«Την ώρα του κακού πολλά από τα γυναικόπαιδα κοιμόντουσαν»

Πέμπτη, ημέρα δεύτερη της τραγωδίας. Ψιλοβρέχει κάτω από έναν βαρύ μαύρο ουρανό στη λυπημένη πολιτεία της Καλαμάτας. Κι ενώ οι νεκροί του ναυαγίου που εκτυλίχτηκε σε μία από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες μεταφέρονται με φορτηγό ψυγείο σε ειδικό χώρο στην Αθήνα προκειμένου να αρχίσουν οι νεκροτομές, μέσα σε κλίμα συντριβής, όπου ακόμα και οι συνήθως φασαριόζοι δημοσιογράφοι μένουν βουβοί, οι πληροφορίες για εγκλωβισμένα παιδιά στο αμπάρι του αλιευτικού βυθίζουν σε ακόμα μεγαλύτερη οδύνη όλους όσοι επιχειρούν εδώ – γιατροί, διασώστες, αλληλέγγυοι πολίτες.

Ηταν πενήντα; Ηταν εκατό; Ηταν παραπάνω; Ισως δεν μάθουμε ποτέ πόσα παιδιά χάθηκαν στο Φρέαρ των Οινουσσών και πόσες μητέρες πέθαναν μαζί τους. «Οι άνθρωποι που έφτασαν στο νοσοκομείο έκαναν λόγο για 750 επιβαίνοντες στο αλιευτικό. Στα αμπάρια, όλοι μας είπαν ότι υπάρχουν γυναικόπαιδα. Αλλοι μιλούσαν για 100 παιδιά, άλλοι για 50… Δεν είχαν, όμως, ξεκάθαρη εικόνα για το τι συνέβαινε κάτω στα αμπάρια», μας διηγείται ο γιατρός Μ. Μάκαρης.

Στοιβαγμένοι

Η Χριστίνα Νικολαΐδου είναι υπεύθυνη επικοινωνίας του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. Οπως μας λέει, οι διερμηνείς του Οργανισμού βρίσκονται από το βράδυ της Τετάρτης στο νοσοκομείο και μέχρι τώρα έχουν καταφέρει να μιλήσουν με τους περισσότερους από όσους νοσηλεύονται. «Οι άνθρωποι είναι σε κατάσταση σοκ, αλλά επιμένουν πως πάνω στο καράβι βρίσκονταν 700-750 άτομα. Αλλά δεν είναι το σοκ που τους εμποδίζει να έχουν ξεκάθαρη εικόνα, όσο το γεγονός πως ήταν στοιβαγμένοι ο ένας επάνω στον άλλο κι έτσι είχαν περιορισμένο οπτικό πεδίο», τονίζει η Νικολαΐδου. «Πολλοί ταξίδευαν με τις οικογένειές τους και αρκετοί έχουν αγνοούμενους. Τους είναι απροσδιόριστο το πόσες γυναίκες και παιδιά βρίσκονταν στο αμπάρι και στα χαμηλά σημεία του πλοίου, πάντως, σύμφωνα με μαρτυρίες, την ώρα που ξεκίνησε το κακό πολλά από τα γυναικόπαιδα κοιμόντουσαν».

«Ο αδερφός μου γεννήθηκε στις 19 Μαρτίου του 1991. Σας παρακαλώ, θέλω να έχω μια απάντηση». Είναι –ή μήπως ήταν– μόλις 32 χρόνων ο Αμπντάλα που ξεκίνησε από την Αίγυπτο για να βουλιάξει στα ανοιχτά της Πύλου. Είναι ένα από τα αναρίθμητα μηνύματα που λαμβάνει, κυριολεκτικά κάθε δευτερόλεπτο, στο κινητό του ο διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Καλαμάτας και γραμματέας των Νοσοκομειακών Γιατρών Μεσσηνίας, Μανώλης Μάκαρης. Κι απαντά σε όλα, ένα προς ένα, άλλοτε στα ελληνικά κι άλλοτε χρησιμοποιώντας τον μεταφραστή της google, με τον οποίο άλλωστε ως διερμηνέα επικοινωνούσε τις πρώτες ώρες που οι ναυαγοί της Πύλου έφταναν σοκαρισμένοι κι έντρομοι στο Γενικό Νοσοκομείο Καλαμάτας.

Ο Μάκαρης ξεπερνάει τον εαυτό του δουλεύοντας απνευστί, όπως και όλοι οι συνάδελφοί του στο δημόσιο νοσοκομείο της μικρής αυτής πόλης, που της έμελλε να υποδέχεται νεκρούς ή ζωντανούς όσους βγήκαν στη στεριά μετά το ναυάγιο της Τρίτης.

Οι γιατροί, οι νοσηλευτές, οι εργαζόμενοι στις κοινωνικές υπηρεσίες δεν στέκονται λεπτό, αφού έχουν να φροντίσουν όχι μονάχα εκείνους που νοσηλεύονται, αλλά και τους συγγενείς που φτάνουν με την αγωνία στα μάτια και συντοπίτες των ναυαγών, εργάτες γης στην εύφορη γη της Μεσσηνίας. Πολλές φορές δεν ξέρουν καν το πρόσωπο που αναζητούν, όπως ο Φουάντ από την Αίγυπτο. Εφτασε στο νοσοκομείο με φωτογραφίες αγνώστων του ανθρώπων, που επίσης άγνωστοί του του προώθησαν, αφού όλοι ψάχνουν απεγνωσμένα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάποιον συντοπίτη τους που να βρίσκεται στην Ελλάδα και να μιλάει ελληνικά – οι άνθρωποι συγγενεύουμε πάντα στις ώρες της βαθιάς οδύνης, κι όπως σε κάθε συμφορά, όπως στο Μάτι ή στα Τέμπη, τώρα κι εδώ φτιάχνουμε αυθόρμητα αλυσίδες αλληλεγγύης.

Ετσι έγινε και στην Καλαμάτα, με τους κατοίκους να φέρνουν ρούχα και παπούτσια για εκείνους που ξέβρασε η θάλασσα σχεδόν γυμνούς, αφυδατωμένους και με υπογλυκαιμικό σοκ, αφού παράδερναν επί μέρες πάνω στο καρυδότσουφλο. Οι άνθρωποι θαλασσοδέρνονταν νηστικοί και χωρίς νερό – κάποιοι τόσο διψασμένοι, που έπιναν ακόμα και θαλασσινό νερό.

Από το πρωί στο λιμάνι της Καλαμάτας φτάνουν εκείνοι που αναζητούν τα μέλη της φαμίλιας τους ή τους φίλους τους που μπάρκαραν με τη βάρκα του θανάτου. Οι συγγενείς κι οι φίλοι των ναυαγών στέκονται στα κιγκλιδώματα, οι ένστολοι σημειώνουν τα στοιχεία τους και κάποιοι περνάνε μέσα για να ψάξουν τον άνθρωπό τους. Οι επιζήσαντες βρίσκονται μέσα σε μια αποθήκη από τις πρώτες ώρες της διάσωσής τους, σαν ετούτη εδώ η κοσμοπολίτισσα τουριστική πόλη του Νότου να μην έχει ούτε έναν αξιοπρεπή χώρο για να απαγκιάσουν όσοι σώθηκαν από τη θάλασσα.

Κρίσιμες μαρτυρίες

Πίσω από τα κάγκελα και με ισχυρή παρουσία ενστόλων οι διασωθέντες και να θέλουν δεν μπορούν να δημοσιοποιήσουν τις δικές τους κρίσιμες μαρτυρίες για μία από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες της Μεσογείου. Σε αντίθεση με άλλα πεδία όπου εκτυλίχτηκαν τραγωδίες, εδώ δεν επιτρέπεται καμία πρόσβαση στους επιζήσαντες. Ετσι, ακόμα δεν ξέρουμε τη δική τους εκδοχή για τις ώρες που μεσολάβησαν από το πρώτο σήμα βοήθειας που εξέπεμψε το πλοιάριο μέχρι το μπατάρισμά του και τη βύθισή του.

Οι δεκάδες δημοσιογράφοι από κάθε γωνιά της Ευρώπης και της Ελλάδας προσπαθούν να συλλέξουν σπαράγματα πληροφοριών για αυτήν την τραγωδία που πολλά στοιχεία δείχνουν ότι θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Ετσι, αναγκαστικά, οι περισσότερες πληροφορίες που φτάνουν είναι διαμεσολαβημένες από όσους έχουν επαφή με τους ναυαγούς, όπως ο γιατρός Μιχάλης Μιχαήλ, που σοκαρισμένος ο ίδιος περιγράφει το σοκ των ανθρώπων που περιέθαλψε: «Ηταν πολύ αφυδατωμένοι. Είχαν περίπου 4-5 μέρες να φάνε κανονικά και να πιουν νερό. Στην επικοινωνία που είχαμε μαζί τους άφησαν σαφή υπονοούμενα ότι υπήρχαν και άλλοι στο αμπάρι. Πλέον, και οι 35 είναι σε καλή κατάσταση. Γίνεται προσπάθεια με τις κοινωνικές υπηρεσίες του νοσοκομείου να έρθουν σε επαφή με δικούς τους ανθρώπους που τους αναζητούν. Σήμερα (σ.σ. χθες) είναι καταβεβλημένοι ψυχολογικά. Χθες (σ.σ. προχθές) δεν το βλέπαμε, αφού όπως σας είπα ήρθαν σε άσχημη κατάσταση. Ηταν σοκαρισμένοι σωματικά και ψυχολογικά».

Το τι σημαίνει αυτή η μικρή λέξη με τα τρία γράμματα –σοκ– περιγράφει συγκλονιστικά στην «Εφ.Συν.» η 23χρονη Μάρα, διασώστρια της «Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης»: «Είναι τελείως χαμένοι. Δεν ξέρουν πού βρίσκονται, δεν ξέρουν τι γίνεται. Προσπαθούν να ζητήσουν πράγματα με τον δικό τους τρόπο. Αλλοι πεινάνε, άλλοι διψάνε, άλλοι πονάνε και θέλουν νερό. Μας το δείχνουν με τις κινήσεις τους. Είναι σε έναν πανικό. Είχαν πολλές κρίσεις πανικού, κλαίγανε, φωνάζανε, προσπαθούμε να τους ηρεμήσουμε. Ηταν δύσκολο να το διαχειριστούμε, ειδικά από τη στιγμή που δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα. Είχαν πρόβλημα να αναπνεύσουν, τρέχαμε να δώσουμε οξυγόνο, να φτάσουμε γρήγορα στο νοσοκομείο γιατί ήταν στο όριο να μας μείνουν στα χέρια».