Οι μνημονιακές πολιτικές συρρίκνωσαν το Δημόσιο

Σε διαρκή... τροχιά συρρίκνωσης παραμένουν τα μεγέθη του ανθρώπινου δυναμικού του δημόσιου τομέα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης, στο Μητρώο Μισθοδοτούμενων του Ελληνικού Δημοσίου, ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων αγγίζει... χαμηλά εξαετίας: σε 573.958 υπαλλήλους ανέρχεται το τακτικό προσωπικό (μόνιμοι υπάλληλοι και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου - ΙΔΑΧ) τον Μάρτιο του 2015 και σε 574.803 έναν μήνα πριν, τον Φεβρουάριο. Μήνα για τον οποίο το υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης έχει αναρτήσει πλήρη στοιχεία της κατανομής του προσωπικού (βλ. πίνακα Α’).

Πρόκειται για έναν αριθμό ιδιαίτερα μικρό, συγκριτικά με περιόδους προ κρίσης. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 2009 εργάζονταν στο Δημόσιο (με οποιαδήποτε σχέση εργασίας) 952.625 υπάλληλοι, εκ των οποίων οι 692.907 στελέχωναν θέσεις τακτικού προσωπικού. Σήμερα, ο αντίστοιχος αριθμός εργαζομένων σε στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα υπολογίζεται κατά προσέγγιση στις 630.000.

Συνολικά, μείωση 116.051 εργαζομένων καταγράφεται στο τακτικό προσωπικό την πενταετία 2009-2014. Κάτι που μεταφράζεται σε περίπου 23.210 αποχωρήσεις (κυρίως λόγω συνταξιοδοτήσεων) ετησίως. Από τους 692.907 υπαλλήλους, το τακτικό προσωπικό του Δημοσίου έφτασε τους 576.856 εργαζομένους τον Δεκέμβριο του 2014 (αναλυτικότερα για την πορεία του συνόλου των τακτικών υπαλλήλων, βλ. πίνακα Β’).

Η αδήριτη ανάγκη κάλυψης κενών στο Δημόσιο, πέρα από τα αιτήματα των ίδιων των υπαλλήλων και των συνδικαλιστικών τους οργάνων, αποτυπώνεται και στα αιτήματα των υπηρεσιών. Με αφορμή την επιστροφή στην εργασία των περίπου 4.000 αντισυνταγματικά απομακρυνθέντων από το Δημόσιο εργαζομένων (απολυμένων, «διαθέσιμων»), στο πλαίσιο των απαράδεκτων μνημονιακών πολιτικών, τα υπουργεία και οι φορείς που εποπτεύουν κατέγραψαν συνολικά αιτήματα για την κάλυψη περίπου 33.000 θέσεων.

Αναλυτικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν δημοσιευτεί, το μεγαλύτερο μέρος τους κατανέμεται ως εξής: υπουργείο Εσωτερικών 2.600 (αναφέρονται κυρίως σε ΟΤΑ), υπουργείο Οικονομίας 2.400, υπουργείο Εθνικής Αμυνας 3.900, υπουργείο Πολιτισμού 7.000, υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης 126, υπουργείο Δικαιοσύνης 400, υπουργείο Εξωτερικών 11, υπουργείο Οικονομικών 1.400, υπουργείο Εργασίας 1.110, υπουργείο Υγείας 7.600, Ανεξάρτητες Αρχές 40.

Ως προς τις εργασιακές σχέσεις στο Δημόσιο, στους υπαλλήλους με μόνιμες σχέσεις εργασίας, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειονότητα, συμπεριλαμβάνονται και περίπου 40.000 ΙΔΑΧ. Επιπλέον, τον Φεβρουάριο του 2015 καταγράφονται 63.255 εργαζόμενοι που απασχολούνται με σχέσεις ορισμένου χρόνου ή συμβάσεις έργου ή ως ωρομίσθιοι.

Η μονιμοποίηση

Η γενική αρχή της νέας κυβέρνησης είναι η μονιμοποίηση των εν λόγω κατηγοριών εργαζομένων. Σχετικά δείγματα γραφής έχει δώσει ήδη ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Γ. Κατρούγκαλος. Τεχνικοί λόγοι διατήρησαν εκτός του νόμου για τον Εκδημοκρατισμό της Διοίκησης την πρόβλεψη για την απόκτηση μόνιμων σχέσεων εργασίας των ΙΔΑΧ. Σχετική διάταξη αναμένεται να συμπεριληφθεί στο επόμενο νομοσχέδιο του κ. Κατρούγκαλου, που θα αναφέρεται στην αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων και στο νέο πλαίσιο για την επιλογή προϊσταμένων. Υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί σε περίπου έναν μήνα.

Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να αποκαταστήσει σταδιακά, και στο μέτρο που το επιτρέπει η εθνική οικονομία, ένα σύνολο συσσωρευμένων αδικιών, μεταξύ των οποίων και οι περιπτώσεις των συμβασιούχων που, ενώ κάλυπταν πάγιες και διαρκείς ανάγκες υπηρεσιών του Δημοσίου, παρέμεναν επί μακρόν σε ένα καθεστώς ομηρίας (βλ. σχετική παρέμβαση του αν. υπουργού, Γ. Κατρούγκαλου στη διπλανή στήλη). Ως προς τις περιπτώσεις υπαλλήλων που έχουν δικαιωθεί δικαστικά, η κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει ότι θα σεβαστεί τις αποφάσεις των δικαστηρίων.

Η άνιση κατανομή

Είναι προφανές πλέον ότι το «πρόβλημα» του ελληνικού δημόσιου τομέα δεν είναι το μέγεθός του. Υπενθυμίζονται παλαιότερα στοιχεία του ΟΟΣΑ, που αποδείκνυαν ότι το ποσοστό των δημοσίων υπαλλήλων, συγκριτικά με τον συνολικό αριθμό απασχολουμένων στην Ελλάδα, είναι από τα χαμηλότερα των χωρών της ευρωζώνης. Το αρμόδιο υπουργείο έχει προαναγγείλει ένα επόμενο και ευρύτερο στάδιο κινητικότητας για την αντιμετώπιση του προβλήματος της άνισης κατανομής προσωπικού.

Συνδυαζόμενες προσλήψεις θα καλύψουν επιπλέον κενά. Ενας ακόμα στόχος, τέλος, είναι έως το τέλος του έτους να έχουν επανακαταρτιστεί τα οργανογράμματα των υπουργείων. Θα έχουν καταγραφεί πλήρως οι ανάγκες που απαιτείται να καλύψει η Δημόσια Διοίκηση με τον ανακαθορισμό τους ανά υπουργείο, θα έχει διαμορφωθεί το προφίλ κάθε θέσης (job description) και βάσει αυτών θα αντιστοιχηθούν οι προς κάλυψη ανάγκες.

■ Πολύ μικρότερος είναι σήμερα ο αριθμός των μετακλητών υπαλλήλων. Σύμφωνα με στοιχεία του Μητρώου Μισθοδοτούμενων, τον Φλεβάρη απασχολούνταν στο Δημόσιο 845 μετακλητοί. Υπερδιπλάσιος, σύμφωνα πάντα με το Μητρώο, ήταν ο αριθμός τους τον Δεκέμβριο του 2014, επί πρώην συγκυβέρνησης Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ. Συγκεκριμένα, 1.888.

Γ. Κατρούγκαλος: «Αμεση επιστροφή απολυμένων και διαθέσιμων»

Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Γιώργο Κατρούγκαλο, ο οποίος μας παρουσίασε τις επόμενες κινήσεις του στα ζητήματα που αφορούν την κάλυψη των αναγκών του Δημοσίου και τη θέσπιση ενιαίων και μόνιμων σχέσεων εργασίας.

«Τώρα προχωρούμε, βάσει του νόμου 4325/2015, σε άμεση κάλυψη βασικών αναγκών με την επιστροφή των απολυμένων και διαθεσίμων, αλλά και τη “μικρή” κινητικότητα των τελευταίων και των διοριστέων προηγούμενων διαγωνισμών του ΑΣΕΠ. Θα ακολουθήσουν άμεσα οι απολύτως αναγκαίες προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ, ιδίως στους τομείς Υγείας, Παιδείας, Ασφαλιστικών Ταμείων, Ελεγκτικών Μηχανισμών και όπου αλλού υπάρχουν κενά που πρέπει χωρίς καθυστέρηση να αντιμετωπιστούν.

»Μεσοπρόθεσμα, στο πλαίσιο της μείζονος ανασυγκρότησης της διοίκησης πρόκειται να συνταχθούν νέοι οργανισμοί υπουργείων και δημόσιων νομικών προσώπων, με συγκεκριμένα περιγράμματα θέσεων. Με την ολοκλήρωση αυτής της θεσμικής τομής θα υπάρξει και ένα πιο εκτεταμένο σύστημα κινητικότητας, συνδυασμένο με όσες προσλήψεις επιτρέπει η κατάσταση της οικονομίας», δηλώνει ο κ. Κατρούγκαλος στην εφημερίδα μας.

Αναφορικά με τις εργασιακές σχέσεις στο Δημόσιο, τονίζει: «Η θέση αρχής μας είναι υπέρ της ενιαίας και μόνιμης θέσης στο Δημόσιο για όσους καλύπτουν, προφανώς, πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Δεν μπορούμε, όμως, λόγω της γνωστής κατάστασης της οικονομίας της χώρας, να αποκαταστήσουμε άμεσα όλες τις αδικίες, ενώ και το Σύνταγμά μας μετά την αναθεώρηση του 2001 απαγορεύει απολύτως τη μετατροπή θέσεων ορισμένου χρόνου σε αορίστου.

»Για τον λόγο αυτό, στον βαθμό που η οικονομία το επιτρέπει, θα προκηρύσσουμε σταδιακά, μέσω ΑΣΕΠ, θέσεις μόνιμου προσωπικού, με αναγνώριση όμως και ειδική μοριοδότηση της υπηρεσίας όσων κάλυπταν, σε καθεστώς ομηρίας, παρόμοιες ανάγκες με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή έργου».

Τέλος, ζητήσαμε από τον αναπληρωτή υπουργό ένα σχόλιο για τη ραγδαία συρρίκνωση του αριθμού των δημόσιων υπαλλήλων. «Η αφαίμαξη είναι τεράστια και όχι μόνο ποσοτική. Με την πρόωρη συνταξιοδότηση χιλιάδων στελεχών της δημόσιας διοίκησης τραυματίστηκε σημαντικά η θεσμική μνήμη των δημοσίων υπηρεσιών και υποβαθμίστηκε καίρια η τεχνογνωσία τους. Μάλιστα, η μείωση έγινε άναρχα, οριζόντια και χωρίς κανέναν προγραμματισμό, στο πλαίσιο της νεοφιλελεύθερης ιδεοληψίας για μικρότερο κράτος, χωρίς να εξεταστούν οι πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας που από το Σύνταγμα υποχρεώνεται να καλύψει η διοίκηση», σχολίασε στην «Εφ.Συν.» ο κ. Κατρούγκαλος.