«Το ρεμπέτικο είναι ο μέγιστος κύκλος της λαϊκής αστικής μουσικής μας παράδοσης και συνάμα το χρονογράφημα της ελληνικής ψυχής». Είναι ο Ηλίας Βολιότης-Καπετανάκης και το τελευταίο του βιβλίο «Αδέσποτες μελωδίες - Αείζωοι λαϊκοί καημοί» (εκδ. «Μετρονόμος»). Και -για του λόγου το αληθές- αναφέρει ενδεικτικά, στο κεφάλαιο του βιβλίου «Πρόσωπα και γεγονότα», «τραγούδια που γράφτηκαν από… αγράμματους ρεμπέτες για γεγονότα, πρόσωπα, καταστάσεις, που εγκλώβισαν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης». Ηγουν:
«Για τον Πόλεμο, τη Μικρασιατική Καταστροφή, τον Βενιζέλο και τον βασιλιά, τους πρωθυπουργούς, τις ομολογίες και τα προσφυγικά δάνεια, τους Μπολσεβίκους και την κρίση του 1929-1932, τους πρώτους διαγωνισμούς καλλιστείων Μις Ελλάς.
Και ακόμα την ιστορία του Μποχώρη, του Βορονώφ και άλλων αγυρτών που πουλούν… ελιξήρια της νιότης, μεγάλα εγκλήματα που συγκλόνισαν το πανελλήνιο (δεκαετία ᾽30), Αθανασόπουλος και κακούργα πεθερά, Κούλα και συμμορία που σκότωνε ταξιτζήδες, ναυάγια και μεγάλες πλημύρες, Μπεζεντάκος “εναντίον” Γυφτοδημόπουλου, η περίφημη Βαρβάρα του Μεταξά, ο Τζίμ Λόντος… Δεν έχει τέλος αυτός ο κατάλογος.
Είναι η καλύτερη απάντηση σε όσους κουφιοκεφαλάκηδες επιμένουν ακόμα ότι τάχα το ρεμπέτικο είναι το τραγούδι των φυλακισμένων, των χαμάληδων και άλλων κοινωνικών ναυαγίων που ανακάλυψαν δήθεν κάποιοι σοφοί και το έβαλαν στα σαλόνια».
Από παιδί…
Γεννημένος στον Βόλο, ο Ηλίας Βολιότης-Καπετανάκης, από το 1967 οικογενειακώς στην Αθήνα, φοιτητής στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών κι από το 1975 στη δημοσιογραφία. Μέλος της αρχισυνταξίας του «Οδηγητή» κι επί δέκα χρόνια στον «Ριζοσπάστη» (υπεύθυνος σε θέματα νεολαίας) και στη συνέχεια στο δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ, συνεργάτης σε εφημερίδες (κάποτε και στην «Ελευθεροτυπία») και περιοδικά κι από τους δημιουργούς του περιοδικού «Μετρονόμος».
Και ακόμα παρουσιαστής της πολιτικής και μουσικής εκπομπής της ΕΡΑ «Μουσικό σεργιάνι», κι από το 2011 διαχειριστής της αιρετικής ιστοσελίδας. Και παράλληλα πολύ ρεμπέτικο με έρευνα, εκδηλώσεις και βιβλία...
«Από μικρό παιδί, απ’ όσο θυμάμαι τέλος πάντων τη ζωή μου, ακούω ρεμπέτικα και εν γένει λαϊκά τραγούδια. Μάλλον “φταίει” η οικογενειακή παράδοση. Βολιώτης ο πατέρας μου, φίλος του Στέφανου Μιλάνου και τακτικός θαμώνας της περίφημης “Σκάλας του Μιλάνου”, το ταβερνάκι στον Αγιο Νικόλαο Βόλου. Πολύ μερακλήδες και ο παππούς και ο πατέρας. Μιλάμε για αμέσως μετά τον πόλεμο και για τη δεκαετία του 1950.
Ως φοιτητές, ο Μπάμπης Γκολές μάς έμαθε το ρεμπέτικο. Μετά, 1976, δημοσιογραφικά ταξίδια στην Πάτρα, φάγαμε την “πετριά” Από τότε δεν σταμάτησα να μαζεύω κάθε είδος μουσική – κυρίως ρεμπέτικα… Ξεδιάλεξα χιλιάδες τραγούδια (όχι πια κασέτες αλλά σε ψηφιακή μορφή), σχόλια, πληροφορίες, πηγές, ιστορίες που σέρνει κάθε τραγούδι – επέλεξα μερικές δεκάδες από αυτά και προσπάθησα να “ζωγραφίσω” την κοινωνία μας. Δεν υπάρχει έκφανση που να μη σκιαγραφείται με δωρική πληρότητα και ιωνική αισθητική από το ρεμπέτικο.
Παράλληλα, με την έναρξη της συγγραφικής ενασχόλησης, μετά το 1983, τα ρεμπέτικα συνόδευαν σχόλια, αφηγήσεις, παλιά έντυπα και φωτογραφίες, καθώς και κάθε είδους πληροφορία για την ελληνική μουσική. Δεν θέλει πολύ για να την… ψωνίσεις!»
Τα βιβλία
Eνδεικτικό του έργου της 45χρονης ενασχόλησης του Ηλία Βολιότη-Καπετανάκη με το τραγούδι, οι τίτλοι των βιβλίων που έχει εκδώσει ώς τώρα: «Ενας Αιώνας Λαϊκό Τραγούδι», «Ελλήνων Μούσα Λαϊκή», «Αδέσποτες Μελωδίες», «Μνήμες Αλήστου Εποχής 24 ρεμπέτικα πορτρέτα», «Μούσα Πολύτροπος Μελωδική και κοινωνική διαδρομή από το δημοτικό στο ρεμπέτικο», «Ακριβές Στιγμές στη “Σκάλα του Μιλάνου”», «Λαϊκό Τραγούδι - Η Αυθεντική Ιστορία», «Του κυρίου του η φωνή - Ιστορία της Δισκογραφίας», «Η Φραγκογιαννού και ο Ρασκόλνικοφ - Εκατό χρόνια από το θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη», «Μουσικό σεργιάνι - Αλλα 22 ρεμπέτικα πορτρέτα», συν το ποιητικό «Βραδυνά Πάρεργα».
♦
Εκατόν είκοσι χρόνια συμπλήρωσε ο Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων και στο γεγονός αυτό ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση την περασμένη Παρασκευή, στην αίθουσα εκδηλώσεων του συλλόγου (Π. Κυριακού 24 και Κοτυαίου 2), με ομιλητές που αναφέρθηκαν στην εκδοτική, εκπαιδευτική και κοινωνική προσφορά του ΣΩΒ.
Κι ας θυμίσω ότι ιδρυτής του συλλόγου υπήρξε ο λογοτέχνης Δημήτριος Βικέλας, ο οποίος πρωτοστάτησε στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, υπήρξε πρώτος πρόεδρος της Ολυμπιακής Επιτροπής και υποστήριξε τη διεξαγωγή των πρώτων αγώνων στην Ελλάδα, το 1896.
Ρεμπέτες παραδίπλα, «Οι Ρεμπέτες και άλλες ιστορίες», ο τίτλος του βιβλίου του Βασίλη Βασιλικού από τον «Κέδρο» (πρώτη έκδοση 1977). Γράφει στο Επίμετρό του ο Θανάσης Αγάθος: «Τα διηγήματα της συλλογής αποτελούν ένα μωσαϊκό της δεκαετίας του 1970.
Η Ελλάδα των πρώτων χρόνων της Μεταπολίτευσης δεσπόζει, όπως πιστοποιούν οι αναφορές στον Καραμανλή, στον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο, στην τραγωδία της Κύπρου, στον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου στη Θάσο, στην απεργία των νοσοκομειακών γιατρών την άνοιξη του 1977, στις δύο ζώνες της νυχτερινής Πλάκας, στον Τσιτσάνη, στη Μπέλλου, στους παλιούς ρεμπέτες που επανεμφανίζονται στο προσκήνιο. Αλλά και το παγκόσμιο πολιτικοκοινωνικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι της ίδιας δεκαετίας»... To βιβλίο αφιερώνει ο Βασιλικός στη μνήμη του Κώστα Χατζηδουλή. Αξιομνημόνευτος.
Χρόνια δήμαρχος στην Ιθάκη, ο Σπύρος Αρσένης είναι παράλληλα και μουσικοσυνθέτης πλούσιου έργου. Και θα βρίσκεται στην Αθήνα για μια βραδιά αφιερωμένη στον Ιθακήσιο ποιητή και στιχουργό Μάκη Κατωπόδη – Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου, 9 μ.μ., στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο (λεωφ. Συγγρού 143, Ν. Σμύρνη). Πλην Σπύρου Αρσένη, μουσική παρέα «Δημοδοκός» κι από τραγούδι Θέλμα Καραγιάννη, Ελσα Αφεντάκη, Χριστίνα Καρύδη, Δημήτρης Τριανταφυλλίδης.
ΚΑΙ… «Να απολυθεί!»
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας