Το ελληνικό Τρίο El Greco

Μουσικά ενδιαφέρουσα όσο και -μετ’ επιφυλάξεων- συναρπαστική ήταν η συναυλία μουσικής δωματίου που έδωσε στη σχεδόν γεμάτη αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» το Trio El Greco στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής στις 12/10. Τρεις νέοι Ελληνες μουσικοί, ο βιολιστής Φαίδων Μηλιάδης, ο τσελίστας Αλέξης Καραϊσκάκης-Νάστος και η πιανίστρια Αλεξία Μουζά, ερμήνευσαν τρεις συνθέσεις από την ευρύτερη εργογραφία του Ρομαντισμού.

Ολο το πρώτο μισό της βραδιάς κάλυψε το «Τρίο με πιάνο αρ.3» (1883) του Ντβόρζακ. Καθαρόαιμα ρομαντικό, διαποτισμένο από βαθιά, βιωματικά βεβαρημένη μελαγχολία, την οποία εδώ συμβατικά αναγνωρίζουμε ως «σλάβικη», το έργο του Τσέχου συνθέτη εκτυλίσσεται με ειρμό αρθρωμένο σε συνεχείς και έντονες μεταπτώσεις, μέσα από θρηνητικές έως σπαρακτικές διατυπώσεις. Από τις πρώτες νότες κατέστη φανερό το στίγμα της εκτέλεσης: ορθοτονικά και συντακτικά ακριβέστατο, με σφριγηλό ωστικό παλμό, γωνιώδη φραστική και υπερτονισμένες αντιθέσεις εντάσεων έκφρασης και δυναμικής που αντιστοιχούσαν έκδηλα στις προσωπικότητες των τριών ερμηνευτών. Παίζοντας αισθαντικά και με ιδιαίτερη φροντίδα στο φινίρισμα της φραστικής, βιολί και τσέλο συχνά σύρονταν σε μια αναμέτρηση εντάσεων δυναμικής από το στιβαρό, περισσά ρωμαλέο και μεγαλόφωνο παίξιμο της πιανίστριας. Αυτό συνδιαμόρφωνε μια μουσική δραματουργία αισθητά και επίμονα τεταμένων ισορροπιών, όχι ξένη προς το έργο και –ειδικά στις παραγράφους έντονης δράσης– ομολογουμένως συναρπαστική.

Πιο ήπια και ισορροπημένα ήχησε η μουσική στο αργό μέρος, όπου απερίσπαστο το βιολί είχε την ευκαιρία να αναπτύξει βαθιά λυρικούς μονολόγους, διαποτισμένους με καλλιεργημένο συναίσθημα. Σε συναφές μήκος κύματος κινήθηκε και η ερμηνεία του σχεδόν σύγχρονου και παρόμοιων εκφραστικών μεγεθών «Τρίο με πιάνο αρ.3» (1886) του Μπραμς. Εδώ το πιο περιχαρακωμένο συντακτικό της γραφής και οι συμφωνικών εντάσεων δυναμικές της γραφής υπηρετήθηκαν αβίαστα και ταιριαστά: το εναρκτήριο Allegro energico δόθηκε στιβαρά, κοφτά, με χαλιναγωγημένο πάθος, το Presto non assai έρρευσε κινητικά, φευγάτα και ανάλαφρα, με ακρίβεια, ενώ το καταληκτικό Allegro molto παίχτηκε με σωρευτική ένταση και συναρπαστική καλπασματική ορμή. Η συναυλία ολοκληρώθηκε με το «Τρίο με πιάνο» (1953) του Αρμένη/Σοβιετικού Αρνο Μπαμπατζανιάν (1921-1983). Σύνθεση απερίφραστα ριζωμένη στον εθνικοσχολικό φολκλορισμό με –ας το πούμε– νεοροματικό στίγμα, το τρίο προσφέρει αλλεπάλληλες σελίδες διαποτισμένες με ηδυπαθή «ανατολίτικο» μελωδισμό (Allegro espressivo, Andante) και επίμονα, επαναληπτικά, νευρώδη ρυθμικά μοτίβα (Allegro vivace) που, αναμενόμενα, παίχτηκαν με το δέον πάθος, οδηγώντας τη συναυλία σε μια ευφρόσυνη κορύφωση. Με δεδομένο το εκφραστικό/ερμηνευτικό στίγμα του Trio El Greco αναμφίβολα θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να το ακούγαμε σε μοντερνιστική εργογραφία του 20ού αιώνα.

Ούβε Μάτσκε και Δανάη Παπαματθαίου-Μάτσκε

Στις 6/10, η βιολίστρια Δανάη Παπαματθαίου-Μάτσκε και ο πατέρας της, πιανίστας Ούβε Μάτσκε έδωσαν μια συναυλία μουσικής δωματίου στην αίθουσα «Αρης Γαρουφαλής» του Ωδείου Αθηνών αφήνοντας πάρα πολύ καλές εντυπώσεις.

Στο πρώτο μέρος παρουσίασαν ζωντανά αποσπάσματα του τελευταίου δίσκου τους με τίτλο «Bridges» (BIS), στον οποίο έχουν ηχογραφήσει έργα Ελλήνων ή ελληνικής καταγωγής συνθετών: ξεκίνησαν με την εξαμερή «Σουίτα πάνω σε λαϊκές μελωδίες των Δωδεκανήσων» (1948) του Σμυρνιού Γιάννη Κωνσταντινίδη και συνέχισαν με τη «Σονάτα για βιολί και πιάνο» (1971/77) του Γιαννιώτη Ελληνοαμερικανού Ντίνου Κωνσταντινίδη και τη «Σονάτα για βιολί & πιάνο» (1988) του Κροάτη (ελληνικής/ρωσοεβραϊκής καταγωγής) Μπόρις Παπαντόπουλο. Οι θαυμάσιες ερμηνείες τους επαλήθευσαν όσα απολαύσαμε ακούγοντας το πρόσφατο CD.

Ταυτόχρονα, έδειξαν πόσο διαφορετικό είναι να ακούει κανείς μουσική ζωντανά, συγκεντρωμένος μαζί με άλλους, σε ένα αδιάσπαστο, μη επιδεκτικό παύσεων και διακοπών εδώ-και-τώρα… Ολόκληρο το δεύτερο μέρος αφιερώθηκε στη μοναδική «Σονάτα για βιολί» του Σεζάρ Φρανκ. Κόρη και πατέρας σε αξεδιάλυτη, αγαστή συμπορεία ερμήνευσαν τη διάσημη, δίκαια δημοφιλή ρομαντική σύνθεση με ακρίβεια, ορθοτονία, πειστικά σταθμισμένες δόσεις κατάνυξης και, κυρίως, με εκείνο το είδος αισθαντικού ωστικού παλμού και ρευστής, παλλόμενης μελωδικής φραστικής που της προσδίδουν τον πεμπτουσιακά «γαλλικό» της χαρακτήρα.