Πρόκειται για την πρώτη ιστορία της διεθνούς μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής μετά την περίοδο του μεταμοντερνισμού. Ο Ζοζέ Μαρία Μοντανέρ βρίσκεται στη χώρα μας με αφορμή την ελληνική έκδοση από τη «Νεφέλη» του βιβλίου του «Ιστορία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής», που θεωρείται σταθμός για τον χώρο.
Η ιδιαιτερότητά του είναι η ολιστική προσέγγιση με την οποία ο συγγραφέας (καθηγητής Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων στη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Βαρκελώνης και βραβευμένος με το Premio Nacional de Urbanismo του ισπανικού υπουργείου Οικισμού, για τα άρθρα του) εξετάζει τη μορφολογία, την τεχνική και την πολιτική των αρχιτεκτονικών κατασκευών από το 1950 και μετά. Κυρίως, όμως, αναδεικνύει λιγότερο γνωστά αρχιτεκτονικά φαινόμενα, που βρίσκονται έξω από τα κυρίαρχα διεθνή κέντρα επιρροής, όπως εκείνα της Λατινικής Αμερικής.
Παράλληλα, εξετάζει τα φαινόμενα των πρωτοποριών της ριζοσπαστικής δεκαετίας του 1960 και αναλύει τις μετέπειτα κυρίαρχες τάσεις, όπως τη μεταμοντέρνα αρχιτεκτονική, την αποδόμηση και την αρχιτεκτονική της υψηλής τεχνολογίας του τέλους του 20ού αιώνα. Οι σπουδαίοι αρχιτέκτονες Λούντβιχ Μις βαν ντερ Ρόε, Λε Κορμπιζιέ, Ρόμπερτ Βεντούρι, Αλντο Ρόσι, Πίτερ Αϊσμαν, Φρανκ Γκέρι και Ρέντζο Πιάνο πρωταγωνιστούν στις σελίδες του.
• Γιατί, αντί να εστιάσετε στην «αγγλοσαξονική» προσέγγιση της αρχιτεκτονικής, παρουσιάζετε Πορτογάλους, Ισπανούς και Ιταλούς αρχιτέκτονες;
Φέρω μέσα μου την καταλανική κουλτούρα, λόγω καταγωγής. Επιπλέον, ζω και εργάζομαι στη Βαρκελώνη, την πόλη που στοιχειώνεται από τα αρχιτεκτονήματα του Αντόνιο Γκαουντί. Αναπόφευκτα η οπτική μου έχει διευρυνθεί και στη μεσογειακή κουλτούρα, με την πρόθεση ακριβώς να σταθώ απέναντι στην κυριαρχούσα αγγλοσαξονική αφήγηση του πολιτισμού. Στο βιβλίο δίνεται ειδική προσοχή στη λατινοαμερικανική αρχιτεκτονική των Νιμάγερ, Βιλανουέβα, Λίνα Μπο Μπάρντι κ.ά. Πιστεύω ότι η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης πολιτισμικής παράδοσης που εκτείνεται στην Αμερική. Δεν είναι σύμπτωση ότι το βιβλίο μου κυκλοφόρησε στα ιταλικά, τα πορτογαλικά και τώρα τα ελληνικά, αλλά όχι στις ΗΠΑ, αν και η αγγλική μετάφραση είναι ήδη έτοιμη.
• Εχει η σύγχρονη αρχιτεκτονική να διδαχθεί κάτι από την παραδοσιακή ή τη «φολκλορική»;
«Νομίζω ότι πρέπει να γίνει διάκριση ανάμεσα στην παράδοση, τη λαϊκή κουλτούρα και το φολκλόρ. Απαιτείται να γνωρίζουμε την παράδοση ως μια ερμηνεία της Ιστορίας, με την τάση, όμως, να την επανερμηνεύσουμε, ανανεώνοντάς την. Η ευθύνη μας ως καλλιτέχνες, διανοούμενοι και αρχιτέκτονες είναι να δώσουμε συνέχεια στις αυθεντικές λαϊκές και υπέρχρονες πολιτισμικές παραδόσεις των χωρών μας. Το φολκλόρ είναι ένα επιδερμικό, καταναλωτικό και θεματικά στενό μέρος της παράδοσης.
• Πρόσφατες εξελίξεις στον χώρο των Μαθηματικών, όπως η ανάπτυξη της Γεωμετρίας των Φράκταλς, αλλά και στον χώρο της Επιστήμης των Υλικών, παρέχουν τη δυνατότητα κατασκευής κτιρίων χρησιμοποιώντας εξωτικά υλικά, όπως τα φουλερένια (C60, άνθρακας-60).
Η σύγχρονη επιστήμη, οι νέες γνώσεις για τις βιολογικές δομές και τα νέα υλικά μάς ανοίγουν πολλές δυνατότητες. Ηδη, από το ξεκίνημα του 20ού αιώνα με τις θεωρίες του Αϊνστάιν η σχέση επιστήμης, τέχνης και αρχιτεκτονικής ενισχύθηκε. Ενδεικτικό παράδειγμα, ο όρος «φουλερένιο» για την περιγραφή της στερεοδομής του C60 (άνθρακας-60), προέρχεται από το όνομα του Βορειοαμερικανού αρχιτέκτονα Μπουκμίνστερ Φούλερ. Πλέον η αρχιτεκτονική μπορεί να δώσει κτίρια περισσότερο ελαφρά, που μετασχηματίζονται ευκολότερα, πιο έξυπνα και φιλικά προς τον άνθρωπο.
• Πόσο απέχουμε από την κατασκευή μικρών ή μεγάλων κτιρίων, που θα είναι απολύτως αυτόνομα ενεργειακά (θα μπορούν να παράγουν με δικά τους μέσα την ενέργεια που καταναλώνουν);
Εχει ήδη καταστεί δυνατό στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη - Φινλανδία, Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία. Ειναι όμως επιλογή και όραμά μας. Η πρόκληση για μας τους μεσογειακούς είναι να διερευνήσουμε και να αναπτύξουμε τις τοπικές τεχνολογίες, ακολουθώντας τις δικές μας βιομηχανικές δυνατότητες, χρησιμοποιώντας τα δικά μας υλικά. Ούτως ή άλλως, η παραδοσιακή μας αρχιτεκτονική είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια της έξυπνης διαχείρισης ενέργειας. Μπορεί να μην ήταν επιστήμονες, αλλά οι παλιοί ήξεραν να χτίζουν σωστά.
Το βιβλίο παρουσιάζεται σήμερα στις 19.00, στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 131) με τη συνεργασία του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής.
Θα μιλήσουν ο συγγραφέας και ο επιμελητής του βιβλίου, καθηγητής της ΑΣΚΤ, Ανδρέας Γιακουμάτος.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας