Στις 8/11/24 η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τον Γάλλο αρχιμουσικό και τσελίστα Λιονέλ Μπρενγκιέ έδωσε στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής μια ανεπιφύλακτα απολαυστική συναυλία. Κάπως… τσιγκούνικο, το πρόγραμμα περιλάμβανε μόνο δύο έργα: το μάλλον σπάνια παρουσιαζόμενο «Κοντσέρτο για βιολί» του Αγγλου Μπέντζαμιν Μπρίτεν και τη μέχρις εξαντλήσεως χιλιοπαιγμένη, καθαρόαιμα ρομαντική «Συμφωνία αρ.2» του Μπραμς. Για πολλοστή φορά έντονο οπτικό αντιπερισπασμό στην ακουστική παρακολούθηση προκάλεσε η καινοφανής, ενοχλητική παρουσία τεράστιων οθονών τηλεόρασης στημένων εμπρός και πίσω από την ορχήστρα, στις οποίες αναμεταδιδόταν ζωντανά η εικόνα της συναυλίας ωσάν να παρακολουθούσαμε τηλεοπτική αναμετάδοση, δηλαδή με συνεχή «ζουμ» στον σολίστα και σε διάφορους μουσικούς... Προς τι;
Η συναυλία ξεκίνησε με το κοντσέρτο του 26χρονου Μπρίτεν, έργο που άρχισε να γράφεται στην Αγγλία και ολοκληρώθηκε στις ΗΠΑ, στις οποίες ο αριστερών πολιτικών πεποιθήσεων δημιουργός κατέφυγε το 1939 για να αποφύγει τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που μόλις ξεκινούσε στη γηραιά Ευρώπη. Το κοντσέρτο ερμήνευσε ο Θεσσαλονικιός Ανδρέας Παπανικολάου.
Ο 42χρονος βιολιστής, έμπειρος, δραστήριος μουσικός στην απόλυτη ακμή των δυνάμεών του, πρόσφερε μια θαυμάσια ερμηνεία που αληθινά εξέπληξε! Πρώτα απ’ όλα απέδωσε εύστοχα τον επιτηδευμένα υβριδικό στιλιστικό χαρακτήρα του έργου, ισορροπώντας αβίαστα τα ετεροχρονισμένα (μετα)ρομαντικά στοιχεία της σύνθεσης (μελωδία, διάπλαση φραστικής κ.λπ.) με τις κάπως άτολμα μοντερνιστικές όψεις της γραφής (αρμονίες, δεξιοτεχνικές αιχμές κ.λπ.). Το φανερά φροντισμένο παίξιμό του διέθετε ωραίο, γλυκό, τονικά ασφαλή ήχο, καλά επεξεργασμένη και φινιρισμένη φραστική, άρρηκτο δέσιμο με την ορχήστρα, άριστη αντίληψη της κάθετης οργάνωσης του συντακτικού της μουσικής και επαρκέστατη σολιστική προβολή. Από άποψη έκφρασης διαχειρίστηκε πειστικά τις απότομες μεταπτώσεις των διαθέσεων της μουσικής από λυρικές παραγράφους ονειρικής ενδοσκόπησης σε παραγράφους τεταμένης δράσης.
Το καταδιωκτικά νευρώδες δεύτερο μέρος (Vivace) παίχτηκε με τη δέουσα πυγμή και σβελτάδα. Εξαιρετική ήταν, ωστόσο, η λυρική ερμηνεία του εκτενούς, πένθιμης διάθεσης καταληκτικού μέρους (Passacaglia: Andante lento), που λειτουργεί συγκαλυμμένα ως «Ρέκβιεμ» για τα θύματα του ισπανικού εμφύλιου πολέμου που μαινόταν κατά την περίοδο σύνθεσης του κοντσέρτου. Εδώ η μουσική από το βιολί αποδόθηκε με συγκινητικά ηδύφωνο παίξιμο με μαλακό, πτητικό ήχο και ευαίσθητο, θρηνητικών τόνων ξετύλιγμα της φραστικής κορυφούμενο σε δεξιοτεχνικές εξάρσεις. Καθ’ όλη την εκτέλεση πολύ καλή υπήρξε η γεμάτη προσήλωση και εκφραστική σύμπνοια συνοδεία από την ΚΟΑ υπό τον Μπρενγκιέ.
Ολο το δεύτερο μισό της συναυλίας αφιερώθηκε στη «Συμφωνία αρ.2» του Μπραμς, έργο χιλιοπαιγμένο, που τα τελευταία χρόνια ακούμε επανειλημμένα σε δεύτερα μέρη συναυλιών, με αποτέλεσμα να λειτουργεί και να αντιμετωπίζεται από τους φιλόμουσους –όλως άδικα!– ως «γέμισμα». Ευτυχώς, τελείως απροσδόκητα, η εκτέλεση που διέπλασε ο ταλαντούχος, 38χρονος Γάλλος αρχιμουσικός υπήρξε από κάθε άποψη ανανεωτική: εκφραστικά μεστή, με αβίαστο ωστικό παλμό και αριστοτεχνικές σολιστικές συνεισφορές εκ μέρους των ξύλινων πνευστών της ορχήστρας. Στο εναρκτήριο Allegro non troppo τον τόνο έδωσαν εξ αρχής το ηδονικά εύπλαστο παίξιμο των εγχόρδων –ακριβές, πτητικό, ανάλαφρο, με φραστική ακριβή, δίχως «ξέφτια»–, ο ελαστικός ωστικός παλμός, οι αβίαστες ταχύτητες, οι όχι περιττά εξαγριωμένες κορυφώσεις. Ο Μπρενγκιέ διέπλαθε τη μουσική με ιδιαίτερη φροντίδα στη λεπτομέρεια και την ανάδειξη της δομής, δίχως, όμως, αυτό να αποβαίνει σε βάρος της συνοχής της.
Στο εκτενές λυρικό Adagio non troppo κυριάρχησαν η μελωδική άρθρωση της φραστικής και το διάφανο παίξιμο των εγχόρδων, ενώ στο σύντομο Allegretto grazioso ξεχώρισαν οι θαυμάσιες συνεισφορές από τα ξύλινα πνευστά της ΚΟΑ και η ακρίβεια στο αθλητικά σβέλτο, ευλύγιστο πλάσιμο των φράσεων. Το καταληκτικό Allegro con spirito που, συχνά, τείνει να παίζεται πολύ γρήγορα και με «μπουκωμένες» εξάρσεις δυναμικής, καταλήγοντας να ηχεί υστερικό, εδώ παίχτηκε δίχως να βιάζεται αλλά και δίχως να απονευρώνεται: με ευφρόσυνη ζωντάνια, τάξη και φροντίδα στη διαφάνεια και την καθαρότητα του ήχου. Το αποτέλεσμα ήταν να αναδυθεί δίχως παραμορφώσεις η εκδίπλωση της φραστικής στις εκρηκτικές διατυπώσεις, διασώζοντας έτσι τόσο τη συνοχή/συνέχεια του ειρμού της συμφωνικής γραφής στα περάσματα από εδάφιο σε εδάφιο όσο και τη συνολική ενότητα διάθεσης του συγκεκριμένου μέρους. Μια απρόσμενα ωραία και –το ξαναλέω!– ανεπιφύλακτα απολαυστική συναυλία.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας