Ο αδιαπέραστος φράκτης των γυναικών προσφύγων

Ταξίδεψε μόνη της στη Μελίγια για να γνωρίσει από πρώτο χέρι τις εμπειρίες χιλιάδων ανθρώπων από την υποσαχάρια Αφρική που επιχειρούν να περάσουν τον φράκτη των συνόρων με την Ισπανία, πρώτο σταθμό στην ευρωπαϊκή τους οδύσσεια. Ηθοποιός, σκηνοθέτιδα, σεναριογράφος, ηθοποιός και συγγραφέας, η Αμπάρο Κλιμέντ επέστρεψε στη Μαδρίτη με μια μοναδική κληρονομιά: ζωγραφιές και γράμματα που της έδωσαν πρόσφυγες και μετανάστες. Νέοι που της αφηγήθηκαν τις απάνθρωπες συνθήκες που βιώνουν όσοι –με ελάχιστους πόρους– φεύγουν για να γλιτώσουν από πολέμους και λιμούς και για να προσφέρουν μια καλύτερη ζωή στις οικογένειές τους. Στιβαγμένοι στο όρος Γκορουγκού, σε αυτοσχέδια στρατόπεδα χωρίς νερό, τροφή, ιατρική φροντίδα, που κάθε τόσο δέχονται βίαιες επιθέσεις του μαροκινού στρατού, περιμένουν τη μεγάλη στιγμή να πηδήξουν τον φράκτη.

«Λάφυρα ζωής»

Υποσχέθηκε να κάνει τη φωνή τους να ακουστεί και μετέφερε τα πολύτιμα «λάφυρα της κλεμμένης τους ζωής» που της εμπιστεύτηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πρωτοβουλία πήρε σάρκα και οστά και μετατράπηκε σ’ ένα καλλιτεχνικό πρότζεκτ. «Τα δάκρυα της Αφρικής» αγκαλιάστηκαν από ποιητές, καλλιτέχνες, ιστορικούς. Μετουσιώθηκαν σε εργαστήρια, περφόρμανς, θεατρικές παραστάσεις, ένα ντοκιμαντέρ. Και μαζί σε μια έκθεση εν εξελίξει, στην οποία ήδη εκατό καλλιτέχνες έχουν προσφέρει έργα τους. Αφιερωμένη εξαιρετικά στα πιο αόρατα θύματα αυτής της απεγνωσμένης φυγής, τις γυναίκες, όπως γράφει η επιμελήτριά της Κόντσα Μαγιορντόμο:

«Είναι αλήθεια πως το επικίνδυνο πήδημα του φράκτη για να μπουν σε ισπανικό έδαφος, είναι μια διαδικασία κατ’ εξοχήν αντρική: μετά βίας το πέτυχαν τρεις γυναίκες, η μια τους έγκυος. Ομως άλλες πολλές, η πλειονότητα, διασχίζουν τα σύνορα με σαπιοκάικα ή κρυμμένες σε φορτηγά. Οι διαδρομές που κάνουν σε εχθρικά εδάφη, η έρημος, η πείνα, η δίψα, οι κακουχίες, οι ταπεινώσεις, οι βιασμοί... αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας πραγματικότητας που δύσκολα αντέχεις ν’ ακούσεις. Αλλά το πιο τρομακτικό συμπέρασμα είναι να συνειδητοποιείς πως σπάνια υπάρχει αίσιο τέλος σε τόσα δεινά, γιατί είναι δυστυχώς δύσκολο οι νέες κοπέλες να μπορέσουν να ξεφύγουν από τα διασυνοριακά εγκληματικά κυκλώματα που αγοράζουν και πωλούν γυναίκες: αφού πρώτα τις κακοποιήσουν τις εξαναγκάζουν έπειτα στην πορνεία στην Ευρώπη».

Ετσι ξεκίνησε η έκθεση «Τα δάκρυα της Αφρικής - Ο Φράκτης». Για να κάνει ορατές τις γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες που ο φράκτης κρύβει, σε όλες όσες δραπετεύουν από τόση φρίκη και να βρουν μια καλύτερη ζωή, σε εκείνες που μένουν μόνες τους στα ερημωμένα χωριά, σε όσες ξεκινούν το ταξίδι αλλά δεν φτάνουν ποτέ στα σύνορα, σε αυτές που καταλήγουν σκλάβες στα πορνεία, σε εκείνες που δεν θα μπορέσουν ποτέ να επιστρέψουν.

Πέρα από την κόλαση

Κι έπειτα διευρύνθηκε για να περιλάβει όλους τους ανθρώπους –γυναίκες, άντρες, αγόρια και κορίτσια–, τις περιστάσεις, τις αντιλήψεις που αφυπνίζουν συνειδήσεις απέναντι στην αδιαφορία των πολλών και την αλαζονεία των κυριαρχικών κρατών απέναντι σε ανθρώπινα πλάσματα που αψηφούν θανάσιμους κινδύνους αναζητώντας μια ζωή πέρα από την κόλαση.

«Μια έκκληση να εξεγερθούμε κατά της σιωπής, της αδιαφορίας, της απανθρωπιάς, του βολέματος να πιστεύουμε αδίστακτους ανθρώπους που επιχειρούν να μας πείσουν ότι οι ορδές των πεινασμένων μαύρων θέλουν να μας αρπάξουν ακόμη και τις ίδιες τις δικές μας μιζέριες» είναι αυτή η έκθεση για την Κλιμέντ. Ωστε ο βολεμένος δυτικός κόσμος, παραμονές της 20ής Ιουνίου, Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων, να γνωρίσει έστω και ανεπαίσθητα τις τραγωδίες που κρύβει η πραγματικότητα μιας ηπείρου πίσω από ένα μεταλλικό φράκτη ύψους έξι μέτρων.