Μια πολυμορφική έκθεση για μια καλειδοσκοπική προσωπικότητα

Είναι ένας από τους σπουδαιότερους πυλώνες του νεότερου ελληνικού πολιτισμού στο σύνολό του κι ας ασχολήθηκε κυρίως με το σινεμά. Και λέμε «είναι» γιατί το έργο του Λάκη Παπαστάθη είναι τόσο προσωπικό του, οπότε ακόμα κι αν ο ίδιος έφυγε από τη ζωή πριν από δύο χρόνια (και έναν μήνα), μπορούμε να χρησιμοποιούμε ακόμα ενεστώτα χρόνο. Βραβευμένος σκηνοθέτης κυρίως ντοκιμαντέρ, παραγωγός και συγγραφέας, συνδημιουργός με τον Τάκη Χατζόπουλο μιας από τις σημαντικότερες σειρές της ελληνικής τηλεόρασης, του «Παρασκηνίου» και ένας πολύπλευρα δημιουργικός άνθρωπος, τόσο ως δημιουργός όσο και ως πολυδιάστατη, καλλιτεχνική αλλά και πολιτική (υπό την έννοια του ότι έπαιρνε θέση για την πολιτικοκοινωνική κατάσταση μέσα από το έργο του) προσωπικότητα: αυτόν τον Λάκη Παπαστάθη, σε όλο το εύρος της δημιουργίας του και του ταλέντου του, τιμά το Μουσείο Μπενάκη με μια εξαιρετική έκθεση, ένα λεύκωμα/αφιέρωμα στον ίδιο και μια σειρά προβολών.

Συγκεκριμένα, σήμερα εγκαινιάζεται η έκθεση «Λάκης Παπαστάθης: Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα» στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς 138, παρουσία και της υπουργού Πολιτισμού κ. Μενδώνη (υπογραμμίστηκε δεόντως από τους επιμελητές η στήριξη του ΥΠΠΟ, πράγμα που δεν είναι τόσο περίεργο, όχι μόνο εξαιτίας του ίδιου του κύρους του Λάκη Παπαστάθη, αλλά και της συνεργασίας του γιου του με τον πρωθυπουργό, καθώς εργαζόταν στο γραφείο του. Η ιστορία εξάλλου έχει δείξει πως δεν αρκεί η αξία ενός ανθρώπου του πολιτισμού για το ΥΠΠΟ της κ. Μενδώνη, ώστε να στηρίξει το έργο ή τη μνήμη του). Το αφιέρωμα περιλαμβάνει:

● Σπάνιο και πολύ οπτικοακουστικό υλικό: πέρα από σκηνές από τις ταινίες και τα ντοκιμαντέρ του Παπαστάθη, ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει να δει οποιοδήποτε από τα 50 επεισόδια του «Παρασκηνίου», τα οποία διατέθηκαν από την ΕΡΤ αλλά και από το αρχείο του ίδιου του εκλιπόντος. Επιπλέον, με επικεφαλής σκηνοθέτη και επιμελητή της οπτικοακουστικής πλευράς του αφιερώματος τον Ηλία Γιαννακάκη, συνεργάτη του Παπαστάθη στο «Παρασκήνιο», δημιουργείται ήδη ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ο Λάκης Παπαστάθης στο Μουσείο Μπενάκη», που φιλοδοξεί να φιλοξενήσει όχι μόνο σκηνές της έκθεσης αλλά και όσους/ες σκηνοθέτες/τριες πέρασαν από το «Παρασκήνιο» και είναι εν ζωή (είναι πάνω από 100 συνολικά, με το 1/3 να είναι γυναίκες – κάτι πρωτοποριακό για εκείνη την εποχή, καθώς η εκπομπή ξεκίνησε το 1976 και συνέχισε έως το 2015). Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στις αρχές Ιουνίου στο αίθριο του Μουσείου. Παράλληλα, ο κ. Γιαννακάκης έχει αναλάβει την πραγματοποίηση ακόμα πέντε πρωτότυπων οπτικοακουστικών έργων, τα οποία αποτελούν οργανικό μέρος της συνολικής παρουσίασης: Στο πρώτο με τίτλο «Υβόννη Μαλτέζου - Μια ζωή με τον Λάκη» (25΄), η σύζυγος του Λάκη και ηθοποιός σε όλες τις ταινίες του θυμάται με συγκίνηση και εξομολογητική διάθεση τα πενήντα χρόνια που πέρασαν μαζί. Στο δεύτερο, «Ο Λάκης και ο Ζεβελάκης» (25΄), ο συλλέκτης και ερευνητής Γιώργος Ζεβελάκης μιλά για τη στενή φιλική σχέση του με τον Παπαστάθη, το κοινό τους πάθος για παλιά λογοτεχνικά περιοδικά και τη συνεργασία τους στο «Παρασκήνιο». Το τρίτο, «Ο Λάκης Παπαστάθης μπροστά στην κάμερα» (30΄) αποτελεί μια δημιουργική σύνθεση αποσπασμάτων από διάφορες τηλεοπτικές εμφανίσεις και συμμετοχές του σκηνοθέτη ως ομιλητή σε ντοκιμαντέρ, ώστε να προκύπτει ένα απολύτως καινούργιο πορτρέτο. Και ακολουθούν δύο συρραφές αποσπασμάτων διάρκειας 25 λεπτών η καθεμία, η πρώτη από τα «Παρασκήνια» του Λάκη Παπαστάθη και η δεύτερη από εκείνα του Τάκη Χατζόπουλου, επί 45 χρόνια συνεργάτη και συνδημιουργού της θρυλικής τηλεοπτικής σειράς της ΕΡΤ.

● Σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος θα γίνει αφιέρωμα στις ταινίες του Παπαστάθη στα τέλη Απριλίου, όταν θα προβληθούν και οι τέσσερις ταινίες μυθοπλασίας που έκανε, καθώς και ντοκιμαντέρ και επεισόδια από το «Παρασκήνιο» σε νέα, ψηφιοποιημένη μορφή.

● Θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ «Χαίρω πολύ Σαββόπουλος» του ίδιου, στις 14 Μαΐου στο αίθριο του μουσείου: πρόκειται για το πρώτο ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στην «ελεύθερη» πια ελληνική τηλεόραση, μετά την πτώση της χούντας. Εχει πλέον αποκατασταθεί ψηφιακά και θα συνοδευτεί από ομιλίες και συζητήσεις.

● Ηδη είναι έτοιμος ένας πανέμορφος αφιερωματικός τόμος για τον ίδιο, που επιμελήθηκε η Κατερίνα Ευαγγελάκου – επίσης συνεργάτιδά του στο «Παρασκήνιο». Σε αυτόν το τόμο συνυπάρχουν πενήντα συνομιλητές, συνοδοιπόροι, ομότεχνοι, μαθητές και φίλοι του σκηνοθέτη, καταθέτοντας ο καθένας το αποτύπωμα που άφησε ο Παπαστάθης στη σκέψη και στο έργο του, καθώς και σπάνιο φωτογραφικό υλικό. «Πρόκειται για μια πολυφωνική βιογραφία» μας λέει η κ. Ευαγγελάκου, «που ξεκινάει από το 1962 όταν ο Λάκης αφήνει τις σπουδές του στην Πάντειο για να ασχοληθεί με το σινεμά έως την τελευταία του σκηνοθεσία στην εκπομπή «Υστερόγραφο» της ΕΡΤ (2022), μια περίοδο δηλαδή ακριβώς 50 ετών».

● Και, τέλος, υπάρχει και η ίδια η έκθεση, την οποία επιμελήθηκε ο Γιώργος Σκεύας. Μια έκθεση γεμάτη από κάθε προσωπικό αντικείμενο και καλλιτεχνικό δημιούργημα του Λ. Παπαστάθη: από τα δεκάδες περιοδικά που μάζευε ως συλλέκτης από το Μοναστηράκι (είδαμε περιοδικό για τον κινηματογράφο από τη δεκαετία του 1920, για το «Το Εργαστήριο του δρος Καλιγκάρι»!), τα οποία χρησιμοποιούσε ως πηγή ιδεών ακόμα και για τα σενάρια των ταινιών του, μέχρι πίνακες του ίδιου από γνωστούς ζωγράφους, κινηματογραφικές κάμερες, εικόνες από το εργαστήριο και τα σημεία που γύριζε τις ταινίες του, αποσπάσματα από τις ταινίες του, προσωπικές του φωτογραφίες από την εποχή της Cinetic, αλλά και ένα ξεχωριστό κομμάτι αφιερωμένο στον Τάκη Χατζόπουλο, που μαζί έφτιαξαν και την Cinetic και το «Παρασκήνιο».

Τον σχεδιασμό της έκθεσης έχει αναλάβει η σκηνογράφος-ενδυματολόγος Λίλη Πεζανού.

♦ Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 20/7/2025. Κάθε Πέμπτη, Κυριακή 10.00-18.00 και Παρ., Σάββ. 10.00-22.00, στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς 138. Τα εγκαίνια γίνονται σήμερα Τετάρτη 2/4/2025 στις 20.30, ενώ στις 19.00 θα γίνει η παρουσίαση του αφιερωματικού τόμου, με ομιλητές τον σκηνοθέτη Μάνο Ευστρατιάδη, τον δημοσιογράφο Τέλη Σαμαντά, τον ζωγράφο Γιώργο Ρόρρη και τον ηθοποιό Δημήτρη Καταλειφό – όλοι φίλοι και συνεργάτες του Παπαστάθη