Μια παράσταση «ιστορική» για την Επίδαυρο πριν ακόμα ανεβεί

«Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος προσεγγίζει την “Ορέστεια” μέσα από μια διαδικασία ποιητικής ανακατασκευής του αρχέγονου μύθου. Μας προκαλεί να εισδύσουμε στα επικίνδυνα μυθικά τοπία όπου ελλοχεύουν το ανοίκειο και το αδιανόητο, ώστε μέσα από το ερεβώδες βάθος τους να αντικρίσουμε κριτικά τον παρόντα χρόνο των πολέμων, των κρίσεων και των πολλαπλών καταστροφών που απειλούν την ανθρωπότητα εδώ και τώρα», είχε εξηγήσει σε πρόσφατη συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.» και στην Ιωάννα Σωτήρχου ο Σάββας Στρούμπος, συνεργάτης σκηνοθέτης αλλά και «Αγαμέμνων» στην παρουσιασμένη ενιαία, μοναδική σωζόμενη τριλογία αρχαίου δράματος, αυτήν της «Ορέστειας» («Αγαμέμνων», «Χοηφόροι» και «Ευμενίδες») του Αισχύλου που ανεβάζει απόψε και το Σάββατο ο σύγχρονος διανοητής του θεάτρου και εικονοκλάστης Τερζόπουλος στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, στην πρώτη του συνεργασία με το Εθνικό Θέατρο.

Αλλά και ο ίδιος ο Τερζόπουλος, σκηνοθέτης διεθνούς κύρους, βαθύς μελετητής του αρχαιοελληνικού δράματος (και όχι μόνο) και βέβαια ο άνθρωπος που ίδρυσε το 1985 το Θέατρο Αττις στους Δελφούς, με βασικό στόχο την έρευνα της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας και σημαντικών κειμένων, έδωσε στο σημείωμά του για το Φεστιβάλ τις «συντεταγμένες» της πορείας του:

«Γιατί η Ορέστεια συνεχίζει να ασκεί τρομακτική έλξη; Μια πιθανή απάντηση θα μπορούσε να είναι: επειδή στον άνθρωπο υπάρχει η ανάγκη για μια βαθύτερη σχέση με τον Μύθο.[…] Πρόθεσή μας είναι η μελέτη του βάθους του μύθου της Ορέστειας και η αναζήτηση του απρόβλεπτου, του ασυνήθιστου, του παράδοξου. Τα πρόσωπα προσφέρουν τα σώματά τους στο θυσιαστήριο του ανοίκειου, θέτουν διαρκή ερωτήματα και διλήμματα. Η αισθητική της παράστασης προκύπτει από τη δυναμική σχέση του Σώματος με τον Μύθο, τον Χρόνο και τη Μνήμη. Θέτουμε ξανά το θεμελιώδες οντολογικό ερώτημα “περί τίνος πρόκειται”, ένα ερώτημα που δεν επιδέχεται οριστικές απαντήσεις, αλλά διαρκώς μας ενεργοποιεί προς την κατεύθυνση της ολοένα βαθύτερης έρευνας της ρίζας του ήχου, της λέξης, των πολλαπλών διαστάσεων του ανθρώπινου αινίγματος και της ανακατασκευής ενός νέου Μύθου».

Οπως και σε συνεντεύξεις του αυτό τον καιρό έδωσε τα «κλειδιά» της προσέγγισής του. Είπε (π.χ. στο «Αθηνόραμα»):

● Η «Ορέστεια» είναι ο πιο βαθύς μύθος, αντίστοιχος υπάρχει στο Θιβέτ την ίδια εποχή. Στην παράσταση που θα δείτε στην Επίδαυρο το κλειδί είναι η ματιά του φύλακα, τον οποίο ερμηνεύει ο Τάσος Δήμας.

● Ανατρέχω στα αρχέτυπα.

● Ο μύθος της «Ορέστειας» χειραφετείται και φτιάχνει μία από τις κολόνες της Αθήνας, τη δημοκρατία, τον Αρειο Πάγο, τη δικαιοσύνη. Με τη δημοκρατία γεννιέται και το ταξικό ζήτημα.

● Κάνω μια ανατροπή με τις Ερινύες. Οι χθόνιες θεές εξευμενίζονται, δέχονται τις συμβουλές, τις προσταγές της θεάς Αθηνάς και φεύγουν. Είναι σαν να πηγαίνουν στο Αουσβιτς. Ο κόσμος της δημοκρατίας έφτιαξε πολλά Αουσβιτς κι αυτό γιατί η δημοκρατία χρησιμοποιείται πολλές φορές ως άλλοθι. Εγώ, λοιπόν, δεν τις βάζω να χαίρονται, αλλά να φεύγουν με κατεβασμένο το κεφάλι, ηττημένες.

● Οι «Ευμενίδες» είναι το πιο δύσκολο κείμενο από τα τρία και μοιάζουν εξαφανισμένες, συνήθως δεν τους δίνουν τόση σημασία.

● Η δημοκρατία γεννήθηκε στην Ελλάδα και η δικαιοσύνη ως ο πυρήνας της δημοκρατίας έχει προδοθεί, είναι τα άλλοθι για να μακροημερεύσει ένα σύστημα εξουσιαστικό, τυραννικό και πολλές φορές δικτατορικό.

● Το οικογενειακό κομμάτι το παρωδώ λίγο.

● Επιζητώ να εκτεθώ απόλυτα. Δηλαδή να εκθέσω το ανθρώπινο σώμα γυμνό ως πρόκληση. Να βάλω τον ηθοποιό στο κέντρο της σκηνής και να πω: «Κύριοι, ούτε τεχνολογία, ούτε μικρόφωνα, ούτε ψείρες, ούτε τίποτα. Ο ηθοποιός μπορεί να κατακτήσει και να επαναφέρει τις χαμένες βαθιές συγκινήσεις».

Εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος ότι η κατά Τερζόπουλο «Ορέστεια» είναι μια πολιτική παράσταση (με την ουσιαστική έννοια του «πολιτικός» που δεν περιορίζεται απαραιτήτως σε στενά γεωγραφικά όρια) και ταυτόχρονα μία σαφής πρόταση, μία παρακαταθήκη του ίδιου στην προσέγγιση του Αισχύλου αλλά και του αρχαίου δράματος. Κι αυτό το κάνει έχοντας κάνει ο ίδιος πέρα από τη σκηνοθεσία και τη δραματουργική επεξεργασία, τα σκηνικά, τα κοστούμια και τους φωτισμούς, μαζί με τους στενότερους και σταθερότερους συνεργάτες του ίδιου και του «Αττις», ανθρώπους με τους οποίους έχουν συμπορευτεί χρόνια στην έρευνα (και) του αρχαιοελληνικού δράματος: Αγλαΐα Παππά, Σοφία Χιλλ, Τάσο Δήμα, Σάββα Στρούμπο, Ελένη Βαροπούλου κ.ά.

♦ Ολη η ομάδα συνεργατών και συντελεστών που μετέχει σ’αυτό το εγχείρημα, το οποίο ξεκινά στις 21.00 και διαρκεί 3 ώρες και 5 λεπτά, είναι η εξής:

Μετάφραση: Ελένη Βαροπούλου.
Σκηνοθεσία - Δραματουργική επεξεργασία: Θεόδωρος Τερζόπουλος.
Συνεργάτης σκηνοθέτης: Σάββας Στρούμπος.
Σκηνικά - Κοστούμια - Φωτισμοί: Θεόδωρος Τερζόπουλος.
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Παναγιώτης Βελιανίτης.
Σύμβουλος δραματολόγος: Μαρία Σικιτάνο.
Δραματολόγος παράστασης: Ειρήνη Μουντράκη.
Βοηθός σκηνοθέτη: Θεοδώρα Πατητή.
Συνεργάτης σκηνογράφου: Σωκράτης Παπαδόπουλος.
Συνεργάτιδα ενδυματολόγου: Παναγιώτα Κοκκορού. 
Συνεργάτης φωτιστή: Κωνσταντίνος Μπεθάνης.
Καλλιτεχνική συνεργάτιδα: Μαρία Βογιατζή.

Παίζουν: Εβελυν Ασουάντ (Κασσάνδρα), Τάσος Δήμας (Φύλακας/Προπομπός), Κωνσταντίνος Ζωγράφος (Πυλάδης), Ελλη Ιγγλίζ (Τροφός), Κώστας Κοντογεωργόπουλος (Ορέστης), Δαυίδ Μαλτέζε (Αίγισθος), Αννα Μαρκά Μπονισέλ (Προφήτις), Νίκος Ντάσης (Απόλλων), Ντίνος Παπαγεωργίου (Κήρυκας), Αγλαΐα Παππά (Αθηνά), Σάββας Στρούμπος (Αγαμέμνων), Αλέξανδρος Τούντας (Οικέτης), Νιόβη Χαραλάμπους (Ηλέκτρα), Σοφία Χιλλ (Κλυταιμνήστρα/Το Είδωλον της Κλυταιμνήστρας).

Χορός: Μπάμπης Αλεφάντης, Ναταλία Γεωργοσοπούλου, Κατερίνα Δημάτη, Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Πύρρος Θεοφανόπουλος, Ελλη Ιγγλίζ, Βασιλίνα Κατερίνη, Θάνος Μαγκλάρας, Ελπινίκη Μαραπίδη, Αννα Μαρκά Μπονισέλ, Λυγερή Μητροπούλου, Ρόζυ Μονάκη, Ασπασία Μπατατόλη, Νίκος Ντάσης, Βαγγέλης Παπαγιαννόπουλος, Σταύρος Παπαδόπουλος, Μυρτώ Ροζάκη, Γιάννης Σανιδάς, Αλέξανδρος Τούντας, Κατερίνα Χιλλ, Μιχάλης Ψαλίδας.

● Για όσους ταξιδέψουν στην Επίδαυρο μαζί με τα παιδιά τους, ας επισημάνουμε ότι Παρασκευή και Σάββατο κατά τη διάρκεια των παραστάσεων στο αρχαίο θέατρο Επιδαύρου πραγματοποιείται (και φέτος) από τις 20.30 το επιτυχημένο θεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα «Μικροί Ιχνευτές», φέρνοντας κοντά σε παιδιά 5-10 ετών το υπέροχο και μυστηριώδες σύμπαν των αρχαίων μύθων.

Ενώ οι μεγάλοι παρακολουθούν την παράσταση στο Αρχαίο Θέατρο απερίσπαστοι, τα παιδιά απασχολούνται δημιουργικά προσεγγίζοντας το περιεχόμενο του ίδιου έργου. Στο πρόγραμμα συμμετέχει ομάδα έμπειρων θεατροπαιδαγωγών και δασκάλων μουσικοκινητικής και αισθητικής αγωγής.