Κλειστές αίθουσες και πωλητήρια, έλλειψη εκθεσιακής πολιτικής, πολλαπλασιασμός δαπανών και θέσεων ευθύνης, οικονομική δυσλειτουργία και περίπλοκες διοικητικές διαδικασίες που οδηγούν σε κακοδιαχείριση καταγγέλλει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) για τα πέντε μεγάλα αρχαιολογικά μουσεία τα οποία μετατράπηκαν σε ΝΠΔΔ με τον νόμο 5021/2023 που είχε ψηφιστεί τότε κατά πλειοψηφία στη Βουλή. Πλέον διοικούνται από πολυάριθμες διοικήσεις, διορισμένες απευθείας από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Για παράδειγμα, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πριν από την εφαρμογή τού ν. 5021 είχε στη διεύθυνση 8 πρόσωπα (1 διευθυντή και 7 τμηματάρχες). Σήμερα έχει 32 (πρόεδρο, αντιπρόεδρο, 5 μέλη Δ.Σ., γενικό διευθυντή, 5 διευθυντές, 18 τμηματάρχες, 1 επικεφαλής Γραφείου Νομικής Υποστήριξης)! Αντίστοιχα το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης από 7 πρόσωπα προ ΝΠΔΔ σήμερα έχει 27. Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο από 7 πρόσωπα έχει 22. Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκη από 6 έχει 24 πρόσωπα και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου από 7 πρόσωπα έχει 23! Αυτό δεν το λες και ευελιξία.
Συμπληρώθηκαν δύο χρόνια (13/2/2023) από την εφαρμογή του νόμου, ωστόσο ούτε η γραφειοκρατία έχει εξαλειφθεί, ούτε η βελτίωση της αποδοτικότητάς τους και ο εκσυγχρονισμός έχει επιτευχθεί, ούτε η οικονομική αυτοτέλεια έχει επέλθει, ούτε η οργάνωση και η λειτουργία κάθε μουσείου κυλάει εύρυθμα, όπως υποστήριζε η κ. Μενδώνη, που προχώρησε στη μετατροπή παρά τις σφοδρές αντιρρήσεις της επιστημονικής κοινότητας, των εργαζομένων και συνδικαλιστικών και κοινωνικών φορέων. Και ο πρωθυπουργός πάντως είχε εκφράσει τον θαυμασμό του για τη μεταρρύθμιση την οποία είχε χαρακτηρίσει «σημαντική» σημειώνοντας ότι «αφαιρεί γραφειοκρατία και προσθέτει αυτοτέλεια στα μουσεία μας... Είναι ΝΠΔΔ αλλά πλέον μπορούν να χαράσσουν αυτόνομη πολιτική, διαχειριζόμενα τα ίδια πόρους αλλά και χορηγίες...».
Εντυπωσιακό είναι ότι κ. Μενδώνη έδωσε δύο πανομοιότυπες απαντήσεις στις δύο ξεχωριστές ερωτήσεις που κατέθεσαν τον Ιανουάριο (22/1/25) βουλεύτριες και βουλευτές από το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής και τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. και αφορούσαν τόσο τα πολλαπλά ζητήματα που έχουν προκύψει όσο και τις κλειστές αίθουσες και τα πωλητήρια των μουσείων.
«Για ποιους λόγους δεν προγραμματίστηκαν και δεν οργανώθηκαν εγκαίρως οι απαιτούμενες αλλαγές ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια της λειτουργίας των πωλητηρίων στα συγκεκριμένα μουσεία; Ποιος είναι ο σχεδιασμός για την αποφυγή παρόμοιων προβλημάτων στο μέλλον;» ρωτούσε μεταξύ άλλων η Νάγια Γρηγοράκου από το ΠΑΣΟΚ. Και αντίστοιχα οι δεκαπέντε βουλεύτριες και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ρωτούσαν π.χ. «Πώς σκοπεύετε να διασφαλίσετε ότι τα πέντε μεγάλα μουσεία θα επανέλθουν σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης και ότι θα εκπληρώσουν τον επιστημονικό, διδακτικό και κοινωνικό τους ρόλο; Θα αναλάβετε την πολιτική ευθύνη για την αποτυχία των διοικήσεων που διορίστηκαν από το υπουργείο, οι οποίες οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση;».
Οι δύο απόλυτα ίδιες απαντήσεις της κ. Μενδώνη -η εξής μία δηλαδή- προς τους εκπροσώπους των κομμάτων κατέληγε:
«Η λειτουργία των πέντε μουσείων του ν. 5021/2023 υπό τον διοικητικό τύπο του ΝΠΔΔ, με τις χρηματοδοτικές και διοικητικές διασφαλίσεις του εν λόγω νόμου, προσφέρει στα μουσεία θεσμική ευκαμψία, οικονομική αυτοτέλεια και ευελιξία, είναι δε όλως αβάσιμη και πάντως κακόπιστη η προσπάθεια να συνδεθούν οι διαδικασίες που απαιτούνται από τη νομοθεσία, για να περιέλθει η διαχείριση των πωλητηρίων από τον ΟΔΑΠ στα μουσεία με δήθεν “δυσλειτουργίες” και “κακοδιοίκηση”».
Ο ΣΕΑ τις χαρακτηρίζει ως «απαντήσεις-μνημεία απόσεισης κάθε ευθύνης» και δίνει προς την υπουργό σαφείς απαντήσεις για τις δυσλειτουργίες και την κακοδιοίκηση μετά την εφαρμογή του Ν. 5021/2023.
Γράφει η ανακοίνωση μεταξύ άλλων:
● Τα Μουσεία λειτουργούν ακόμη με κλειστές αίθουσες!
«Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου [ΑΜΗ] έχει μόλις 6 αίθουσες ανοιχτές (κάτι που δεν έχει ξαναγίνει εδώ και επτά δεκαετίες), το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης δεν ανοίγει μετά τις 5 μ.μ. (ούτε καν το καλοκαίρι) ενώ παραμένει κλειστό τις Τρίτες, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο [ΒΧΜ] δεν λειτούργησε μετά τις 4 μ.μ. ούτε το καλοκαίρι και από 1/1/2025 το Μουσείο Λοβέρδου (παράρτημα του ΒΧΜ) είναι οριστικά κλειστό. Τέλος, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκη) κλείνει τις Τρίτες και λειτουργεί με μονή βάρδια, ενώ το καφέ-εστιατόριο του Μουσείου παραμένει κλειστό. Εκδηλώσεις έχουν ακυρωθεί... ».
● Τα πωλητήρια των μουσείων παραμένουν όλα κλειστά από 1/11/2024!
«Τα πωλητήρια, τα οποία σύμφωνα με τον νόμο 5021 μετά την 1/11/2024 θα τα αναλάμβαναν τα Δ.Σ. των Μουσείων, παραμένουν κλειστά στο σύνολό τους. Η επίκληση δήθεν απογραφής ή/και δήθεν ανακαίνισης στην απάντηση της υπουργού δεν αποτελεί παρά εκ των υστέρων δικαιολογία για να αποκρυβεί το βασικό ζήτημα: η απόλυτη ανεπάρκεια των διορισμένων από την Υπουργό Διοικητικών Συμβουλίων και των Γενικών Διευθυντριών να ανταποκριθούν στις βασικές ανάγκες για την λειτουργία των πωλητηρίων».
● Ανυπαρξία εκθεσιακής πολιτικής
«Είναι κραυγαλέα η πολυετής ανυπαρξία σοβαρού εκθεσιακού προγράμματος, περιοδικών εκθέσεων και εν γένει σχεδιασμού που να ανταποκρίνεται σε σύγχρονες μουσειακές λειτουργίες. Τα πέντε μουσεία, παρά το ότι είναι οργανισμοί διεθνούς εμβέλειας, δεν έχουν οργανώσει καμία έκθεση μητροπολιτικού χαρακτήρα, αντάξια της παράδοσης και θέσης τους...».
● Πολλαπλασιασμός δαπανών και θέσεων ευθύνης
«Καμία οικονομική αυτοτέλεια και ευελιξία δεν μπορούν να εξασφαλίσουν τα ΝΠΔΔ και οι Διοικήσεις τους, καθώς οι παχυλοί προϋπολογισμοί τους καταβάλλονται αποκλειστικά από την επιχορήγηση που τους δίνει το ΥΠΠΟ και τη μισθοδοσία που καταβάλλει η Ενιαία Αρχή Πληρωμών. Μόνο ως προκλητική σπατάλη μπορούμε να δούμε τον πολλαπλασιασμό των θέσεων που επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό...
»Από την επιχορήγηση του ΥΠΠΟ, λειτουργίες που παλιότερα γίνονταν από το προσωπικό του Μουσείου, τώρα δίνονται ως απευθείας αναθέσεις σε εξωτερικούς συνεργάτες. Με τα ίδια χρήματα γίνονται μη νόμιμες συμβάσεις με εταιρείες ή φυσικά πρόσωπα, οι οποίες βρίσκονται σε εξέταση από την Εισαγγελία. Με τα ίδια χρήματα, έγινε σύμβαση σε ιδιωτική εταιρεία security για υπηρεσίες φύλαξης στο ΒΧΜ, παρότι η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει ότι η φύλαξη αρχαιολογικών ευρημάτων, για την προστασία τους, οφείλει να γίνεται από προσωπικό του Μουσείου».
● Οικονομική δυσλειτουργία και δαιδαλώδεις διοικητικές διαδικασίες μέσω της πολύπλοκης ιεραρχίας οδηγούν στην κακοδιαχείριση και τη δυσπραγία
«Κατά τη διάρκεια λειτουργίας των ΝΠΔΔ έχουν συμβεί πράγματα πρωτοφανή και αδιανόητα, όπως η φημολογούμενη κλοπή καλωδίων από τον κήπο του ΒΧΜ και η έλλειψη κλιματισμού για μήνες τόσο στο ΑΜΗ (καλοκαίρι 2023) όσο και το ΒΧΜ (άνοιξη 2024), θέτοντας εν αμφιβόλω την ασφάλεια των Μουσείων και βάζοντας σε κίνδυνο τα ευπαθή εκθέματα. Το ΒΧΜ δόθηκε για τον γάμο των Γλύξμπουργκ με απόφαση στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ που έδινε τον χώρο στην “Αυτής Μεγαλειότητα” Αννα Μαρία...
Είναι μάλλον εντυπωσιακό ότι, παρότι οι διαμαρτυρίες πολιτών, ξεναγών, ερευνητών, σχολείων και άλλων ομάδων κοινού, είναι καθημερινό φαινόμενο, η όποια δημόσια συζήτηση για τις δυσλειτουργίες των Μουσείων σταματά πάντα εν τη γενέσει της. Το φαινόμενο μοιάζει με ένα αόρατο χέρι που δεν αφήνει την πραγματικότητα να διαρρήξει την επικοινωνιακή εικόνα που παρουσιάζει η κ. Υπουργός στις συνημμένες απαντήσεις της στη Βουλή.
Ολα τα παραπάνω είναι ευθύνες που βαρύνουν εξ ολοκλήρου την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ...».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας