Ποινικοί Κώδικες στο πνεύμα του ’50

Τα εξαιρετικά αδύναμα επιχειρήματα του υπουργού και του υφυπουργού Δικαιοσύνης, όπως και η τοποθέτηση του εισηγητή της Ν.Δ., κ. Π. Καππάτου, δεν στάθηκαν ικανά να πείσουν στο ελάχιστο τα κόμματα της αντιπολίτευσης για την πολυδιαφημισμένη για πολλοστή φορά πρόθεση της κυβέρνησης με ένα ευκαιριακό νομοσχέδιο να πατάξει το έγκλημα και να συμβάλει στη βελτίωση των ρυθμών απόδοσης της Δικαιοσύνης. Ο Ποινικός Κώδικας και ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας γίνονται ξανά το κλοτσοσκούφι της κυβέρνησης, που προσπαθεί ανέξοδα να υποκαταστήσει την πρόληψη και τις υποχρεώσεις της απέναντι στους πολίτες με φοβέρες και περιορισμούς των δικαιωμάτων τους.

Τώρα αποφάσισε να καταστήσει τη Δικαιοσύνη απρόσιτη για τους πολλούς, να καταργήσει το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη με μια διεκπεραιωτική διαδικασία με λιγότερους βαθμούς κρίσης και με κατάργηση των πολυμελών συνθέσεων των δικαστηρίων. Ενα νομοσχέδιο 137 άρθρων με μοναδικό «όπλο» την αύξηση των ποινών, τον περιορισμό των δικαιωμάτων του πολίτη, τον εξοστρακισμό άρθρων του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ, την παραγωγή φόβου και με ευθείες παρεμβάσεις στο έργο της Δικαιοσύνης, με έκπτωση της ποιότητάς της και με πρόσχημα την ταχύτητα και την πάταξη της ατιμωρησίας.

Στα περισσότερα κομβικά θέματα του νομοσχεδίου Φλωρίδη οι απόψεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης όπως παρουσιάστηκαν στην πρώτη επεισοδιακή συνεδρίαση της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής ήταν κοινές με τις απόψεις που ήδη έχει εκφράσει στο σύνολό του ο νομικός κόσμος. Ο υπουργός με διακηρύξεις προθέσεων προσπάθησε ανεπιτυχώς να πείσει ότι πολλές από τις κραυγαλέες διατάξεις που συντάχθηκαν όχι από μια νομοπαρασκευαστική επιτροπή αλλά από τρεις αποσπασμένους στο υπουργείο εισαγγελείς έχουν λειανθεί.

Αναφέρθηκε στη «διόρθωση» της διάταξης που εξαιρούσε τους αστυνομικούς από την ακροαματική διαδικασία και στην ακραία διάταξη που προέβλεπε την ίδια ποινή για τετελεσμένη πράξη με εκείνη της απόπειρας. Δεν έδωσε όμως εξήγηση για την πρωτοφανή διάταξη που εξομοιώνει τον φυσικό αυτουργό με τον απλό συνεργό ή για διατάξεις που τιμωρούν εξίσου το έγκλημα με δόλο με εκείνο της αμέλειας.

Παράθυρο ασυλίας

Ο κ. Φλωρίδης έκανε σημαία την αυτεπάγγελτη δίωξη και την αύξηση των προστίμων για όσα φυσικά ή νομικά πρόσωπα δωροδοκούν, φροντίζοντας ωστόσο να εξαιρέσει αυτές τις διατάξεις από την άμεση ισχύ. Στο σημείο αυτό τοποθετήθηκαν αναλυτικά τα κόμματα της αντιπολίτευσης, διατυπώνοντας το ερώτημα για ποιον λόγο άραγε υπάρχει αυτή η πρόβλεψη της «καθυστέρησης» εφαρμογής. «Πρακτική συνέπεια αυτών είναι ότι οποιαδήποτε κακουργηματική πράξη απιστίας τελεστεί από σήμερα και μέχρι την 30ή Μαρτίου του 2024, σε βάρος οποιουδήποτε νομικού προσώπου του χρηματοπιστωτικού τομέα, θα καταστεί την 30ή Ιουνίου του 2024 ανέγκλητη και δεν θα μπορεί να διωχθεί ποινικά εφόσον δεν έχει κατατεθεί σχετική έγκληση εντός τριών μηνών κατά το άρθρο 114 [...] Επομένως, με την εν λόγω μεθόδευση δίνεται ένα παράθυρο ατιμώρητης κακουργηματικής απιστίας μέχρι 30 Μαρτίου 2024» (Μ. Αποστολάκη, ΠΑΣΟΚ). «Δόθηκε το παράθυρο, πωλήθηκαν τα δάνεια, έγιναν όσα έπρεπε να γίνουν με τις ευλογίες του κυρίου Μητσοτάκη και της κυβέρνησης, έκλεισε η δουλειά, πάμε παρακάτω και γι’ αυτό, ενδεχομένως, υπάρχει και αυτή η μικρή διαφοροποίηση σε ό,τι αφορά την έναρξη ισχύος του άρθρου που καταργεί την έγκληση στην απιστία στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Αλλιώς, πρέπει να μας το εξηγήσετε. Αφήνετε ένα μικρό παράθυρο μπας και προλάβουν να κλείσουν κάποιες υποθέσεις και από τον Ιούλιο ξανασυζητάμε» (Δ. Τζανακόπουλος, Νέα Αριστερά).

Τα βασικότερα σημεία που κατακρίθηκαν από το σύνολο της αντιπολίτευσης ήταν η αλόγιστη και αναιτιολόγητη περαιτέρω αύξηση των ποινών, ο περιορισμός της αναστολής και της υφ’ όρον απόλυσης, οι διατάξεις που προβλέπουν ακόμα μεγαλύτερες ποινές για ανηλίκους, το «κούρεμα» των εγγυήσεων για δίκαιη δίκη και η ευθεία παρέμβαση στο έργο της Δικαιοσύνης με διατάξεις που ανατρέπουν τις συνθέσεις και την απόδοσή της.

Σοκαριστικά στοιχεία

-«Γιατί προχωράτε, λοιπόν, σε νέα αυστηροποίηση των ποινών, όταν η ίδια πολιτική έχει αποδειχθεί αποτυχημένη, σε μια χώρα η οποία πρωτεύει πανευρωπαϊκά σε αριθμό ισοβιτών και μακροχρόνιων ποινών; Στη χώρα μας, το 47,8% των ποινών κυμαίνεται μεταξύ 10 και 20 ετών, σε σύγκριση με το μόλις 11,8% του μέσου όρου του συνόλου των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών. Οι ποινές ισόβιας κάθειρξης αποτελούν στη χώρα μας το 13,1% έναντι του μόλις 1,7% του μέσου όρου των λοιπών ευρωπαϊκών κρατών. Θεωρώ ότι τα στοιχεία είναι σοκαριστικά» παρατήρησε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Γ. Σαρακιώτης.

«Εν έτει 2024, το να συζητάμε ότι η μόνη λύση στο πραγματικό πρόβλημα της εγκληματικότητας είναι η αύξηση των ποινών είναι σαν να βρισκόμαστε στη δεκαετία του ‘50, που είναι ένας ακραίος ποινικός λαϊκισμός και φυσικά συνταγή της αποτυχίας. Επιλέγετε να αγνοείτε ότι είναι άλλο η μικρομεσαία εγκληματικότητα δίχως υποτροπή και άλλο η βαριά βίαιη εγκληματικότητα, όπου η δίκη πρέπει να είναι άμεση και αποτελεσματική η εξουδετέρωση του εγκληματία. Η κυρίαρχη αντίληψη είναι ότι όσο περισσότερη φυλακή τόσο το καλύτερο! Εχουμε αύξηση των ποινών, υποχρεωτική έκτιση, μη ανασταλτικό αποτέλεσμα, αλλά και όχι υποχρεωτική παράσταση δικηγόρου. Δεν παραπέμπει ο συνδυασμός αυτός σε σύγχρονο κράτος δικαίου. Φιλελεύθερη α λα καρτ δεν γίνεται. Η ψήφιση των νόμων για την “άρση των διακρίσεων στον γάμο” δεν ξεπλένει ούτε τις υποκλοπές, ούτε τα Τέμπη, ούτε την επίθεση στις Ανεξάρτητες Αρχές» (Μιλένα Αποστολάκη, ΠΑΣΟΚ). Στο ίδιο πνεύμα η αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας, Ελένη Καραγεωργοπούλου: «Μια βασική αλλαγή που διαπνέει το νομοθέτημα είναι το γεγονός ότι πλέον και για μικρές πλημμεληματικές ποινές οι δράστες θα οδηγούνται στις φυλακές. Συγκεκριμένα, η αναστολή της ποινής για πλημμελήματα μετατρέπεται από κανόνας σε εξαίρεση».

Η κατάργηση των 5μελών Εφετείων Κακουργημάτων και των Δικαστικών Συμβουλίων και η υπέρμετρη διεύρυνση της αρμοδιότητας του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου με αποτέλεσμα η μονοπρόσωπη κρίση να γίνεται κανόνας και όχι εξαίρεση και το Μονομελές να αποτελεί πλέον το βασικό δικαστήριο των πλημμελημάτων ήταν αντικείμενο σφοδρών αντιδράσεων της αντιπολίτευσης. «Το Τριμελές Εφετείο θα αποτελείται από τριμελή σύνθεση, που θα δικάζει εφέσεις κατά Τριμελούς Εφετείου, ενώ η ΕΣΔΑ αναγνωρίζει και θεμελιώνει το δικαίωμα της επανεξέτασης από ανώτερο δικαστήριο της απόφασης με την οποία κηρύχθηκε κάποιος ένοχος ή της απόφασης με την οποία του επιβλήθηκε η ποινή» (Π. Σαράκης, Ελληνική Λύση).

Η αγορήτρια του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα στηλίτευσε και την επάνοδο της μετατροπής φυλάκισης σε χρηματική ποινή και τα υπέρογκα κόστη που θα επιβληθούν στον αδύναμο πολίτη που θέλει να καταφύγει στη Δικαιοσύνη και να ασκήσει το δικαίωμά του στην έφεση.

● Με εξαιρετικό ενδιαφέρον αναμένεται η δεύτερη συνεδρίαση την Παρασκευή, με την παρουσία των φορέων που σχεδόν στο σύνολό τους έχουν τοποθετηθεί απέναντι στο νομοσχέδιο Φλωρίδη.

Μ. Κομνηνάκα (ΚΚΕ)

«Το άρθρο 168 για τη διατάραξη της λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών, όπου τώρα, μετά τα νοσοκομεία που είχατε βάλει για να μπορέσετε να εμποδίζετε τις κινητοποιήσεις που γίνονταν, προσθέτετε και τις δομές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπου, μάλιστα, απειλείται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός έτους ή και δύο ετών σε ορισμένες περιπτώσεις. Πραγματικά πού θα φτάσετε ακόμη; Αφού στείλατε τα ΜΑΤ στη Νομική της Κομοτηνής, τώρα σκοπεύετε να τα στέλνετε και στα Δημοτικά και στα νηπιαγωγεία; Αφού βέβαια δεν έπιασε το προπαγανδιστικό μασάζ της κυβέρνησης για τις παράνομες καταλήψεις, αφού είδατε ότι δεν πέρασε η τρομοκρατία σε βάρος μαθητών με τους αστυνομικούς που στέλνατε να νουθετούν καθηγητές και μαθητές για να σπάσετε τις καταλήψεις, είπατε τώρα να επιστρατεύσετε και πιο αποτελεσματικά κατασταλτικά όπλα».

Δ. Τζανακόπουλος (Νέα Αριστερά)

«Φτάνει πια, λέει ο κ. Φλωρίδης, με την ατιμωρησία. Η ατιμωρησία όμως δεν εξαρτάται από το ύψος των ποινών. Η ατιμωρησία, που είναι κατά κύριο λόγο ατιμωρησία των αδικημάτων του λευκού κολάρου, δηλαδή του οικονομικού εγκλήματος, της μεγάλης φοροδιαφυγής, του ξεπλύματος, των υποκλοπών, των Τεμπών, μεγάλων, δηλαδή σοβαρών υποθέσεων που έχουν συνταράξει την ελληνική κοινή γνώμη, δεν έχει να κάνει με τις ποινές. Εχει να κάνει με μια πολιτική βούληση συγκάλυψης διότι αυτό εξυπηρετεί τα πρόσωπα που βρίσκονται γύρω και ενδεχομένως μέσα στην κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Αυτό είναι που δημιουργεί τα αισθήματα αποστροφής εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων απέναντι στο πολιτικό σύστημα. Τι σημασία έχει εάν θα αυξήσετε τα πρόστιμα σε περίπτωση δωροδοκίας πολιτικών εάν δεν πιάσετε κανέναν να τα παίρνει; Επομένως, το αίσθημα της ατιμωρησίας έχει να κάνει με αυτή τη λογική της συγκάλυψης των υποθέσεων».