση.

Το συμπέρασμα που προέκυψε είναι ότι η ολιστική αντίληψη στην αναγνώριση προσώπων από τον εγκέφαλο ατόμων με την νόσο Αλτσχάιμερ θεωρείται μειωμένη και προβληματική σε σχέση με την δοκιμή στην δεύτερη περίπτωση με τα αυτοκίνητα, δηλαδη με οτιδήποτε δεν παραπέμπει στην ανθρώπινη όψη. 

Η νέα αυτή διαπίστωση φαίνεται να εξηγεί καλύτερα τον μηχανισμό που παρεμβαίνει στη συγκεκριμένη εγκεφαλική λειτουργία του ασθενή και παρεμποδίζει την αναγνώριση των οικείων του.  Για τους περισσότερους είναι πιθανόν ότι και αυτή η σοβαρή δυσλειτουργία εντασσόταν στο γενικότερο πρόβλημα της νόσου και όχι σε κάτι τόσο εξειδικευμένο. Επιπλέον δίνει τη δυνατότητα στους επιστήμονες να προσθέσουν μια ακόμη διαδικασία στην αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ. Για την βελτίωση της επικοινωνίας με το περιβάλλον θα επιχειρήσουν να αναπτύξουν τεχνικές αναγνώρισης φωνής καθώς και των επί μέρους χαρακτηριστικών στα πρόσωπα των οικείων τους.