Απαγόρευση αμβλώσεων: ένα σύγχρονο βασανιστήριο

Η Μορένα Ερέρα ήταν μία από τις μόλις πέντε γυναίκες που εκείνον τον κρίσιμο Απρίλιο του 1997 βρέθηκαν στη Βουλή του Ελ Σαλβαδόρ για να διαμαρτυρηθούν για την ψήφιση νόμου, ο οποίος από την επόμενη χρονιά απαγόρευε την άμβλωση σε κάθε περίπτωση.

Είκοσι έξι χρόνια αργότερα η συνιδρύτρια και πρόεδρος της Ενωσης Πολιτών για την Αποποινικοποίηση των Αμβλώσεων, παραλαμβάνοντας στο Παρίσι το Βραβείο Σιμόν Βέιλ, μίλησε στην εφημερίδα Libération για τα ονόματα που τη στοιχειώνουν: ονόματα γυναικών που πέθαναν γιατί τις ανάγκασαν να συνεχίσουν μια εγκυμοσύνη η οποία τις καταδίκαζε σε θάνατο ή για άλλες που κατέληξαν στη φυλακή επί δεκαετίες γιατί είχαν την ατυχία να αποβάλουν.

Είναι στον αγώνα για να δικαιωθούν αυτές οι γυναίκες και να νομιμοποιηθεί η άμβλωση που θα αφιερώσει και τα 100.000 ευρώ του Βραβείου Σιμόν Βέιλ, αποφασισμένη να μην εγκαταλείψει τη μάχη παρά τις πολλές απειλές εναντίον της.

«Βρισκόμαστε αντιμέτωπες με πολιτικές, οικονομικές και μιντιακές εξουσίες που έχουν επιδιώξει τη δολοφονία χαρακτήρων» μας λέει η πρώην αντάρτισσα με μεταπτυχιακά στις Σπουδές Φύλου και την Τοπική Ανάπτυξη και διδακτορικό στη Φιλοσοφία.

Βασιλεύει ο φόβος

«Το να είσαι φεμινίστρια και να αγωνίζεται για την άμβλωση σε μια χώρα όπου απαγορεύουν στις γυναίκες να ορίσουν το σώμα τους σημαίνει να σε αποκαλούν δολοφόνο, να σε απειλούν με ποινικές διώξεις, να οργανώνουν καμπάνιες συκοφάντησης εναντίον σου… Εφτασαν ακόμη και να διαδίδουν ψεύτικες ειδήσεις με φωτογραφίες μου υποστηρίζοντας πως κάνω εμπόριο οργάνων εμβρύων. Ο φόβος βρίσκεται παντού γύρω σου. Στο Ελ Σαλβαδόρ μπορεί να σε σκοτώσουν για 10 δολάρια».

Για τη Μορένα Ερέρα ακόμη μεγαλύτερη τιμή από το Βραβείο Σιμόν Βέιλ και αναγνώριση όλων αυτών των χρόνων αγώνα θα ήταν αν δικαιωνόταν η γνωστή ως υπόθεση Μπεατρίς, που στα τέλη Μαρτίου συζητήθηκε στο Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΔΑΔ). Η Ενωση Πολιτών μαζί με άλλες τρεις φεμινιστικές και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνοδεύουν την οικογένεια της Μπεατρίς ως ενάγουσες σε μια ιστορική δίκη. Γιατί για πρώτη φορά συζητιούνται οι τραγικές συνέπειες της απόλυτης απαγόρευσης της άμβλωσης στη ζωή των γυναικών στο Ελ Σαλβαδόρ και η απόφαση (που αναμένεται ώς το τέλος του χρόνου) θα μπορούσε να σημαίνει ένα βήμα προς την αποποινικοποίησή της στη χώρα.

«Επασχε από ερυθηματώδη λύκο. Της είπαν πως κυοφορούσε ένα θηλυκό έμβρυο που δεν θα μπορούσε να επιβιώσει λόγω ανεγκεφαλίας. Ηταν τόσο ευάλωτη που κινδύνευε η ζωή της. Μόνη θεραπεία ήταν η διακοπή της κύησης, είπαν ειδήμονες. Το ζήτησε, αλλά οι γιατροί τής αρνήθηκαν» κατέθεσε η μητέρα της στο ΔΔΑΔ. Ηταν 2013 και η Μπεατρίς (που πέθανε σε δυστύχημα το 2017) μετά την άρνηση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ελ Σαλβαδόρ να της επιτρέψει μια θεραπευτική άμβλωση, προσέφυγε στο ΔΔΑΔ, το οποίο έως την τελική εκδίκαση της υπόθεσης επέβαλε προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα στο Ελ Σαλβαδόρ για να μπορέσει η νεαρή γυναίκα να διακόψει την κύησή της. Της έκαναν καισαρική στις 26 εβδομάδες. Το έμβρυο πέθανε μετά τη γέννα.

«Ως τότε χρειάστηκε να νοσηλευτεί για 84 ημέρες λόγω των επιπλοκών της νόσου της που επιδεινώθηκε με την κύηση. Δεκατρείς γιατροί του Εθνικού Μαιευτηρίου του Ελ Σαλβαδόρ αποφάνθηκαν στη 13η εβδομάδα ότι υπήρχε υψηλός κίνδυνος για τη μητέρα και πως η μη αναστρέψιμη διαταραχή του εμβρύου το καθιστούσε μη βιώσιμο» δήλωσε ο γιατρός Γκιγέρμο Ορτίς, που την παρακολουθούσε, στο Δικαστήριο, το οποίο τώρα θα αποφανθεί τελικά για αυτή την υπόθεση.

Αυτό που περιμένουν οι οργανώσεις οι οποίες εκπροσωπούν την οικογένεια της Μπεατρίς είναι μια απόφαση του ΔΔΑΔ που να καταδικάζει το Ελ Σαλβαδόρ για την απάνθρωπη, βάναυση και εξευτελιστική μεταχείριση της Μπεατρίς, να εγγυάται τη διακοπή της κύησης όταν η ζωή της γυναίκας βρίσκεται σε κίνδυνο και να αποτελέσει νομικό προηγούμενο και για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής όπου ισχύει η απόλυτη απαγόρευση της άμβλωσης, όπως συμβαίνει ακόμη στη Νικαράγουα, την Ονδούρα, την Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία: «Ελπίζουμε το Δικαστήριο να εκδώσει μια απόφαση που να ορίζει ότι η θεραπευτική άμβλωση είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα των γυναικών ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής, να ορίσει πως μπορεί να γίνεται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, έτσι ώστε καμιά γυναίκα και κανένα κορίτσι στην αμερικανική ήπειρο να μην αναγκαστεί να υποστεί όσα πέρασε η Μπεατρίς».

Μια αδιανόητη κατάσταση

Οι γυναίκες που αποβάλλουν ή γεννούν νεκρά μωρά στο Ελ Σαλβαδόρ μπορεί να κατηγορηθούν για παράνομη άμβλωση και να οδηγηθούν στη φυλακή ώς 8 χρόνια, ενώ αν θεωρηθεί «ανθρωποκτονία με δόλο» η ποινή φτάνει μέχρι τα 50 έτη. Από το 1998, όταν τέθηκε σε ισχύ η απόλυτη απαγόρευση της άμβλωσης, 196 γυναίκες έχουν καταδικαστεί, ενώ η Ενωση Πολιτών για την Αποποινικοποίηση των Αμβλώσεων έχει πετύχει την απελευθέρωση 70 από αυτών. Ολα αυτά σε μια χώρα όπου το 25% των εγκύων που καταγράφονται στο εθνικό σύστημα υγείας είναι έφηβες και μόνο το 2022 σημειώθηκαν 12.000 εγκυμοσύνες κοριτσιών από 10 ώς 19 ετών.

«Αυτή τη στιγμή προκειμένου να πιεστεί το ΔΔΑΔ εξελίσσεται μια καμπάνια fake news και μισογυνικών επιθέσεων με αφορμή τη συζήτηση της υπόθεσης Μπεατρίς. Δεν προέρχεται μόνο από το Ελ Σαλβαδόρ με τα trolls και bots που συνδέονται με την κυβέρνηση του προέδρου Ναγκίμπ Μπουκέλε και με θρησκευτικά κινήματα, αλλά στηρίζεται και από άλλες χώρες: αυτό αποδεικνύει την ύπαρξη ενός διεθνούς δικτύου που με επικεφαλής δεξιές και φονταμενταλιστικές ομάδες θρησκόληπτων επιδιώκει την οπισθοχώρηση των δικαιωμάτων των γυναικών, ιδίως των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων» κατήγγειλε η Μεσοαμερικανική Πρωτοβουλία Γυναικών Προασπιστριών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Μια οπισθοδρόμηση στην οποία εμμένει η κυβέρνηση Μπουκέλε. Το ξεκαθάρισε και ο Ερνέστο Κάστρο, πρόεδρος της Βουλής της χώρας και μέλος του κυβερνώντος κόμματος: «Να είναι απόλυτα καθαρό: όσο το κόμμα μας Νέες Ιδέες θα είναι πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα να νομιμοποιηθεί η άμβλωση στο Ελ Σαλβαδόρ. Υπερασπιζόμαστε τη ζωή πάνω απ’ όλα».