Πρόσφυγες «κλειδωμένοι» στην Ελλάδα

Μεγάλος αριθμός Σύρων προσφύγων συγκεντρώνεται τις τελευταίες ημέρες στην περιοχή των Ιωαννίνων, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, προσπαθώντας να βρει χερσαία δίοδο εξόδου.

Ανθρωποι ταλαιπωρημένοι από τον πόλεμο που έχει καταστρέψει τη χώρα τους, άντρες αλλά και οικογένειες με παιδιά, έχοντας στα χέρια τους ένα δελτίο προσωρινής διαμονής, μετεωρίζονται ανέστιοι στην προσπάθειά τους να βρουν ένα τόπο να ζήσουν.

Τα μέτρα ασφαλείας στα λιμάνια της Ηγουμενίτσας και της Πάτρας εμποδίζουν το πέρασμα στην Ιταλία, οπότε η μόνη επιλογή ενός πρόσφυγα που θέλει να περάσει σε χώρες της Ευρώπης είναι ένα ατομικό ρίσκο περάσματος από κάποια δύσβατη περιοχή των συνόρων, πριν πέσει ο βαρύς χειμώνας και τα χιόνια.

Ειδικά τον Οκτώβριο, έγινε αντιληπτή η παρουσία των προσφύγων και στην πόλη των Ιωαννίνων. Οι περισσότεροι έχουν ακόμα κάποια χρήματα και διαμένουν στην πόλη μέχρι να πάρουν τον δρόμο για τα σύνορα. Τους βλέπεις αραιά και που στους δρόμους με τα σακίδια στην πλάτη.

Κοντά στην Κακαβιά ή τα Κτίσματα και την Αγία Μαρίνα εντοπίζονται να κινούνται σε ορεινές διαβάσεις αναζητώντας πέρασμα προς την αλβανική πλευρά. Κάποιοι φτιάχνουν πρόχειρες κατασκευές για να περάσει η νύχτα και περιμένουν την κατάλληλη ευκαιρία.

Δεν είναι η πρώτη φορά που τα Γιάννενα βλέπουν μετανάστες να περνούν από και προς τη χώρα. Από τα μεγάλα κύματα των πάμφτωχων Αλβανών τη δεκαετία του ’90, στα κύματα των μεταναστών από χώρες της Ασίας και της Αφρικής που στόχευαν να φτάσουν ώς το λιμάνι της Ηγουμενίτσας, κομβόι ανθρώπων έμπαιναν σε μία ατέρμονη διαδρομή με πολλές στάσεις και σταθμούς, με αβέβαιο προορισμό. Κι από δίπλα, όλο το δίκτυο των εγκληματικών κυκλωμάτων που διακινούν ανθρώπους με κάθε δυνατό τρόπο.

Η αστυνομία αυτό που μπορεί να κάνει στην περίπτωση των προσφύγων είναι κυρίως ελέγχους εγγράφων, στοχεύοντας κατά βάση στο να μη δημιουργηθούν προσωρινοί καταυλισμοί στα σύνορα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι Σύροι που κατέχουν δελτία διαμονής μπορούν να κινούνται σε όλη τη χώρα, πλην των περιοχών με λιμάνια εξόδου (Κέρκυρα, Πάτρα, Θεσπρωτία κ.α.).

Παράλληλα, όμως, η Αστυνομία από τον Σεπτέμβριο του 2013 έχει αναπτύξει σε όλη τη χώρα την επιχείρηση «Σάρισα» με την οποία προσπαθεί να ελέγξει τη μετανάστευση ατόμων χωρίς χαρτιά και τις δευτερογενείς μεταναστευτικές ροές.

Στο πλαίσιο αυτό ελέγχει και τους πρόσφυγες μέσα ή έξω από τις πόλεις, κάτι που γίνεται και στα Ιωάννινα. Επίσης, καταγράφει και κάποιους που έχουν έρθει στην Ελλάδα από άλλες χώρες στο πλαίσιο της πολιτικής επαναπροώθησης, όπως από την Αλβανία - στην οποία μπορεί να πέρασαν παράνομα με ένα πλοιάριο και να μπήκαν στη συνέχεια στην Ελλάδα ή να συνελήφθησαν και να εστάλησαν στη χώρα μας. Πρακτικά, όμως, πέραν της εξακρίβωσης των στοιχείων, η αστυνομία δεν έχει άλλο ρόλο.

Ενα αόρατο τείχος

Δημιουργείται όμως βαθμιαία ένα άτυπο τείχος για τους πρόσφυγες που τους περιορίζει στο εσωτερικό της χώρας, χωρίς όμως, να τους δίνει και καμία άλλη επιλογή. Στην πράξη, οι Σύροι πρόσφυγες δεν συλλαμβάνονται αφού κατέχουν νόμιμα έγγραφα διαμονής, εμποδίζονται να φύγουν από τη χώρα και μετά… τίποτα.

Το μακρύ ταξίδι της προσφυγιάς καταλήγει σε έναν εγκλωβισμό στην Ελλάδα, σε ένα δραματικό αδιέξοδο, το οποίο είναι φανερό ότι μπορεί να λυθεί μόνο με πολιτική βούληση και σε διευρωπαϊκό επίπεδο. Οι πρόσφυγες πρέπει να πάνε εκεί που θέλουν να πάνε, άλλη λύση δεν υπάρχει. Αλλιώς, απομονώνονται και αναζητώντας λύσεις ατομικές πια σύντομα θα πέσουν στα χέρια των κυκλωμάτων διακίνησης προσώπων.

Η πολιτισμένη Ευρώπη θα αφήσει τα κυκλώματα να ορίσουν την τύχη των προσφύγων ή θα αγκαλιάσει τα θύματα του πολέμου για όσο χρόνο χρειαστεί βρίσκοντας ρεαλιστικές λύσεις στη βάση του ανθρωπιστικού προτάγματος;