Η γυναικεία ψήφος ανάχωμα στην Ακροδεξιά

Με αυτόν τον τίτλο έρευνα της εφημερίδας El País αποκαλύπτει πως η γυναικεία ψήφος είναι αποφασιστική για να ανακόψει τη δύναμη των ακροδεξιών και υπερσυντηρητικών κομμάτων σε καιρούς που αυτά επελαύνουν σε Ευρώπη και Αμερική διεκδικώντας ή συμμετέχοντας στην εξουσία. Το αποδεικνύουν οι περισσότερες από τις 12 πιο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις που ερεύνησε η ισπανική εφημερίδα, με τις γυναίκες να ψηφίζουν αισθητά λιγότερο από ό,τι οι άντρες υπερσυντηρητικούς σχηματισμούς και υποψηφίους, ενώ σε κάποιες χώρες, όπως η Αυστρία ή η Βραζιλία, αυτή η διαφορά ψήφου ανάμεσα στα δύο φύλα μπορεί να φτάνει και τις 16 μονάδες.

Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου σε 24 χώρες, στις 20 από αυτές οι γυναίκες τείνουν λιγότερο από ό,τι οι άντρες να θεωρούν εαυτές πιο κοντά ιδεολογικά στην άκρα Δεξιά, και μόνο σε Ουγγαρία, Ρουμανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία συμβαίνει το αντίστροφο. Αυτή η τάση καθορίζει και την ψήφο τους.

Είναι ενδεικτικό πως στην Ιταλία, όπου η Τζόρτζια Μελόνι αναδείχθηκε πέρσι πρώτη κι έγινε πρωθυπουργός χάρη σε συμμαχία του ακροδεξιού της κόμματος Αδέλφια της Ιταλίας με τους ομοϊδεάτες της Λέγκας και τους συντηρητικούς του Forza Italia, το «μεταφασιστικό» της κόμμα ψηφίστηκε από το 24,2% των γυναικών έναντι 28% των αντρών, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων Ipsos. Αντίθετα, τόσο το Δημοκρατικό Κόμμα όσο και το κίνημα Πέντε Αστέρων ψηφίστηκαν περισσότερο από τις γυναίκες.

Στην Ισπανία, σύμφωνα με ανάλυση του Κέντρου Κοινωνιολογικών Ερευνών, η γυναικεία ψήφος ήταν καθοριστική για το αποτέλεσμα των εκλογών της 23ης Ιουλίου, καθώς όπως σημειώνει, αν είχαν ψηφίσει μόνο οι άντρες η Δεξιά θα είχε κερδίσει με πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από το 33% που πήρε, εξασφαλίζοντας άνετα τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Οι ερευνητές κατέδειξαν πως υπήρξε μια μετατόπιση της γυναικείας ψήφου προς τους σοσιαλιστές του PSOE ως αντίδραση στη μισογυνική ρητορική και τις πολιτικές που εναντιώνονται στα γυναικεία δικαιώματα στις αυτόνομες κοινότητες και δήμους όπου κυβερνά η συμμαχία του Λαϊκού Κόμματος με το ακροδεξιό Vox. Το 56,1% των ψήφων που πήρε το PSOE ήταν γυναικών και το 43,9% αντρών, ενώ αντίθετα από τις ψήφους του Vox μόνο το 34% ανήκει σε γυναίκες και το υπόλοιπο 66% είναι αντρών.

Οπως έγινε πρόσφατα και στην Πολωνία, όπου στις βουλευτικές εκλογές της 15ης Οκτωβρίου η ψήφος των γυναικών στάθηκε καταλυτική για να ανοίξει τον δρόμο ώστε ο Ντόναλντ Τουσκ να έχει πιθανότητες να σχηματίσει μια κυβέρνηση συμμαχίας με τα άλλα κεντρώα φιλοευρωπαϊκά κόμματα προμηνύοντας το τέλος της διακυβέρνησης του εθνικιστικού Κόμματος Νόμου και Δικαιοσύνης και της συμμάχου του Ακροδεξιάς: περισσότερες γυναίκες (75%) από άντρες (73%) συμμετείχαν στις κάλπες και ήταν αυτές που κατά 56% ψήφισαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης έναντι 50% των αντρών.

Συνέβη το 2022 και στις ενδιάμεσες εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η «πολιτιστική» μάχη των Ρεπουμπλικανών ενάντια στα αναπαραγωγικά και σεξουαλικά δικαιώματα των γυναικών, έπειτα και από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου που κατάργησε το δικαίωμα στην άμβλωση σε ομοσπονδιακό επίπεδο, κινητοποίησε το γυναικείο εκλογικό σώμα. Η μαζική στήριξή τους σε Δημοκρατικούς υποψηφίους ανέκοψε το πολυδιαφημισμένο «κόκκινο» κύμα των Ρεπουμπλικανών, οι οποίοι απέσπασαν το 54% των αντρικών ψήφων, ενώ οι Δημοκρατικοί το 44%. Αντίθετα το 51% των γυναικών προτίμησε τους τελευταίους, ενώ με τους Ρεπουμπλικανούς τάχθηκε το 48%, σύμφωνα με ανάλυση του Κέντρου Ερευνών Pew.

Ανάλογη η κατάσταση και στην Αργεντινή, όπου στις εκλογές της 22ης Οκτωβρίου οι φεμινιστικές οργανώσεις κινητοποιήθηκαν μαζικά κατά του περιορισμού των δικαιωμάτων τους που επαγγέλλεται ο ακροδεξιός προεδρικός υποψήφιος Χαβιέρ Μιλέι, συμβάλλοντας σε σημαντικό βαθμό από πρώτος που ήρθε στις προκριματικές του Αυγούστου να έρθει δεύτερος σε αυτόν τον πρώτο γύρο των εκλογών. Ο Μιλέι ψηφίστηκε κατά 12 μονάδες λιγότερο από γυναίκες σε σχέση με τους άντρες, όπως έδειξε η δημοσκοπική εταιρεία CB. Ενώ ο κεντροαριστερός υποψήφιος και υπουργός Οικονομικών Σέρχιο Μάσα, με τον οποίο θα αναμετρηθεί στον δεύτερο γύρο, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου πως το 45% των γυναικών ψήφισε εκείνον και μόνο το 25% προτίμησε τον Μιλέι.

Και στη Βραζιλία, όπου οι γυναίκες αποτελούν το 53% του εκλογικού σώματος (8 εκατομμύρια περισσότερες ψηφοφόροι από τους άντρες), στις περσινές εκλογές έστρεψαν την πλάτη στον ακροδεξιό Μπολσονάρο. «Ηταν οι γυναίκες και κυρίως των φτωχογειτονιών που έδωσαν τη νίκη στον Λούλα», έλεγε στο CNN η ανθρωπολόγος Ροζάνα Πινιέρο Ματσάντο, καθηγήτρια στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Δουβλίνου. Οι δημοσκοπήσεις την επιβεβαίωσαν καθώς ανάλυση του Ινστιτούτου Datafolha έδειξε πως το 51% των γυναικών στήριξε τον Λούλα, ενώ τον Μπολσονάρο προτίμησε το 42%.

Διαχρονικό φαινόμενο

Αυτή η διαφορά στις προτιμήσεις ψήφου των γυναικών δεν είναι κάτι καινούργιο, σημειώνει η ισπανική εφημερίδα, παραθέτοντας πολλές έρευνες που εδώ και χρόνια δείχνουν πως είναι πιο επιφυλακτικές απέναντι στις Σειρήνες της Ακροδεξιάς. Κάποιες από αυτές τις έρευνες υποστηρίζουν πως οι γυναίκες εκφράζονται με μεγαλύτερη μετριοπάθεια από τους άντρες και αυτό ανακλάται και στην ψήφο τους, με την οποία αποστρέφονται τις ακρότητες της ριζοσπαστικής Δεξιάς.

Αλλες θεωρούν πως αυτά τα κόμματα αντιμετωπίζονται με ένα είδος κοινωνικού στίγματος, κάτι που επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες από ό,τι τους άντρες. Και μερικές τονίζουν πως οι γυναίκες αξιολογούν πιο σοβαρά το ρίσκο που μπορεί να σημαίνει η ενίσχυση αυτών των πολιτικών κομμάτων, αποφεύγοντας περισσότερο από τους άντρες να τα ψηφίζουν. Πόσο μάλλον όταν στην πράξη οι θέσεις τους συνιστούν απειλή για τα κεκτημένα δικαιώματά τους. Οποιος, ωστόσο, κι αν είναι ο λόγος, «είναι κυρίως η ψήφος των γυναικών που αποτελεί ανάχωμα στην επέλαση της Ακροδεξιάς».