Οδηγίες για τους ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες ζητούν επτά οργανώσεις

Αξιότιμοι/ες κυρίες/οι,

Οι οργανώσεις που υπογράφουμε αυτή την επιστολή, δραστηριοποιούμαστε ενεργά στο πεδίο της προστασίας ασυνόδευτων ανηλίκων, είτε διατηρώντας και λειτουργώντας Δομές Φιλοξενίας (ξενώνες, ξενοδοχεία και διαμερίσματα ημιαυτόνομης διαβίωσης ανηλίκων), είτε παρεμβαίνοντας σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης και Ανοιχτές Δομές Φιλοξενίας ( ασφαλείς ζώνες - safe zones ), όπου βρίσκονται ασυνόδευτα παιδιά. Δίνουμε καθημερινά μάχες σε ένα εξαιρετικά δύσκολο πεδίο, στο οποίο, όπως βέβαια γνωρίζετε, τα κενά και οι ελλείψεις είναι έντονες και συνεχιζόμενες. Απευθυνόμαστε σε εσάς για να επισημάνουμε νέες δυσκολίες που έχουν ανακύψει στο πεδίο, εξαιτίας της πανδημίας που μαστίζει την υφήλιο και τη χώρα μας, για να ζητήσουμε την παρέμβασή σας, προκειμένου αυτές να αντιμετωπιστούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Επισημαίνουμε ασφαλώς, ότι δεν μπορούμε να υποκαταστήσουμε την πολιτεία και το προβλεπόμενο θεσμικό πλαίσιο, όσον αφορά την ευθύνη της για τα ασυνόδευτα ανήλικα, χωρίς την κατάλληλη πλαισίωση και καθοδήγησή της.

Αυτή τη στιγμή, τα περίπου 5.500 ασυνόδευτα παιδιά που ζουν στη χώρα μας, διαμένουν στη μεγάλη τους πλειοψηφία σε συνθήκες διαβίωσης ακατάλληλες, δηλαδή σε συνθήκες επισφαλούς στέγασης, σε Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης ή βρίσκονται σε αστεγία, με ελλιπή πρόσβαση σε υπηρεσίες προστασίας που δικαιούνται.

Η κρίση της πανδημίας θέτει νέα, πολύ σοβαρά ζητήματα στις δομές, όπου φιλοξενούνται ασυνόδευτα παιδιά, στο σύνολό τους.

Συγκεκριμένα, ήδη οι δομές μας λειτουργούν με προσωπικό ασφαλείας. Τμήμα του προσωπικού μας ανήκει σε ομάδες ευπαθείς και επομένως η απόσυρσή τους από το πεδίο, προς προστασία τους, είναι αναγκαία. Επίσης, αρκετοί εργαζόμενοι είναι γονείς και επομένως, απουσιάζουν με άδειες ειδικού σκοπού. Ως εκ τούτου, ήδη ανακύπτει ζήτημα ενίσχυσης του προσωπικού μας.

Επίσης, παρατηρείται έλλειψη και δυσκολία -οικονομική και πρακτική- για την προμήθεια  προϊόντων αναγκαίων για την προφύλαξη του προσωπικού μας και των ωφελούμενων ασυνόδευτων παιδιών, όπως γάντια, μάσκες και αντισηπτικό υλικό. Ζητάμε επομένως να μεριμνήσετε, ώστε να καταστεί δυνατός ο εφοδιασμός όλων των δομών (ξενώνες, Ασφαλείς Ζώνες, ξενοδοχεία) με τα ως άνω απαραίτητα υλικά.

Από την πλευρά μας, έχουμε προβεί σε εφαρμογή του μέτρου περιορισμού της κίνησης των ανηλίκων εντός των δομών, προκειμένου να αποφευχθεί μετάδοση του ιού από εξωτερικό παράγοντα. Όλες οι εξωτερικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων της τυπικής ή μη τυπικής εκπαίδευσης, έχουν ανασταλεί, ενώ έχουμε ενισχύσει την καθαριότητα, προκειμένου να εξασφαλίσουμε τον καθαρισμό των δομών σε ημερήσια βάση. Τέλος, έχουμε ενημερώσει, με κάθε τρόπο, τα ωφελούμενα ασυνόδευτα παιδιά για τα αναγκαία μέτρα προστασίας και καθαριότητας, που πρέπει να λαμβάνονται ατομικά από τα ίδια, σύμφωνα με τις επίσημες κατευθύνσεις του ΕΟΔΥ.

Κυρίως όμως, μας απασχολεί το ζήτημα του τρόπου λειτουργίας των δομών μας, ενόψει της ενδεχόμενης μελλοντικής διάγνωσης κρουσμάτων στο προσωπικό ή στα ασυνόδευτα παιδιά που διαμένουν στις δομές αυτές, μετά και την επιβολή του μέτρου του δραστικού περιορισμού της κυκλοφορίας.

Στις έως σήμερα οδηγίες για παραπομπή σε εργαστηριακό έλεγχο, δεν συμπεριλαμβάνονται οι διαμένοντες και οι εργαζόμενοι σε δομές κλειστού πληθυσμού. Τίθεται καταρχάς το ερώτημα, αν αυτοί θα πρέπει να αντιμετωπίζονται εξ ορισμού ως ύποπτοι για κρούσματα, που θα πρέπει να υποβληθούν σε διαγνωστικό τεστ, καθώς οι δομές, λόγω των συνθηκών διαβίωσης και του παρατεταμένου υπερσυνωστισμού που επικρατούν σ' αυτές, αποτελούν δυνάμει εστίες υψηλής μεταδοτικότητας.

Από αυτή τη σκοπιά, θεωρούμε ότι θα πρέπει να υπάρξουν από την πλευρά σας, ως αρμόδιων φορέων, κατεπειγόντως συγκεκριμένες οδηγίες για τον χειρισμό περιπτώσεων ύποπτων/πιθανών/επιβεβαιωμένων κρουσμάτων, καθώς και απλών συμπτωμάτων λοίμωξης αναπνευστικού, εντός των δομών. Αυτές οι οδηγίες θα πρέπει να καλύπτουν την περίπτωση που το κρούσμα εντοπιστεί, τόσο σε φιλοξενούμενο ασυνόδευτο ανήλικο, όσο και σε μέλος του προσωπικού και δεν θα πρέπει να περιορίζονται στη διαχείριση του περιστατικού μεμονωμένα, αλλά και στην ενδεχόμενη αλλαγή της μετέπειτα διαχείρισης ολόκληρης της δομής όπου εμφανίστηκε το κρούσμα. Επίσης, θεωρούμε ότι οι οδηγίες αυτές θα πρέπει να είναι εξειδικευμένες και προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε δομής, δηλαδή στις συνθήκες των ξενώνων, των ασφαλών ζωνών, των ξενοδοχείων, των διαμερισμάτων κ.λπ.

Ακόμα, με δεδομένο ότι εν γένει οι δομές παιδικής προστασίας, καθώς και οι Δομές Φιλοξενίας 24ωρης λειτουργίας, πρέπει να παραμείνουν ανοιχτές και να συνεχίσουν να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε όλο το διάστημα της κρίσης που αντιμετωπίζουμε, έχοντας ήδη έναν αριθμό εργαζομένων εκτός υπηρεσίας, για λόγους προστασίας, αλλά και αναμένοντας ότι μέρος ενεργού προσωπικού πιθανά θα νοσήσει, θεωρούμε ότι πρέπει να συμπεριληφθούμε σε ειδικό καθεστώς, λόγω των περιοριστικών μέτρων που ισχύουν, καθώς επίσης και να διευκρινιστεί η νομική ευθύνη των φορέων, αν κάποιο από τα παιδιά παραβιάσει τους όρους της καραντίνας όπως θα έχουν τεθεί.

Επισημαίνουμε επίσης ότι, από την έναρξη της πανδημίας, ορισμένες από τις υπογράφουσες οργανώσεις έχουμε αναστείλει κάθε εισαγωγή νέου ωφελούμενου στις δομές μας, προς αποφυγή διάδοσης του ιού εντός των δομών. Παραμένει ωστόσο η ανάγκη δημιουργίας νέων θέσεων για την άμεση μετακίνηση των παιδιών από τα σημεία πρώτης εισόδου στη χώρα και από άλλους χώρους όπου επικρατούν επισφαλείς συνθήκες, πάντα τηρώντας τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.

Τέλος, επισημαίνουμε ότι στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) των νησιών (ιδίως στη Λέσβο και τη Σάμο), σε χώρους διοικητικής κράτησης ή προστατευτικής φύλαξης, σε αστυνομικά τμήματα της χώρας, διαβιούν, υπό συνθήκες μεγάλου συνωστισμού και έλλειψης πρόσβασης σε νερό και τουαλέτα, αλλά και έλλειψης πρόσβασης σε κάθε μέσο καθαρισμού, εκατοντάδες ασυνόδευτοι ανήλικοι. Αναρωτιόμαστε πώς μπορεί να υπάρξει απομόνωση και επιτυχής αντιμετώπιση του ενδεχόμενου κρούσματος κορωνοϊού στις συνθήκες του συνωστισμού στα ΚΥΤ, δεδομένων των μεγάλων ελλείψεων των υπηρεσιών υγείας εντός τους και των τεράστιων κενών που υφίστανται, ειδικά σε σχέση με την παιδική προστασία (απουσία επιτρόπου κλπ).

Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, προτείνουμε τα εξής μέτρα:

• Την άμεση δημιουργία επιτροπής από τα αρμόδια Υπουργεία, με σκοπό τη διαχείριση της κατάστασης σχετικά με τα ασυνόδευτα παιδιά.
• Τον ορισμό προσώπου, κατάλληλα καταρτισμένου, που να ανήκει στον ΕΟΔΥ/Υπουργείο Υγείας, για να παρέχει οδηγίες/ πρωτόκολλο σχετικά με θέματα διαχείρισης κρουσμάτων, που θα ενδέχεται να προκύψουν στις Δομές Φιλοξενίας (φιλοξενούμενοι και προσωπικό).
• Μέριμνα ώστε να καταστεί δυνατός και απρόσκοπτος ο εφοδιασμός των δομών (ξενώνες, Ασφαλείς ζώνες, ξενοδοχεία) με τα απαραίτητα υγειονομικά υλικά το συντομότερο δυνατόν.

Η στάση της Πολιτείας απέναντι στους ασυνόδευτους ανήλικους αποτελεί μέτρο για τον πολιτισμό της χώρας, ακόμα και στις έκτακτες συνθήκες τις οποίες βιώνουμε, εξαιτίας της πανδημίας. Τα δικαιώματα του παιδιού, τα οποία έχουν αναγνωριστεί με την Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που έχει υπογράψει η χώρα μας και την έχει κυρώσει με Νόμο 2101/1992, (ΦΕΚ Α΄/2.12.1992), αποκτούν δραματική επικαιρότητα, ιδίως κατά τους καιρούς της κρίσης. Τώρα, μέσα στην κρίση, θα πρέπει να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα των ασυνόδευτων παιδιών στην υγεία και την ιατρική περίθαλψη, σύμφωνα με τη διεθνή και ισχύουσα εθνική νομοθεσία, κατά τον ίδιο τρόπο που θα το κάναμε για τα δικά μας παιδιά.