Στον πάγκο του Γ. Φλωρίδη τα δικαιώματα

Τελικά χθες ο υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδης γνωστοποίησε τις 75 διατάξεις που θα σαρώσουν για 7η φορά (επί κυβέρνησης Μητσοτάκη) τους Ποινικούς Κώδικες. Μεταξύ αυτών πολλά υποσχόμενες εξαγγελίες για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Δεκάδες διαρροές-«λαγοί» προηγήθηκαν στα φιλικά της κυβέρνησης ΜΜΕ για τις επερχόμενες αλλαγές. Η Ν.Δ. αλλάζει τους κώδικες όχι απλά όταν αλλάζει υπουργό Δικαιοσύνης, αλλά ακόμα και στη διάρκεια της θητείας του ίδιου υπουργού.

Ο Κ. Τσιάρας προχωρούσε στις αλλαγές αλλά το... ξανασκεφτόταν, συνήθως έπειτα από ένα αποτρόπαιο έγκλημα με μεγάλη τηλεθέαση. Σήμερα, ο νέος υπουργός Γ. Φλωρίδης δεν άφησε την ευκαιρία χαμένη και προχωρά με την ίδια συνταγή στις τροποποιήσεις με «καραμέλα» το τέλος της ασυλίας των τραπεζιτών. Εδώ και χρόνια απελευθερωμένος ο ίδιος από τις ευρωπαϊκές «ιδεοληψίες» των πρώην συντρόφων του και φυσικά της Αριστεράς και περιφρονώντας τις τεκμηριωμένες διεθνώς επιστημονικές μελέτες και τα συμπεράσματα της Εγκληματολογίας, αποφάσισε να αφήσει και το δικό του σημάδι στο νεοδημοκρατικής κοπής Ποινικό Δίκαιο.

Η πρόεδρος της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων Μαργαρίτα Στενιώτη, μιλώντας σε δικαστικό συνέδριο, σχολίασε αρνητικά τις συνεχείς αλλαγές με πολλές αιχμές για την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία που με πρόσχημα να λυθούν τα προβλήματα στον χώρο της δικαιοσύνης τελικά την εργαλειοποιεί, ανεξάρτητα από το αν πράγματι έχει ουσία ή αποτελεσματικότητα η παρέμβασή της. «Οταν προβαίνουμε σε μεταρρυθμίσεις πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα δικαιοκρατικά αιτήματα δεν συμβαδίζουν πάντοτε ούτε με τις πολιτικές επιλογές ούτε με τις πολιτικές σκοπιμότητες και πολύ περισσότερο δεν συμβαδίζουν με πρακτικές ενός άκριτου ράβε-ξήλωνε».

Ηδη οι Δικαστικές Ενωσεις διαμηνύουν πως θα τοποθετηθούν μόλις τεθεί το σχέδιο σε διαβούλευση. Αγνωστο παραμένει το ποιοι εισηγήθηκαν τις αλλαγές που όπως δήλωσε ο υπουργός «έτυχαν της εγκρίσεως με εκτεταμένο διάλογο που έγινε στο εσωτερικό της κυβέρνησης».

Αλλοίωση της δικαστικής διαδικασίας

Αυτή τη φορά θίγονται πλέον όχι μόνο οι ελάχιστες νέες διατάξεις που είχαν απομείνει αλώβητες να συνάδουν με το ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά ακόμα και ο πυρήνας της απονομής δικαίου στη χώρα μας. Για πρώτη φορά στο όνομα της πάταξης της ατιμωρησίας καταργούνται βασικές εγγυήσεις μιας δίκαιης δίκης και η αρχή της αναλογικότητας των ποινών. Ο κ. Φλωρίδης αλλάζει ακόμα και τον τρόπο απονομής δικαιοσύνης, αλλοιώνοντας ωμά το έργο της και δημιουργώντας νέο μεγαλύτερο και επικίνδυνο χάσμα ανάμεσα στους πολίτες και στους δικαστές.

Βέβαια στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ο κ. Φλωρίδης παρουσίασε ελαφρώς βελτιωμένα τα όσα δημοσιεύτηκαν π.χ. στην «Καθημερινή» την Κυριακή, έτσι ώστε να χρυσώσει κάπως το χάπι, ειδικά ενόψει βέβαιων σφοδρών αντιδράσεων του νομικού και επιστημονικού κόσμου. Σε κάθε περίπτωση το σχέδιο μπαίνει άμεσα στη διαβούλευση, όπως και η αιτιολογική έκθεση, οπότε θα διαπιστωθούν συγκεκριμένα τα όσα προτίθεται να ψηφίσει στο σύνολό τους η κυβερνητική πλειοψηφία.

Τα Δικαστικά Συμβούλια

● Αποφεύγοντας την πλήρη κατάργηση των «χρονοβόρων» Δικαστικών Συμβουλίων (Δ.Σ.) ο υπουργός επιλέγει τον δραστικό περιορισμό τους, ακόμα και για τα επικίνδυνα κακουργήματα. «Αμεση εκδίκαση, χωρίς τήρηση της χρονοβόρας ενδιάμεσης διαδικασίας των συμβουλίων, των κοινώς επικίνδυνων κακουργημάτων (εμπρησμός δάσους, διατάραξη ασφάλειας συγκοινωνιών) και κακουργημάτων ειδικών ποινικών νόμων». Τα βουλεύματα θα περιορίζονται σε υποθέσεις που απαιτείται ειδική νομική αξιολόγηση με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Τα Δ.Σ. διαχρονικά αποτελούσαν όχι μόνο μια επιπλέον εγγύηση δικαιοσύνης αλλά γλίτωναν και τον φόρτο των δικαστηρίων με την έκδοση βουλευμάτων. Για παράδειγμα, από τα στατιστικά του υπουργείου Δικαιοσύνης, μόνο το 2022 εκδόθηκαν διπλάσια απαλλακτικά από παραπεμπτικά βουλεύματα. Τώρα, χωρίς αυτή την τόσο σημαντική ασφαλιστική δικλίδα, με την πρόταση ενός εισαγγελέα όλοι σωρηδόν θα οδηγούνται σε δίκη, πλην όσων παραδεχόμενοι την ενοχή τους (όχι για τα βαριά εγκλήματα) αξιοποιήσουν τον θεσμό της ποινικής διαπραγμάτευσης. Οπως είπε δε ο υπουργός, «μέσα στον χρόνο θα αποκτηθεί η κουλτούρα αυτή».

● Αντί της προαναγγελθείσας πλήρους κατάργησης των τριμελών συνθέσεων για τα πλημμελήματα ο υπουργός επέλεξε και εδώ να μιλήσει για αύξηση των μονομελών συνθέσεων. Ενας δικαστής θα δικάζει στο εξής μόνος ακόμα και σημαντικής ποινικής απαξίας πλημμελήματα με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Ο κατηγορούμενος θα έχει απέναντι έναν δικαστή με ονοματεπώνυμο αντί της τριμελούς έδρας, γνωρίζοντας ότι ατομική θα είναι η απόφαση ενδεχόμενης καταδίκης ή αθώωσής του. Ο δικαστής θα γνωρίζει επίσης ότι η απόφαση θα ταυτίζεται με τον ίδιο και όχι με την έως τώρα τριμελή σύνθεση που παρείχε εκατέρωθεν μεγαλύτερες εγγυήσεις.

● Η κατάργηση των Πενταμελών Εφετείων Κακουργημάτων στη δευτεροβάθμια κρίση και η αντικατάστασή τους με Τριμελή (όπως δηλαδή και στην πρωτοβάθμια με την υποσημείωση ότι «θα συγκροτείται από αρχαιότερους στην ιεραρχία δικαστές») πρέπει να είναι μοναδικό φαινόμενο συρρίκνωσης των εγγυήσεων μιας δίκαιης δίκης. Και εδώ η δικαιολογία είναι «η αποδέσμευση δικαστών και η παράλληλη αξιοποίησή τους σε άλλες δίκες». Βλέπουμε δηλαδή ακόμα μία ουσιαστική κατάργηση εγγυήσεων για τον πολίτη που βαρύνεται με βαριά αδικήματα υποβιβάζοντας τουλάχιστον αριθμητικά το ανώτερο όργανο που θα τον δικάσει ξανά. Οπως είχε εξαγγείλει ο υπουργός, στο εξής θα διώκονται αυτεπάγγελτα χωρίς να απαιτείται έγκληση «όλα τα κακουργήματα, όπως και αυτά που έχουν οικονομικό αντικείμενο (απάτη, υπεξαίρεση, τοκογλυφία, απιστία)». Φαίνεται ότι η κυβέρνηση του έκανε τελικά το χατίρι για το θέμα της ασυλίας των τραπεζών αν και αυτό μέλλει να αποδειχτεί και στην πράξη.

Μεγαλύτερα όρια υποχρεωτικής έκτισης

Με την πολλοστή εξαγγελία της άμεσης θεσμοθέτησης και υλοποίησης του θεσμού της κοινωφελούς εργασίας για εκείνους που δεν θα μπορούν να πληρώσουν εξαγορά ο υπουργός θεσπίζει υποχρεωτική έκτιση ποινής 6 μηνών για ποινή 2-3 ετών και υποχρεωτική φυλάκιση για ποινές άνω των 3 ετών. Αλλάζει δηλαδή ξανά τις διατάξεις Τσιάρα προκειμένου να εκπληρώσει την εξαγγελία του περί πρόθεσης πάταξης της χαμηλής και μεσαίας εγκληματικότητας.

Κάθε αλλαγή στον Π.Κ. επί κυβέρνησης Μητσοτάκη προσθέτει μερικά χρόνια κάθειρξης στα κακουργήματα, ενώ ήδη τα μισά πλημμελήματα έχουν γίνει ξανά κακουργήματα και με επιβαρυντικές σε πολλές περιπτώσεις περιστάσεις. Τώρα οι καταδικασμένοι στο εξής και αφότου ισχύσει ο νέος νόμος θα έχουν δύο χρόνια παραπάνω υποχρεωτική έκτιση ποινής και φυσικά αυτό θα αντανακλά άμεσα και στον δραστικό περιορισμό της υφ’ όρον απόλυσης. «Αύξηση του ανωτάτου ορίου κάθειρξης επί συρροής κακουργημάτων στα 25 έτη (από 20) και επί συρροής πλημμελημάτων στα 10 έτη (από 8). Παράλληλα αυστηρά με τον ίδιο τρόπο και χωρίς δικαίωμα αναστολής θα τιμωρούνται και οι προπαρασκευαστικές πράξεις όταν αφορούν εμπρησμό δάσους, απόπειρα βιασμού κ.λπ. «ο ένοχος θα αντιμετωπίζεται σαν να είχε διαπράξει το έγκλημα που αποπειράθηκε να κάνει».

● Ο αριθμός των αναβολών στις ποινικές δίκες από κάθε αιτία περιορίζεται σε μία, ανεξαρτήτως αριθμού διαδίκων. Επίσης όσοι κάνουν μηνύσεις πρώτον θα πληρώνουν (επανέρχεται το παράβολο) και δεύτερον, αν αυτό επαναλαμβάνεται, ενδέχεται να τιμωρηθούν. Δεν διευκρίνισε ωστόσο τι θα γίνεται με τους μηνυτές υπουργούς και κρατικά στελέχη που επιδίδονται σε «κατά συρροή» μηνύσεις σε δημοσιογράφους και εφημερίδες.

● Επίσης, επανέρχεται η δικαστική απέλαση, δηλαδή όσοι αλλοδαποί καταδικάζονται, θα απελαύνονται αυτομάτως μετά την έκτιση της ποινής με δικαστική εντολή. Αυτό προφανώς παρεισέφρησε μετά τη γνωστή υπόθεση με τον συλληφθέντα για απόπειρες βιασμού αλλοδαπό.