Ποιο είναι το μέλλον του Οργανισμού Βιβλίου;

Tα χαρτιά της για την Εθνική Πολιτική για το Βιβλίο άνοιξε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, στη Βουλή, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Βασίλη Βασιλικού. Για ακόμη μια φορά ανατρέπει τα σχέδια της προκατόχου της. Αναφερόμενη στον Οργανισμό Βιβλίου και Πολιτισμού, είπε ότι το προταθέν νομοσχέδιο της Μυρσίνης Ζορμπά προέβλεπε «τη δημιουργία ενός δύσκαμπτου, πολυπληθούς, κοστοβόρου οργανισμού αμφίβολης αποτελεσματικότητας, ο οποίος ελάχιστα μεριμνούσε για την ουσιαστική αντιμετώπιση των ζητημάτων, τα οποία πράγματι απασχολούν το βιβλίο».

Ειδικότερα, «ο οργανισμός προέβλεπε -εκτός από το επταμελές αμειβόμενο Δ.Σ.- 35 άτομα μόνιμο προσωπικό και δυνατότητα πρόσληψης συμβασιούχων. Στα περιγράμματα θέσεων εργασίας του φορέα δεν είχε προβλεφθεί η επαγγελματική εμπειρία και η προηγούμενη σχετική ενασχόληση, ώστε να διασφαλιστεί η επιστημονική επάρκεια του προσωπικού. Εχει αποδειχθεί ότι αυτά τα σχήματα δεν θεραπεύουν τις πληγές του χώρου, ούτε λύνουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματικοί κλάδοι, αλλά εξυπηρετούν αλλότριους σκοπούς και άλλες σκοπιμότητες».

Ερώτηση του Βασίλη Βασιλικού στη Βουλή

Χωρίς να αποκλείει a priori τη δημιουργία ενός νέου φορέα για το βιβλίο, η Λ. Μενδώνη στάθηκε στα βασικά σημεία της στρατηγικής για το βιβλίο, που σύντομα θα παρουσιαστεί αναλυτικά:

■ Συντονισμός των συναρμόδιων κρατικών δομών. Για παράδειγμα, η πολιτική για το βιβλίο δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη από την πολιτική των βιβλιοθηκών, που αποτελεί αντικείμενο του υπουργείου Παιδείας, ή και των δημοτικών βιβλιοθηκών, την ευθύνη των οποίων έχουν οι δήμοι.

■ Συντονισμός επιμέρους θεμάτων, επιχορηγήσεις, εκθέσεις, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες και πλατφόρμες, όπως οι Biblionet, Οsdelnet, ΕΒΕ κ.λπ., στο πλαίσιο ενιαίας αντιμετώπισης του βιβλίου.

■ Διαμόρφωση δεικτών παρακολούθησης της υλοποίησης και της αποδοτικότητας των δράσεων για το βιβλίο (απήχησή τους στο κοινό, υπογραφές συμβολαίων για αγορά πνευματικών δικαιωμάτων ελληνικών τίτλων από ξένους εκδοτικούς οίκους κ.λπ.).

■ Συγκρότηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος εξωστρέφειας για το ελληνικό βιβλίο, το οποίο συνίσταται στην ανάπτυξη ενός σύγχρονου προγράμματος μεταφράσεων, σε συνδυασμό με δράσεις προβολής, προώθησης και δικτύωσης, αλλά και πρωτοβουλίες κινητικότητας για Ελληνες συγγραφείς.

■ Σύνδεση επιμέρους ενεργειών, όπως η σύνδεση των κρατικών βραβείων με τα προτεινόμενα προς μετάφραση βιβλία, με τα book tours, με την παρουσία σε εκθέσεις.

■ Προστασία του κλάδου και των δημιουργών στο επίπεδο των πνευματικών δικαιωμάτων και δημιουργία αναπτυξιακών κινήτρων.

«Αίολες υποσχέσεις»

Η πρώην υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά χαρακτηρίζει «σκόρπιες και κατακερματισμένες» τις ιδέες που παρέθεσε η Λίνα Μενδώνη στη Βουλή, καθώς «δεν θα μπορέσουν ποτέ να πραγματοποιηθούν εάν δεν ιδρυθεί ένας στέρεος οργανισμός βιβλίου με ικανό και άξιο στελεχικό δυναμικό, αφοσιωμένο και με συνέχεια στη στρατηγική βιβλίου και ανάγνωσης που έχει απελπιστικά ανάγκη η χώρα».

«Η υπουργός Πολιτισμού σπατάλησε, δυστυχώς, τις λέξεις της στην κοινοβουλευτική της απάντηση στον Β. Βασιλικό για τον Οργανισμό Βιβλίου και Πολιτισμού, χωρίς να καταφέρει ούτε αυτή τη φορά να αφήσει να διαφανεί, έστω αχνά, ένα όραμα πολιτικής πολιτισμού», επισημαίνει στην «Εφ.Συν.» η Μυρσίνη Ζορμπά. «Δεν βρήκε να πει ούτε μια λέξη αυτοκριτικής στον κόσμο των συγγραφέων και του βιβλίου για την εν μιά νυκτί βίαιη κατάργηση του ΕΚΕΒΙ, όταν η ίδια ήταν γ. γραμματέας του υπουργείου το 2013. Ούτε μια λέξη για το κενό που αυτό δημιούργησε στα χρόνια της κρίσης, όταν οι εκδότες και επαγγελματίες του βιβλίου βρέθηκαν χωρίς στήριξη από την πολιτεία, με την αγορά σε κατάρρευση και τους αναγνώστες χωρίς χρήματα για βιβλία.

Ούτε μια λέξη ουσίας για το νομοσχέδιο, που μετά από εκτενή συνεργασία με τη Γ.Δ. Σύγχρονου Πολιτισμού, τους εκδότες, μεταφραστές και συγγραφείς και επίσης με ανοιχτές συζητήσεις και δημόσια διαβούλευση ετοιμάσαμε στο υπουργείο Πολιτισμού και θα είχε ψηφιστεί εάν δεν επισπεύδονταν οι εκλογές. Ούτε μια λέξη θετικού προβληματισμού για την ανάγκη που κλήθηκε να υπηρετήσει ο νέος Οργανισμός Βιβλίου, παρά μόνο ανυπόστατες κατηγορίες, αιχμές και πικρόχολα σχόλια για τον αριθμό των στελεχών του, την αποτελεσματικότητα, το κόστος, το Δ.Σ., μαζί με υπαινιγμούς για τάχα σκοπιμότητες αλλά και αίολες εξωπραγματικές υποσχέσεις».

Η ίδια υποστηρίζει ότι «το νομοσχέδιο αντιμετώπισε στην ολότητά τους τα βαθύτερα διαρθρωτικά προβλήματα του χώρου του βιβλίου και τις ανάγκες των επαγγελματιών, έχοντας λάβει υπόψη τόσο την εμπειρία που είχε προκύψει από το ΕΚΕΒΙ όσο και τις τεχνολογικές και άλλες εξελίξεις που συντελέστηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και το εξωτερικό». Συνδέει για πρώτη φορά το βιβλίο και την ανάγνωση με την περιφερειακή ανάπτυξη του σύγχρονου πολιτισμού. Σχεδιάστηκε προς όφελος της δημόσιας ανάγνωσης και του κόσμου του βιβλίου, προκειμένου να λειτουργεί παραγωγικά και «σε συνεργασία με τα Υπουργεία Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων, Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, Οικονομίας & Ανάπτυξης, κ.λπ.». Επίσης, ενσωμάτωσε πλήθος παρατηρήσεων των συνδικαλιστικών φορέων, των ενώσεων και των ανθρώπων του βιβλίου, κάτι που το καθιστά σημείο αναφοράς για όλους.

Και καταλήγει: «Οπως όλοι γνωρίζουμε, με αόριστες υποσχέσεις δεν οικοδομείται εμπιστοσύνη, δεν οικοδομείται πολιτική του πολιτισμού, δεν οικοδομούνται θεσμοί. Η ιστορία του ΕΚΕΒΙ, ενός καινοτόμου για την εποχή του οργανισμού, που έπαιξε μοναδικό ρόλο στήριξης του κόσμου του βιβλίου με τις έρευνες, τις στατιστικές, τη Βιβλιονέτ, τη Βιβλιολογική Βιβλιοθήκη, τις καμπάνιες και λέσχες ανάγνωσης, τις Εκθέσεις Βιβλίου Θεσσαλονίκης και Φραγκφούρτης, για να αναφέρουμε λίγα μόνο απ’ όσα είχε στο ενεργητικό του, άνοιξε τον δρόμο και έδειξε τι σημαίνει πολιτική βιβλίου στη χώρα. Το νομοσχέδιο για τον νέο σύγχρονο Οργανισμό Βιβλίου και Πολιτισμού σηματοδότησε τα επόμενα σταθερά βήματα και το ρεαλιστικό όραμα για το μέλλον του βιβλίου και της ανάγνωσης στη χώρα μας».