«Υπηρετούμε τη μουσική και την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο»

Δεν κρύβονταν η χαρά και η συγκίνηση του Λουκά Καρυτινού, καλλιτεχνικού διευθυντή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, ο οποίος για πρώτη φορά από τη στιγμή που ανέλαβε το σύνολο στεκόταν πριν από μερικές μέρες μπροστά σε δημοσιογράφους, συνεργάτες και καλλιτέχνες για να παρουσιάσει τα σχέδιά του για την πρώτη ορχήστρα της χώρας.

Είχε, δε, κάθε λόγο να είναι περήφανος για το έργο τους σε μια αναμφισβήτητα μακρά περίοδο δυσκολιών για τους πολιτιστικούς οργανισμούς: η ΚΟΑ παρά την πανδημία παρουσίασε 22 συμφωνικές συναυλίες και 12 συναυλίες μουσικής δωματίου. Εκανε συμπράξεις με κορυφαίους σολίστ και αρχιμουσικούς όπως οι Λεωνίδας Καβάκος, Κρίστοφ Εσενμπαχ, Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια, Ζαν Λουί Στόιερμαν, Στέφαν Ντορ. Τόλμησε να βαδίσει σε αχαρτογράφητα νερά εγκαινιάζοντας τον πρωτοποριακό κύκλο συναυλιών «Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής». Στάθηκε στο πλευρό των λιγότερο ευνοημένων πραγματοποιώντας πλήθος συναυλιών με κοινωνικό πρόσημο.

Ας δούμε τι περιλαμβάνει αυτός ο προγραμματισμός ξεκινώντας από τη σημαντική επέτειο της συμπλήρωσης 80 χρόνων λειτουργίας της Ορχήστρας. «Ως οργανισμός -με αυτή την ονομασία- γεννηθήκαμε το 1942, ενώ δώσαμε την πρώτη μας συναυλία στις 28 Φεβρουαρίου 1943. Φυσικό είναι η πορεία της ΚΟΑ να ακολουθήσει την ιστορία του τόπου μας και των ανθρώπων του.

Και παρά τις δυσκολίες που συναντούσαμε κατά καιρούς, να μην ξεχάσουμε ποτέ τα δύο πράγματα που υπηρετούμε από την ίδρυσή μας: τη μουσική και την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι αποτελεί καθήκον μας να παρουσιάζουμε όλα τα μεγάλα έργα του συμφωνικού ρεπερτορίου. Οτι οφείλουμε να συνδράμουμε στην εξοικείωση του κοινού με τη λεγόμενη λόγια, τη μουσική που εγώ αποκαλώ λειτουργική».

Δεύτερη κομβική επέτειος στον προγραμματισμό ο ένας αιώνας που συμπληρώνεται από τη Μικρασιατική Καταστροφή και αποτελεί αφορμή να τιμήσουν το πλούσιο πολιτισμικό απόθεμα του μικρασιατικού ελληνισμού. Από την αστείρευτη αυτή παράδοση εμπνεύστηκαν άλλωστε εκλεκτά συμφωνικά έργα μείζονες Ελληνες μουσουργοί, όπως οι Μανώλης Καλομοίρης (γεννήθηκε στη Σμύρνη), Πέτρος Πετρίδης, Κωνσταντίνος Κυδωνιάτης, Δημήτρης Μαραγκόπουλος. Στις 11 Νοεμβρίου, ο αρχιμουσικός Μίλτος Λογιάδης οδηγεί την ΚΟΑ σε ένα ενδιαφέρον μουσικό ταξίδι όπου συναντιούνται το παραδοσιακό και το λόγιο, το εθνικό και το προσωπικό.

Το 2023 συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη γέννηση του Σεργκέι Ραχμάνινοφ, γι’ αυτό στο πρόγραμμα υπάρχουν αρκετά έργα του. Η αρχή γίνεται στις 15 Φεβρουαρίου με τον Μιχαήλ Πλετνιόφ, κατά πολλούς ιδανικό ερμηνευτή της πασίγνωστης Ραψωδίας σε ένα θέμα του Παγκανίνι για πιάνο και ορχήστρα. Στις 17 Μαρτίου, η Πλαμένα Μάνγκοβα υπό τον Δημήτρη Μποτίνη ερμηνεύει το Τέταρτο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα, ενώ η συναυλία ολοκληρώνεται με τη λιγότερο δημοφιλή Πρώτη Συμφωνία του. Τέλος, ο πιανίστας Νικολάι Λουγκάνσκι (7 Απριλίου) υπό τον Βασίλη Χριστόπουλο θα ερμηνεύσει το κολοσσιαίο Τρίτο Κοντσέρτο του Ραχμάνινοφ.

Κατά τα άλλα, περισσότερο από άλλες χρονιές, φέτος η ΚΟΑ συμπράττει με παγκοσμίως φημισμένους σολίστ και αρχιμουσικούς: Στην εναρκτήρια συναυλία (21/10) ο διεθνούς φήμης Βρετανός βιολονίστας Ντάνιελ Χόουπ ερμηνεύει το Πρώτο Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα του Μαξ Μπρουχ. Μία εβδομάδα πριν, στις 15 Οκτωβρίου, συμπράττει με τη Λιζ Ντάβιντσεν, εκκολαπτόμενο αστέρι της όπερας, σε ένα γκαλά υπό τη μουσική διεύθυνση του Κορνήλιου Μιχαηλίδη. Στις 4 Νοεμβρίου, ο θρυλικός βιρτουόζος του πιάνου Ιβο Πογκορέλιτς ερμηνεύει το Δεύτερο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Σοπέν σε μια συναυλία με… άρωμα του 1830. Στο πόντιουμ, ο περιζήτητος Γάλλος Φιλίπ Ογκέν.

Στην επετειακή συναυλία της 3ης Φεβρουαρίου ο μυθικός βιολονίστας Βαντίμ Ρέπιν ερμηνεύει το Κοντσέρτο για βιολί και ορχήστρα του Τσαϊκόφσκι, η υψίφωνος Τσέλια Κοστέα ανοίγει τη βραδιά με το Vocalise του διαπρεπούς Ελληνα συνθέτη Νέστορα Ταίηλορ, ενώ στην πανηγυρική λήξη θα παρουσιαστεί η διάσημη Πρώτη Συμφωνία του Μάλερ, γνωστή και ως «Τιτάν».

Στις 24 Φεβρουαρίου η διάσημη μεσόφωνος Μαρκέλλα Χατζιάνο μετά από απουσία ετών συμπράττει ξανά με την ΚΟΑ (διευθύνει ο αρχιμουσικός Νίκος Χαλιάσας), ενώ στις 28 Απριλίου, η Ντόρα Μπακοπούλου αναμετριέται με το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Ραβέλ.

Από το φετινό πρόγραμμα δεν λείπει ο Κρίστοφ Εσενμπαχ, που στις 28 Μαΐου θα διευθύνει τον βραβευμένο με Grammy Αμερικανό τσελίστα Ζιλ Μπέιλι στο Κοντσέρτο για βιολοντσέλο και ορχήστρα του Εντουαρντ Ελγκαρ.

Αναπόσπαστο κομμάτι τους είναι επίσης η έμπρακτη στήριξη στους σύγχρονους Ελληνες συνθέτες. Ετσι, στις 20 Ιανουαρίου, ο Ιάσονας Κεραμίδης ερμηνεύει σε πρώτη εκτέλεση το Κοντσέρτο για βιολί του Δημήτρη Παπαδημητρίου, σε διεύθυνση Γιώργου Πέτρου. Στις 7 Απριλίου παρουσιάζεται σε πρώτη πανελλήνια εκτέλεση το έργο του Φίλιππου Τσαλαχούρη «Ιουλιανή σουίτα για ορχήστρα» και στις 28 Απριλίου «Ο Χορός του Ζαλόγγου» του Δημήτρη Σκύλλα.

Τέλος, στο πρόγραμμα το κοινό της ορχήστρας θα βρει τις εορταστικές της συναυλίες, τις βραδιές του κύκλου «Ταξίδι στο Κέντρο της Μουσικής» (σκηνοθετική επιμέλεια Κατερίνας Ευαγγελάκου, παρουσίαση της ιστορικού Μαρίας Ευθυμίου και του πιανίστα-συνθέτη Χρίστου Παπαγεωργίου), το φιλανθρωπικό Πρόγραμμα «Προσφορά Μουσικής & Μουσική Προσφορά» υπό τον παγκοσμίως κορυφαίο Λεωνίδα Καβάκο, το πολυεπίπεδο εκπαιδευτικό έργο (Ακαδημία Νέων Μουσικών της ΚΟΑ, δράσεις «Δικαίωμα στη Μουσική» και «Επί-μένοντας Αιγαίο», κ.ά).