«Προσπαθώ να κάνω τους άλλους ανθρώπους να αναγνωρίσουν κάτι από τον εαυτό τους, όχι από μένα» έχει πει η πρωτοπόρα Αμερικανίδα Σίντι Σέρμαν. Ως το ένατο και μικρότερο παιδί της οικογένειας (19 Ιανουαρίου 1954, Νιου Τζέρσεϊ), με μεγάλη διαφορά ηλικίας από τα υπόλοιπα αδέλφια της, κάνει ό,τι μπορεί για να προσελκύσει το ενδιαφέρον των οικείων της. Τραβάει την πρώτη selfie της σε ηλικία 7-8 ετών αφού έχει ντυθεί με τα ρούχα της μητέρας της. Είναι αρχές δεκαετίας ‘60. Αργότερα στο κολέγιο δημιουργεί το πρώτο φωτογραφικό της άλμπουμ με αποκλειστικά δικές της φωτογραφίες, το «Cindy Book». Κανείς βέβαια τότε, ούτε η ίδια, μπορεί να προβλέψει ότι θα εξελιχθεί σε μια από τις σημαντικότερες και πιο επιδραστικές καλλιτέχνιδες της σύγχρονης τέχνης ακολουθώντας την ιδέα που συνέλαβε ως παιδί.
Το έργο της κινείται ανάμεσα στην περφόρμανς και τη φωτογραφία. Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες η Σίντι Σέρμαν θα γίνει το μοντέλο, η σκηνοθέτις, η μακιγιέζ, η στιλίστρια, η κομμώτρια και φυσικά η φωτογράφος στα ανατρεπτικά φωτογραφικά έργα της που διερευνούν θέματα σχετικά με την αναπαράσταση, την ταυτότητα και προσωποποιούν πληθώρα στερεοτυπικών γυναικείων χαρακτήρων: τη νοικοκυρά, τη μοιραία, τη γυναίκα καριέρας, τη σταρ, τη γυναίκα της διπλανής πόρτας. Σε όλες τις φωτογραφίες είναι πάντα το μοναδικό πρόσωπο. Μεταμορφώνεται με τη βοήθεια κοστουμιών και σκηνικών αντικειμένων, με περούκες και μακιγιάζ και δημιουργεί εικόνες που αποδομούν τα γυναικεία πρότυπα ενώ αντλούν έμπνευση από τα περιοδικά μόδας, τις διαφημίσεις και τον κινηματογράφο που παρακολουθεί με πάθος.
Περισσότερα από εκατό έργα της παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στην πρώτη μουσειακή έκθεση «Cindy Sherman at Cycladic: Πρώιμα έργα», που διοργανώνει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, ξεκίνησε χθες και διαρκεί έως τις 4 Νοεμβρίου. Στις αίθουσες του Μεγάρου Σταθάτου παρουσιάζονται έργα-ορόσημα από την πρώιμη σειρά φωτογραφιών «Untitled Film Stills» (1977-1980) και από τις σειρές «Rear Screen Projections» (1980), «Centerfolds» (1981) και «Color Studies» (1981-1982).
«Είναι χαρά και τιμή μας που δέχθηκε η Σέρμαν την πρότασή μας» είπε χθες η Σάντρα Μαρινοπούλου, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Θύμισε ότι το Μουσείο είχε πολλά χρόνια να διοργανώσει έκθεση με επίκεντρο τη γυναίκα, ανέφερε ότι η κυκλαδική κοινωνία ήταν μητριαρχική και συνέδεσε τα έργα της Σέρμαν με τα κυκλαδικά ειδώλια τα οποία αποδίδουν γυμνές γυναικείες, κυρίως, φιγούρες σε διάφορες στάσεις.
Η Αφροδίτη Γκόνου, σύμβουλος Σύγχρονης Τέχνης του Μουσείου, είπε ότι η απόφαση για την έκθεση πάρθηκε μετά από μακρά πορεία συζητήσεων «και όλοι συμφωνήσαμε στη Σέρμαν. Σε συνεργασία με το στούντιο της καλλιτέχνιδας καταλήξαμε ότι οι πρώτες σειρές έργων της είναι και οι πιο κατάλληλες για να δείξουμε τη θέση της. Πώς δημιούργησε τις εικόνες της ; Τι σημαίνουν οι χαρακτήρες της; πώς μπορούμε να γίνουμε πιο συνειδητές;» αναρωτήθηκε και υπογράμμισε ότι το έργο της δεν υπήρξε ποτέ διδακτικό αλλά επηρέασε πολλές γυναίκες και καλλιτέχνες όλων των ειδών για τον ρόλο της γυναίκας και τη θέση της στην κοινωνία. Ανέφερε ότι η Σέρμαν είναι ουσιαστικά η επιμελήτρια της έκθεσης (θα έρθει στην Ελλάδα, αλλά δεν ανακοινώθηκε πότε) καθώς είχε πλήρη εικόνα του στησίματος της έκθεσης και πολλές φορές ζήτησε να αλλάξει θέση κάποια φωτογραφία. «Ηταν μια πρόκληση για όλους μας αυτή η έκθεση».
Η σειρά των εβδομήντα ασπρόμαυρων φωτογραφιών «Untitled Film Stills» (1977-1980) αντλεί έμπνευση από το Χόλιγουντ της δεκαετίας του 1950 και του 1960, τα φιλμ νουάρ, τις B movies και τις ταινίες του ανεξάρτητου ευρωπαϊκού κινηματογράφου, αφού η Σέρμαν βλέπει Γκοντάρ, Αντονιόνι, Τριφό, αλλά και Χίτσκοκ μετά μανίας. «Οι εικόνες αυτές παραπέμπουν σε συγκεκριμένους τύπους χαρακτήρων και αποτέλεσαν αφετηρία συζήτησης για τους ρόλους των φύλων, τον φεμινισμό και την αναπαράσταση, ενώ παράλληλα παραμένουν σκοπίμως διφορούμενες και ανοιχτές σε διαφορετικές ερμηνείες» γράφουν οι διοργανωτές.
Η σειρά «Rear Screen Projections» (1980) δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου στο στούντιο, με την ίδια να ποζάρει μπροστά σε τοποθεσίες που προβάλλονταν σε μεγάλη οθόνη, εφαρμόζοντας την τεχνική που χρησιμοποιούσε συχνά ο Αλφρεντ Χίτσκοκ. «Η τεχνική αυτή της πρόσφερε μεγαλύτερο έλεγχο επί του τελικού αποτελέσματος, συνεχίζοντας έτσι τον καλλιτεχνικό της διάλογο με τον κινηματογράφο».
Η σειρά φωτογραφιών «Centerfolds» (1981) δημιουργήθηκε μετά από ανάθεση του περιοδικού τέχνης Artforum. Με αναφορές σε ερωτικές εικόνες που συνήθως συναντούσε κανείς σε ανδρικά περιοδικά της εποχής, η Σέρμαν «αμφισβήτησε τον διαδεδομένο τρόπο κατανάλωσης εικόνων, ειδικά όσων απεικονίζουν γυναίκες, εστιάζοντας στην ηδονοβλεπτική ματιά του θεατή. Το περιοδικό δεν δημοσίευσε ποτέ τις συγκεκριμένες φωτογραφίες από φόβο για τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης». Αυτές οι φωτογραφίες ωστόσο, αποτελούν μία από τις πιο γνωστές σειρές έργων της, όπως αναφέρει το συνοδευτικό υλικό της έκθεσης. Τέλος, η σειρά «Color Studies» (1981-1982) περιλαμβάνει έργα μεγάλης κλίμακας, στα οποία γίνεται εμφανής ο πειραματισμός της με το χρώμα και τη σκιά.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης θα προβάλλεται εικοσάλεπτο απόσπασμα από την ταινία με τίτλο «Transformation», του Art21 (2009).
Οι ρόλοι της γυναίκας στην αρχαιότητα
Ως παράλληλο γεγονός παρουσιάζεται η μικρή μεν αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αρχαιολογική έκθεση (στο κτίριο της Νεοφύτου Δούκα) «Οι πολλαπλοί ρόλοι της γυναίκας στην Aρχαιότητα. Μέσα από τις μόνιμες εκθέσεις του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης». Εχει θέμα τους πολυδιάστατους και πολυσχιδείς ρόλους της γυναίκας στην αρχαιότητα όπως καταγράφονται από τα μόνιμα εκθέματα του μουσείου. Εκτίθενται εννέα αντικείμενα που αφορούν τη γυναίκα και χρονολογούνται από τις απαρχές της προϊστορίας των Κυκλάδων μέχρι και την ελληνιστική εποχή: μαρμάρινα κυκλαδικά ειδώλια, πήλινες «Ταναγραίες» ή Κύπριες ιέρειες μαζί με δισδιάστατες θεές σε αγγεία προσφέρουν το υπόβαθρο ώστε να εξεταστεί διαχρονικά η γυναικεία μορφή. Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο και θα πλαισιωθεί από δράσεις και ξεναγήσεις.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας