Εγκρίσεις από τον Δήμο Αθηναίων με κλειστά μάτια

Σαν βγεις στον πηγαιμό για τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, να εύχεσαι να... την αναγνωρίσεις. Ο Δήμος Αθηναίων έδωσε την έγκριση για παρεμβάσεις στον δημοφιλή πεζόδρομο από το Ιδρυμα Ωνάση, χωρίς συνεννόηση με τον αρχικό μελετητή του έργου και με μοναδικό απτό στοιχείο την τοποθέτηση ενός μεγάλου γλυπτού με τον ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη.

Το θέμα ήρθε προς συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας, το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, συνοδευόμενο από μια εισήγηση που έλεγε πολλά, αλλά και τίποτα επί της ουσίας. Παρατίθεται μια αναλυτική αλληλογραφία του Ιδρύματος Ωνάση με πλήθος μελετητικών γραφείων, που δείχνουν ότι οι επιδιωκόμενες παρεμβάσεις μελετώνται εδώ και πολλούς μήνες με συμφωνημένες αμοιβές για κάθε βίδα και πλακάκι που θα τοποθετηθεί. Δεν υπάρχει, όμως, πουθενά ένα κανονικό τοπογραφικό που να δείχνει ποιες είναι οι ενέργειες και πού σχεδιάζονται.

Υπάρχει, όμως, κάτι πιο ανησυχητικό: Ενα εντελώς θολό περίγραμμα πάνω σε δορυφορικό χάρτη, που εμφανίζει ως περιοχή παρέμβασης όχι μόνο την έκταση μπροστά από τα γραφεία του Ιδρύματος Ωνάση και του διπλανού θεατρικού χώρου στον αριθμό 2 της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, αλλά πολύ μεγαλύτερο τμήμα του πεζόδρομου, μέχρι το ύψος της οδού Μακρυγιάννη.

Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με τον καθηγητή Γιώργο Παρμενίδη, που έχει αναλάβει την αρχιτεκτονική μελέτη για λογαριασμό του Ιδρυματος Ωνάση, ο οποίος μας διαβεβαίωσε ότι οι εργασίες που θα γίνουν σε όλο αυτό το μήκος του πεζόδρομου θα αφορούν επιδιορθώσεις σπασμένων στοιχείων και αποκαταστάσεις. Μας είπε ότι η αρχιτεκτονική μελέτη είναι έτοιμη, όπως έτοιμες φαίνεται να είναι και οι υπόλοιπες μελέτες για τον φωτισμό από την Ελευθερία Ντεκώ, τα ηλεκτρομηχανολογικά και την τοπογραφική αποτύπωση.

Το παράδοξο εδώ είναι ότι, όταν ήρθε η συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο και απέναντι στις ερωτήσεις των συμβούλων της Ανοιχτής Πόλης, Κυριάκου Αγγελάκου και Ρήγα Αξελού, που ρώτησαν τι ακριβώς θέλει να κάνει το Ιδρυμα Ωνάση, ο δήμαρχος Κ. Μπακογιάννης απέφυγε να απαντήσει και ο αντιδήμαρχος Βασίλης Αξιώτης είπε: «Αυτό που ψηφίζουμε είναι απλά η έγκριση της πρόθεσης, επειδή υπάρχει μια επιστολή από το Ιδρυμα».

Επικοινωνώντας με τον γνωστό αρχιτέκτονα Δημήτρη Διαμαντόπουλο, που είχε εκπονήσει την αρχική μελέτη για την υλοποίηση του δημοφιλούς πεζόδρομου (1996-2001), για λογαριασμό τής τότε Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων (ΕΑΧΑ), ακούσαμε αυτό που φοβόμαστε: «Ουδείς με ενημέρωσε για αυτές τις παρεμβάσεις, όπως επιβάλλει η δεοντολογία αλλά και η λογική. Δεν είμαι από εκείνους που θεωρούν τον πεζόδρομο της Αρεοπαγίτου ως ένα έργο τέλειο, καθώς πολλά στοιχεία από την αρχική ολοκληρωμένη μελέτη δεν υλοποιήθηκαν. Εγώ προτιμούσα τότε στο συγκεκριμένο σημείο να μπουν γλυπτά του Τάκη... Το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα πάσχει η Αρχιτεκτονική και αυτή προοδεύει μόνο μέσα από διαγωνιστικές διαδικασίες, που εδώ παρακάμπτονται μέσω των χορηγών, όπως συνέβη και με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο».

Η αναφορά στην υπόθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου μάς θύμισε, όμως, και άλλες διαδικασίες παράκαμψης που ακολουθεί η κυβέρνηση και ο δήμος:

● Πρόσφατα, η «Εφ.Συν.» αποκάλυψε τους σχεδιασμούς του Δήμου Αθηναίων και του υπουργείου Πολιτισμού για το έργο του Δημήτρη Πικιώνη στου Φιλοπάππου. Και εκεί η κόρη του, Αγνή Πικιώνη, μας δήλωσε ότι δεν είχε καμία ενημέρωση και ότι διαφωνεί με την κατάτμηση ενός έργου σε πολλές μελέτες. Ακολούθησε άλλη συμφωνία για αποκατάσταση του καφενείου Πικιώνη, με τον κ. Μπακογιάννη να λέει ότι θα «σέβεται το πνεύμα του Πικιώνη», χωρίς, όμως, να εξηγεί πώς θα επανέλθει στο αρχικό μικρό μέγεθος, αλλά θα βγάζει ταυτόχρονα τα έξοδά του με ενοίκιο 5.000 ευρώ τον μήνα και παρακράτηση 20% επί των εσόδων.

● Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, με χορηγό της μελέτης το Ιδρυμα Λαιμού, το υπουργείο Πολιτισμού αποφάσισε να μη γίνει ανοικτός διαγωνισμός για να επιλεγεί αρχιτεκτονικό γραφείο, αλλά να επιλεγούν δέκα γραφεία «του εξωτερικού».

● Το Διάζωμα του Σταύρου Μπένου αλλά και η Επιτροπή για τη Βόρειο Εύβοια ακολουθεί αντίστοιχη διαδικασία, μέσω χορηγών που επιλέγουν τους μελετητές και έρχεται εκ των υστέρων το Δημόσιο να εγκρίνει τις μελέτες.

Στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, η δωρεά του Ιδρύματος Ωνάση προορίζεται να φθάσει έως το ύψος των 193.559,26 ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου». Ο δημοτικός σύμβουλος Κυρ. Αγγελάκος τόνισε ότι το πρόγραμμα αυτό έχει καταλήξει «στην άνευ όρων εκχώρηση δημόσιου χώρου σε ιδρύματα». «Δίνουμε στην ουσία ζωτικό χώρο και μας επιστρέφουν μια κατασκευή, την οποία αγνοεί το δημοτικό συμβούλιο, με το κλειδί στο χέρι».

Θύμισε το φιάσκο με το άγαλμα της Μαρίας Κάλλας, «για το οποίο όλοι τραβάτε τα μαλλιά σας αλλά δεν το λέτε δημόσια», που έχει τοποθετηθεί λίγα μέτρα πιο πέρα, στον ίδιο πεζόδρομο. Αναρωτήθηκε, επίσης, γιατί δεν υπάρχει γνωμοδότηση της Επιτροπής Γλυπτών του Δήμου για το γλυπτό του Καβάφη.

Σε όλα αυτά ο αντιδήμαρχος απάντησε ότι τίποτε συγκεκριμένο δεν εγκρίνεται τώρα, παρά μόνο η πρόθεση χορηγίας του Ιδρύματος. Πάντως, στα έγγραφα που περιλαμβάνονται στην εισήγηση, το Ιδρυμα ζητά από τον γλύπτη Πραξιτέλη Τζανουλίνο να προσθέσει γυαλιά στο άγαλμα του ποιητή και επίσης «στο τελικό έργο η στάση του σώματος ή το κεφάλι του να δείχνει την επαφή του με τον καθήμενο δίπλα του».

Το γλυπτό θα μπει πάνω σε βάθρο εμβαδού 32 τετραγωνικών με εμφανή πρόθεση να κάθονται εκεί οι διαβάτες και να βγάζουν φωτογραφίες, όπως συνηθίζεται προσφάτως. Υπενθυμίζεται ότι στα γραφεία του Ιδρύματος Ωνάση υπάρχει και το Αρχείο Καβάφη που αγοράστηκε πρόσφατα.

Πρόσφατα, έκλεισε όμως και η συμφωνία με το Ιδρυμα Κουτλίδη, που είναι ο ιδιοκτήτης του οικοπέδου δίπλα στο Ιδρυμα Ωνάση. Εκεί λειτουργούσε έως το 1920 ένα από τα πολλά ανοικτά θέατρα που υπήρχαν στην παλιά Αθήνα, αλλά γκρεμίστηκαν όλα πλην του συγκεκριμένου. Σώζεται μόνον σε πολύ κακή κατάσταση η σκηνή του, ενώ το πίσω μέρος της διατηρείται με υποστηλώματα, με κίνδυνο να καταρρεύσει στο στενό της Αισχίνου.

Το θέατρο είχε χτιστεί το 1909 από τον Γεώργιο Αιμίλιο Γρόμαν, γνωστό από την εκμετάλλευση των ορυχείων στη Σέριφο και τις συγκρούσεις με τους εκεί εργάτες. Αργότερα χρησίμευσε ως όρχος οχημάτων και των Γερμανών κατακτητών αλλά και ξυλαποθήκη του Κουτλίδη. Το Ιδρυμα Ωνάση θέλει, μέσω αυτού, να αναβιώσει τη «Μάντρα του Αττίκ».