Από τον Καλβίνο στην Κνωσό με οδηγό τους ήχους

«Η πόλη όμως δεν φανερώνει το παρελθόν της. Το περιλαμβάνει στις γραμμές ενός χεριού, γραμμένο στις γωνιές των δρόμων»
Ιταλο Καλβίνο

Πώς μια ερειπωμένη ιστορική πόλη της αρχαιότητας, που μόνο η φαντασία μας μπορεί να ζωντανέψει, συνομιλεί με τις... Αόρατες πόλεις της μυθιστορηματικής γραφής ενός συγγραφέα; Θα το διαπιστώσουν όσοι βρεθούν την Παρασκευή 25 Αυγούστου στο Ηράκλειο της Κρήτης. Στη μοναδική ηχητική εγκατάσταση που θα παρουσιαστεί εκείνο το βράδυ στις 9.00, οι «Αόρατες Πόλεις» του Ιταλο Καλβίνο θα συνομιλήσουν με την αόρατη πόλη της μακραίωνης Κνωσού, στον κήπο του Ερευνητικού Κέντρου Κνωσού της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο, σε καλλιτεχνική επιμέλεια της Μάγδας Κόρπη και διοργάνωση της Περιφέρειας Κρήτης.

Μετά την πρώτη της θεατρική σκηνοθεσία με το «Φυλαχτό» του Ρομπέρτο Μπολάνιο στο Θέατρο οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής», η Κόρπη στήνει στην Κρήτη μια ηχογραφημένη ηχητική πλοήγηση αποβλέποντας σε μια διαφορετική εμπειρία-ακρόαση με μοναδική ζωντανή δράση την αλληλεπίδραση του ήχου με τον κήπο και τους ακροατές του.

«Ολες οι πόλεις ταξιδεύουν μέσα σου» είχε πει ο συγγραφέας. Στην ηχητική εγκατάσταση, βασισμένη στο βιβλίο του, με τον ιστορικό κήπο ως τόπο συνάντησης, ο ακροατής καλείται να περιπλανηθεί στο άκουσμα όπου ίσως αναγνωρίσει μια δική του πόλη: θα έχει τη δυνατότητα να κλείσει τα μάτια και να αφουγκραστεί τους ονειρικούς τόπους των Αόρατων Πόλεων, να ακολουθήσει τις μοναχικές νησίδες των φωνών που θα χαράξουν αόρατες ηχητικές διαδρομές και να συνταξιδέψει με τις ασώματες φωνές σε μια περιπλάνηση από τον αόρατο κόσμο στον ορατό.

«Το 1972 ο Ιταλός συγγραφέας Ιταλο Καλβίνο θα γράψει τις αινιγματικές “Αόρατες Πόλεις”. Ο ίδιος, όπως θα πει ο προσωπικός του φίλος και συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, “προτίμησε να αιωρηθεί και να χαθεί στη στρατόσφαιρα, παρά να προσγειωθεί στη γη όπου υπάρχει στρατός και σφαίρες κι όπου τα γνώρισε εξ επαφής στη νιότη του. Με ορισμένα από τα έργα του, ο Καλβίνο εισήλθε στους ανεξερεύνητους χώρους του ουρανού. Εκεί όπου δεν υπάρχει χώμα και δεν υπάρχει αίμα. Ετσι, τα βιβλία του γίνονται διαστημικά και οι Πόλεις Αόρατες”.

Το βιβλίο του Ιταλού συγγραφέα έφτασε στα χέρια μου ως δώρο πριν από πολλά χρόνια. Ο τρόπος γραφής και η δομή του κειμένου μετατρέπουν τον αναγνώστη σε βασικό ήρωα. Τον καθιστούν άμεσο παραλήπτη και οι ονειρικές πόλεις-γρίφοι γίνονται σχεδόν προσωπικές εμπειρίες. Ο συγγραφέας εκχωρεί το βλέμμα του στον αναγνώστη», μας λέει η κ. Κόρπη για την επιλογή της να συνδέσει το μυθιστόρημα με την αρχαία πόλη.

● Πώς το σκέφτηκε;

Πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία της ηχητικής εγκατάστασης στάθηκε το Βουλισμένο Αλώνι στο Ηράκλειο Κρήτης. Τόπος γυμνός, εσαεί εκτεθειμένος και σε ανοιχτή συνομιλία με τον ουρανό. Τόπος των παιδικών μου βιωμάτων. Στη δική μας ηχητική πλοήγηση και μέσα από τις ηχογραφημένες –με τη συνοδεία μουσικών συνθέσεων– ιστορίες των Αόρατων Πόλεων και πατώντας στην αρχέγονη αγάπη των ανθρώπων για τα παραμύθια, αλλά και στην ανάγκη επανάκτησης του χαμένου παραδείσου, θα ακούσουμε τον ήχο της μνήμης, της ουτοπίας, τον αρχέγονο ήχο του αιώνιου ταξιδευτή. “Γιατί τα μεγαλύτερα ταξίδια γίνονται μόλις κλείσεις τα μάτια σου. Ολες οι πόλεις ταξιδεύουν μέσα σου”. Και γιατί με τη βοήθεια των αναμνήσεων, ο Ιταλο Καλβίνο δεν αναπολεί, ούτε εξιδανικεύει, αλλά ξαναγράφει τον εαυτό του. Στον κήπο του Ερευνητικού Κέντρου Κνωσού της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, οι Αόρατες Πόλεις του Ιταλο Καλβίνο θα συνομιλήσουν με την Αόρατη Πόλη της μακραίωνης Κνωσού, τόπο εμπλουτισμένο με την εγγραφή της συλλογικής μνήμης.

● Ποιοι συμπράττουν σε αυτή την αόρατη συνάντηση;

Η μουσική σύνθεση της Σοφίας Καμαγιάννη και οι φωνές των ερμηνευτών: Νίκου Κουρή, Λίλλυς Μελεμέ, Μαρίας Σκουλά, Χάρη Χαραλάμπους-Καζέπη, Γιάννη Χαρούλη, οι μοναχικές νησίδες των φωνών θα χαράξουν αόρατες ηχητικές διαδρομές. Σε κάποια από αυτές, ο καθένας από εμάς ίσως αναγνωρίσει μια δική του πόλη. Με υλικό τις λέξεις, τον ήχο και τη μουσική, θ’ ακούσουμε τις ασώματες εκείνες φωνές που περιπλανώνται στον αέρα ως άλλα ποιήματα αγάπης· ποιήματα αγάπης για τις πόλεις, που ψάχνουν τον παραλήπτη τους.