«Εγώ ήμουν ο λιγότερο πληρωμένος καλλιτέχνης για τον λόγο ότι δεν έχω μεγάλη εμβέλεια, δεν είμαι λαϊκός καλλιτέχνης, με την έννοια ότι δεν ποντάρω στο μεγάλο κοινό. Τα χρήματα μέχρι ενός σημείου μ’ ενδιαφέρουν, εκείνο όμως που μ’ αφορά περισσότερο είναι το πόσο θα διαρκέσω. Κοντεύω τα 40 και καταλαβαίνω τι σημαίνει να είσαι πρώην φίρμα»...
Είναι ο Γιώργος Μαρίνος σε μια κοινή συνέντευξη με τον Χάρρυ Κλυνν στην «Ελευθεροτυπία» πριν από 40 χρόνια (19 Φεβρουαρίου 1980). Και ήταν ιδέα της εφημερίδας για μια σειρά συνεντεύξεων, με πρόσωπα που κινούνται στο ίδιο χώρο, αλλά που διαφωνούν – εξ ου και ο γενικός τίτλος «Μονομαχία από τις στήλες της “Ε”». Kαι το πρώτο ζευγάρι που επιλέχτηκε ήταν ο Γιώργος Μαρίνος με τον Χάρρυ Κλυνν, που τότε κυριαρχούσαν στον χώρο της ψυχαγωγίας, με «διαιτητή» τον υπογραφόμενο.
Επί σκηνής
Ο Χάρρυ Κλυνν, όπως είναι γνωστό, έφυγε από τη ζωή τον Μάιο του 2018, οπότε θα σταθώ στις απαντήσεις του Γιώργου Μαρίνου, τον οποίο προσωπικά ελάχιστα γνωρίζω, εκτιμώ όμως ως καλλιτέχνη, με μνήμες από το ξεκίνημά του στην «Οδό Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι το 1962, τις εμφανίσεις σε πρόζα αλλά και σε τραγούδι (έχει βγάλει και μερικούς δίσκους), στις μπουάτ της Πλάκας και κυρίως στη «Μέδουσα». Μ’ ένα χιούμορ, που ελπίζω να διατηρεί παρά τα προβλήματα που μαθαίνω ότι τον ταλαιπώρησαν τον τελευταίο καιρό - η φιλοξενία του για ένα διάστημα στο «Σπίτι του Ηθοποιού» για να καταλήξει σ’ ένα ησυχαστήριο ηλικιωμένων.
Ας δούμε λοιπόν μερικές από τις απαντήσεις του (όσες χωρέσει η σελίδα), ξεκινώντας από το είδος του θεάματος που παρουσίαζε:
«Πρέπει να πω από την αρχή ότι το θέαμα αυτό έχει έρθει απ’ έξω, ενώ σαν αρχή έχει μια παράδοση που ξεκινάει από την τηλεόραση. Αυτό που κάνω εγώ είναι πιο κοντά στο “Ουάν μαν σόου”. Τώρα θα πεις γιατί τότε δεν το κάνω μόνος μου. “Στο Ουάν μαν σόου” κυριαρχεί το εξομολογητικό στοιχείο. Υπάρχουν δηλαδή ορισμένα κλισέ που δεν αντέχουν στην επανάληψη. Γι’ αυτό κάνω κάτι ανάμεσα στην επιθεώρηση και στο “Ουάν μαν σόου”. Δηλαδή βρίσκομαι πάνω σ’ ένα σχοινί, σχοινοβατώ. Από κει και πέρα στηρίζομαι στον προσωπικό μου αυτοσχεδιασμό, στην προσωπική μου εμπειρία».
- Και οι βωμολοχίες; Μέχρι ποιου σημείου νομιμοποιούνται;
Δέχομαι τα πάντα. Υπάρχουν όμως λέξεις που δεν τολμώ να τις βάλω στη σκηνή. Στη ζωή μου τις λέω γιατί δεν ενοχλώ. Δεν μου αρέσει να σοκάρω το κοινό. Υπάρχουν πολλοί που αρέσκονται γιατί πιστεύουν ότι έτσι απελευθερώνονται. Μην ξεχνάς ότι είμαστε μια καινούργια κοινωνία που έχουμε περάσει από 40 κύματα. Εχουμε δύο βασικά ελαττώματα που μας τα έχουν επιβάλει: Είμαστε σεμνότυφοι και σοβαροφανείς. Πιστεύουμε ότι ένας αγέλαστος άνθρωπος είναι και σοβαρός και ότι ένας σοβαρός δεν έχει χιούμορ.
Χιούμορ
- Τελικά ο Ελληνας έχει χιούμορ;
Ο Ελληνας έχει χιούμορ. Το βλέπουμε στα γήπεδα, όπου λέγονται συγκλονιστικά πράγματα. Ισως γιατί λείπουν οι γυναίκες. Μπροστά στη γυναίκα έχουμε μια περίεργη σεμνοτυφία, λανθασμένα. Γιατί οι γυναίκες είναι πολύ πιο λίγο σεμνότυφες, πολύ πιο λίγο ντροπαλές από τους άντρες. Το τι λένε οι γυναίκες μεταξύ τους, αν έχεις ακούσει ποτέ, θα τρομάξεις. Αλλο λοιπόν η σοβαροφάνεια, άλλο η προστυχιά, άλλο η βωμολοχία.
- Πώς δουλεύετε ένα νούμερο;
Τα δικά μου τα γράφει κυρίως ο Παύλος Μάτεσις. Φέτος είναι και ο Γιάννης Ξανθούλης. Αυτοί λοιπόν τα γράφουν. Από κει και πέρα κάτι προσθέτω κι εγώ, κάτι αφαιρώ, με οδηγό πάντα τις αντιδράσεις του κοινού. Οι αντιδράσεις του με βοηθούν να τολμήσω να πω κάτι έξω από το κείμενο. Πολλές φορές είναι επιτυχημένο. Αλλά μπορεί από τα δέκα πράγματα που θα πω τα δύο να είναι καλά, οπότε τα βάζω μέσα στο νούμερο που έχω. Αν όμως δεν υπήρχαν τα κείμενα του Μάτεσι, δεν θα τα έβρισκα ποτέ. Γιατί εγώ δεν γράφω, ούτε θα ήθελα να γράφω. Κάποτε είχα γράψει κάποιο νούμερο που είχε τεράστια επιτυχία, αλλά έτυχε, το βρήκα πάνω στην πίστα».
Στη συνέχεια της «Μονομαχίας» υπήρξαν αρκετές διαφωνίες, που δεν χωρούν εδώ – για έναν χαιρετισμό στον Μαρίνο πρόκειται άλλωστε. Να προσθέσω μόνο ότι, παρά την προσπάθειά μου, δεν στάθηκε τότε δυνατό Μαρίνος και Χάρρυ Κλυνν να συναντηθούν. Ο λόγος που επικαλέστηκαν: Δεν συνέπιπτε ο ελεύθερος χρόνος τους. Ο ανομολόγητος: Δεν είχαν διάθεση να συναντηθούν!
♦
Ο Τύπος –ο αμερικάνικος- έκανε και πάλι το θαύμα του αποκαλύπτοντας ότι Ιρανοί ήταν αυτοί που κατέρριψαν το αεροπλάνο με τους 176 νεκρούς. Οπως άνθρωποι του Τύπου ήταν αυτοί που αποκάλυψαν πριν από χρόνια το σκάνδαλο Γουοτεργκέιτ, που στοίχισε την καταισχύνη και την προεδρία στον Νίξον.
Οταν ο Τύπος δεν υπηρετεί -μόνο- τους κρατούντες... Oι Βρετανοί, αντίθετα, έχουν άλλους καημούς: Τι θα γίνει με τον πρίγκιπα και την κυρά του – που είναι και το «ψωμί» των λαϊκών ΜΜΕ. Μακάριος Τύπος, μακάριος λαός. Oσο για τα δικά μας, ο «Θεός ξέρει», απάντησε προ ημερών, όταν ρωτήθηκε, ο υπό αποχώρηση Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Και όντως ο... Θεός αποφάσισε: Γυναίκα πρόεδρος...
«Κόκκιν’ αχείλι εφίλησα Το ταξίδι του φιλιού και ο έρωτας σαν υπερβολή» (εκδ. Αγρα), ο τίτλος του νέου, τρίτου κατά σειρά, τόμου των δοκιμίων του Παντελή Μπουκάλα για το δημοτικό τραγούδι. Ακάθεκτος ο Μπουκάλας συνεχίζει την έρευνά του στην αστείρευτη πηγή της δημοτικής μας παράδοσης, που θα ολοκληρωθεί σε 14 τόμους! Χαρά –και πάλι– στο κουράγιο, την αντοχή, τη γνώση και το μεράκι του.
«Η αγάπη, η αλληλογραφία, το δοκίμιο και η ποίηση, ξένων και Ελλήνων συγγραφέων, παλαιότερων και νεότερων, αναλαμβάνουν να μας διαβεβαιώσουν ότι το ερωτικό συναίσθημα παραμένει αρχετυπικό, παρά τη φαινομενική ανθρώπινη “πρόοδο”. Από το εισαγωγικό σημείωμα του νέου τεύχους (χειμώνας 2019-2020) του ανθεκτικού περιοδικού «Το Δέντρο», που οδεύει αισίως στα 42 του χρόνια. «Αισθηματική Αγωγή», το αφιέρωμα, με πενήντα ελκυστικά κείμενα ερωτικού λόγου.
ΚΑΙ... «Γράφετε, αλλά διαβάζετε και κάνα άλλο βιβλίο;». «Διαβάζω, μωρέ, αλλά τα δικά μου είναι καλύτερα!»
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας