Δεν θα είναι η πρώτη φορά που θα επισημάνουμε την πολύ γόνιμη δουλειά που κάνει με την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ (ΕΣΟΕΡΤ) ο αρχιμουσικός Μιχάλης Οικονόμου. Το διαπιστώσαμε -μαζί με πολλούς άλλους φιλόμουσους- στην εξαιρετική συναυλία που έδωσαν μαζί στις 5/10/2023. Το πρόγραμμα ήταν στρωτό, τυπικό: ένα σύντομο εναρκτήριο έργο, ένα με χαρακτήρα κοντσέρτου και μία Συμφωνία.
Συμμετείχαν η ΕΣΟΕΡΤ, η Χορωδία της ΕΡΤ και σολίστ στο πιάνο. Η συναυλία, που ήταν η πρώτη καθαρά συμφωνική της νέας καλλιτεχνικής περιόδου 2023-24 στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής, άφησε πάρα πολύ καλές εντυπώσεις, εκπλήσσοντας με την ποιότητα του συμφωνικού ακροάματος.
Τη βραδιά άνοιξε το μοτέτο «Ave verum corpus» για χορωδία, έγχορδα και εκκλησιαστικό όργανο του Μότσαρτ. Το σύντομο έργο αποδόθηκε στρωτά, χαμηλόφωνα αλλ’ όχι ξέπνοα, κατανυκτικά και με ακρίβεια. Ακολούθησε η όχι συχνά παρουσιαζόμενη διμερής «Χορωδιακή φαντασία για πιάνο, χορωδία και ορχήστρα» του Μπετόβεν με σολίστ την Ελληνίδα πιανίστρια Βικτωρία Φιοράλμπα-Κιαζίμη. Ατυπικό έργο, το οποίο γράφτηκε από τον Μπετόβεν για να φέρει επί σκηνής όλους τους σολίστες -ορχήστρα, πιανίστα, χορωδίες, μονωδούς- στο τέλος ιστορικά διάσημης συναυλίας υπό τον ίδιο (1808), συνιστά ταυτόχρονα τολμηρό πειραματισμό, καθώς εντάσσει για πρώτη φορά χορωδία σε συμφωνικό περιβάλλον.
Τεκμηριωμένα, θεωρείται πρόδρομος της «Ενάτης Συμφωνίας»· πόσο μάλλον που σε συγκεκριμένα σημεία του ακούμε αναγνωρίσιμες, προδρομικές διατυπώσεις της «Ωδής στη χαρά». Η εκτέλεση καθορίστηκε από τη στάθμιση των ισορροπιών μεταξύ των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του έργου και την πιστότητα στο κλασικό υφολογικό στίγμα της γραφής. Εμπειρη, ακμαία πιανίστρια, η Κιαζίμη έπαιξε με στιβαρό, μεστό ήχο, καθαρή άρθρωση και ευπρόσδεκτα τεταμένες δυναμικές, τονίζοντας καλαίσθητα τη σολιστική ρητορεία της κοντσερτάντε γραφής.
Ομοια προσεγμένη ήταν η διάπλαση του συμφωνικού ήχου από τους μουσικής της ΕΣΟΕΡΤ, δοσμένη με αιχμηρή άρθρωση και έμφαση στη σαφή παραγραφοποίηση μέσα από καίριες στίξεις, αυξομειώσεις ταχυτήτων ή και δυναμικής κ.λπ. Σε αντίστοιχο μήκος κύματος κινήθηκε, επίσης, η συμμετοχή της 35μελούς, μεικτής Χορωδίας της ΕΡΤ, άρτια προετοιμασμένης από τον Μιχάλη Παπαπέτρου. Η μάλλον υπερβολικά τονισμένη συμμετοχή των έξι μονωδών -Αγγελοπούλου, Ρεχκάλοβα, Τζίτζικα, αδελφοί Φίνα, Μαυρογένης- υπομνημάτισε καίρια την εκτέλεση, παραπέμποντας στο φινάλε της «Ενάτης», στο οποίο το πείραμα της «Χορωδιακής Φαντασίας» θα έβρισκε τη δικαίωσή του.
Ολο το δεύτερο μέρος της συναυλίας κάλυψε η «Συμφωνία αρ. 2» του Μπραμς, έργο καθαρόαιμα ρομαντικό που απαιτεί τελείως διαφορετικά μεγέθη και στίγμα διεύθυνσης. Εχοντας απέναντί του την ΕΣΟΕΡΤ σε πλήρη, περίπου εκατονταμελή ανάπτυξη και με τα τσέλα χωροθετημένα στο κέντρο, ο Οικονόμου μάς χάρισε μιαν εκτέλεση που χαρακτηρίστηκε από υψηλή μουσικότητα και, κυρίως, βαθιά κατανόηση της ηχητικής δραματουργίας. Οδήγησε τα έγχορδα της ορχήστρας στην παραγωγή ρευστής, αισθαντικά εύπλαστης -πλην ουδέποτε πλαδαρής- μελωδικής φραστικής, με σαφή περιγράμματα, ακριβείς απολήξεις και σφριγηλές αυξομειώσεις άρθρωσης. Απ’ αρχής μέχρι τέλους ιδιαίτερη φροντίδα χαρακτήρισε διαλόγους και περάσματα του συμφωνικού ειρμού από τα έγχορδα στα πνευστά και τούμπαλιν, με τα δεύτερα -ξύλινα ή χάλκινα- να πρωταγωνιστούν τοπικά, μεμονωμένα ή σε ομάδες, με διατυπώσεις υψηλών απαιτήσεων σε ακρίβεια (Adagio non troppo, Αllegretto grazioso).
Ξεχωριστά εύστοχη ήταν η διάπλαση του καταληκτικού, εορταστικής/θριαμβικής διάθεσης Allegro con spiritο. Εδώ ο ειρμός της μουσικής εκτυλίσσεται σε έντονα αντιθετικές, σχεδόν εκρηκτικές μεταπτώσεις ανάμεσα σε μυώδεις, σωρευτικής έντασης διατυπώσεις των εγχόρδων και σε χειμαρρώδεις, γεμάτες ευφορία ομαδικές φανφάρες με πρωταγωνιστές τα χάλκινα. Οταν ορχήστρα και μαέστρος… αφηνιάζουν από ενθουσιασμό, όλο αυτό πολύ εύκολα εκτροχιάζεται και καταλήγει σε έναν άναρθρο, θορυβώδη σαματά· το έχουμε ακούσει ουκ ολίγες φορές, ζωντανά και σε ηχογραφήσεις. Αντίθετα ο Οικονόμου, δίχως να ισοπεδώνει ή -το χειρότερο!- να φαίνεται ότι αποφορτίζει τη δράση, διέπλασε ένα ακρόαμα σφριγηλό, ορμητικό, διακατεχόμενο από σταθερό ωστικό παλμό, πειστικά αρθρωμένο με βίαιες εναλλαγές, μεταπτώσεις και αναφορές σε θέματα από τα προηγούμενα μέρη της Συμφωνίας.
Σε όλη τη διάρκεια, ο συμφωνικός ήχος ουδέποτε απώλεσε τη διαφάνειά του, διατηρώντας έτσι αφηγηματικό ειρμό ευανάγνωστο, δίχως χάσματα και, συνεπώς, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον. Ενα κατόρθωμα που δεν ακούμε συχνά!
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας