Η σκηνοθέτις, σεναριογράφος και επιμελήτρια Μαρία Ηλιού και ο ιστορικός Αλέξανδρος Κιτροέφ, μετά το ντοκιμαντέρ «Η Αθήνα από την Ανατολή στη Δύση, 1821-1896», που είχε παρουσιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού το 2020, και έπειτα από πολλά χρόνια έρευνας στην Αμερική, την Ευρώπη και την Αυστραλία, φέρνουν ξανά στο κοινό εικόνες της Αθήνας ξεχασμένες σε «κλειστά» αρχεία.
Πρόκειται για το συναρπαστικό ιστορικό ντοκιμαντέρ και τη σπάνια φωτογραφική έκθεση με τίτλο «Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα, 1896-1922», που εγκαινιάζεται σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Κουμπάρη, προσφέροντας μια νέα αφήγηση στο πώς η Αθήνα και οι κάτοικοι της πρωτεύουσας, προσπαθώντας να πραγματοποιήσουν τη Μεγάλη Ιδέα –την ιδέα της επέκτασης του μικρού τότε ελληνικού κράτους– βίωσαν πέντε πολέμους μέσα σε ένα διάστημα 25 ετών: τον πόλεμο του 1897, τους δύο Βαλκανικούς, τον Α΄ Παγκόσμιο και τη Μικρασιατική Εκστρατεία.
| Ευγενική παραχώρηση/Courtesy © Library of Congress
Και δεν έφτανε μόνο αυτό. «Οσοι έφευγαν και ξαναέφευγαν για το μέτωπο, επιστρέφοντας σε χρόνια ειρήνης έζησαν στους δρόμους της Αθήνας μια εμφύλια σύγκρουση, τον Εθνικό Διχασμό ανάμεσα στον βασιλιά Κωνσταντίνο και τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο», όπως είπε η Μαρία Ηλιού, σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου, όπου είχαμε την ευκαιρία να δούμε την εισαγωγή του συγκλονιστικού ντοκιμαντέρ της.
«Ωστόσο, σε αυτά τα τόσο δύσκολα χρόνια για την πόλη, η μουσική ζωή ζει μια έκρηξη με την οπερέτα και την επιθεώρηση. Οι Αθηναίοι αντιδρούν στην αγωνία του θανάτου και του πολέμου, ενώ τα τραγούδια της εποχής μιλούν για τον έρωτα και τη χαρά της ζωής, αλλά και τον πόλεμο. Οι μελωδίες του Θεόφραστου Σακελλαρίδη ενθουσιάζουν...
| Ευγενική παραχώρηση/Courtesy © Library of Congress
Η Αθήνα της Belle Epoque κατά την εικοσάχρονη θητεία του δημάρχου Σπύρου Μερκούρη γρήγορα θα γίνει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη. Οι δρόμοι ασφαλτοστρώνονται, οι κάτοικοι έχουν φως με το γύρισμα ενός διακόπτη, αποκτούν αυτοκίνητα, ενώ η διάνοιξη της λεωφόρου Συγγρού θα τους φέρει πιο εύκολα στη θάλασσα.
Επίσης όλο και περισσότερες γυναίκες σπουδάζουν και εργάζονται, και το τραγούδι “Εγώ είμαι η νέα γυναίκα, που θα καπνίζω και θα ψηφίζω” θα γίνει μια από τις μεγάλες επιτυχίες της εποχής».
Αναπόφευκτα, οι αλλεπάλληλοι πόλεμοι θα εξαντλήσουν τον κόσμο. «Με τη Μικρασιατική Εκστρατεία, την ήττα και την Καταστροφή, περίπου 300.000 πρόσφυγες έρχονται στην Αθήνα και η πόλη θα γεμίσει ξαφνικά αντίσκηνα και ανθρώπους που προσπαθούν να ξεκινήσουν μια νέα ζωή μακριά από τις εστίες τους», τόνισε η γνωστή σκηνοθέτις.
| Ευγενική παραχώρηση/Courtesy © Library of Congress
«Η Μεγάλη Ιδέα για επέκταση του ελληνικού κράτους χάνεται για πάντα, όμως τα επόμενα χρόνια θα υπάρξει ανάπτυξη στην οικονομία και τις τέχνες χάρη στους νέους κατοίκους, τους Μικρασιάτες πρόσφυγες».
Ειδικοί επιστήμονες από την Ελλάδα, την Ευρώπη και την Αμερική μιλούν για την Ιστορία της πόλης των Αθηνών στο ντοκιμαντέρ, ενώ μαρτυρίες, όπως της Δέσποινας Γερουλάνου και του Φίλιππου Μαζαράκη, ξεδιπλώνουν προσωπικές ιστορίες.
Στο ντοκιμαντέρ συμμετέχουν επίσης οι Roderick Beaton, Αλέξανδρος Κιτροέφ, Μαρίνα Λαμπράκη, Jim Wright, Χριστίνα Κουλούρη, Νίκος Βατόπουλος, Sir Michael Llewellyn Smith, Kathleen Fleming, Λάμπρος Λιάβας, Αρτεμις Σκουμπουρδή. Ο μουσικός Νίκος Πλατύραχος βασίστηκε σε μουσική και τραγούδια από την Αθήνα και επιτυχίες της εποχής για να συνθέσει την πρωτότυπη μουσική.
«Πρωταγωνιστές οι χιλιάδες ανώνυμοι Αθηναίοι»
«Πολύ περήφανος για τον ρόλο που έχω στο ντοκιμαντέρ», δήλωσε ο Ρόντρικ Μπίτον ο οποίος στάθηκε στις δυσκολίες του εγχειρήματος αλλά και στο εκπληκτικό αποτέλεσμα: ένα ντοκιμαντέρ που προκαλεί «απόλαυση και συγκίνηση», που παρουσιάζει «τους θριάμβους και τις τραγωδίες που σφραγίζουν την ιστορία του τόπου». Και μας δίνει την ευκαιρία «να γνωρίσουμε όχι μόνο την Αθήνα της εποχής αλλά και τους κατοίκους της.
Οχι μόνο τους πολιτικούς, αλλά και τους καλλιτέχνες και τους λογοτέχνες. Γνωρίζουμε από κοντά πλούσιους και φτωχούς, ρακένδυτα παιδιά στου Ψυρρή και κυρίες της καλής κοινωνίας, “του κουτιού”... Πρωταγωνιστές είναι οι χιλιάδες ανώνυμοι Αθηναίοι που συναθροίζονται στους δρόμους, πάντα με το καπέλο τους...».
Ως ιστορικός σύμβουλος ο Αλέξανδρος Κιτροέφ δήλωσε εντυπωσιασμένος από «πόσες αμέτρητες ώρες χρειάζεται για να δημιουργηθεί μια ταινία της Ηλιού» αλλά και «πόσο μεγάλος είναι ο κατάλογος των αρχείων που συμβουλεύτηκε» (από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, το Χάρβαρντ, τη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Στοκχόλμης, το ΕCPAD, μέχρι το Μουσείο Μπενάκη και το Εθνικό και Ιστορικό Μουσείο) για αυτό το «πολυεπίπεδο έργο που εμπεριέχει το πολιτικό, το διεθνές, το κοινωνικό, το πολιτιστικό, την καθημερινότητα». «Πραγματικό επίτευγμα» χαρακτήρισε το ντοκιμαντέρ η πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Χριστίνα Κουλούρη, τονίζοντας πως «συνδυάζει τη μεγάλη με τη μικρή Ιστορία».
Βεβαίως, θα υπάρξει και συνέχεια, αφού η Μαρία Ηλιού προγραμματίζει άλλα τρία έργα για την ιστορία της σύγχρονης Αθήνας.
📌 Πληροφορίες: Η έκθεση και οι προβολές θα διαρκέσουν από 25 Ιανουαρίου μέχρι 23 Απριλίου στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (Κουμπάρη 1, τηλ. 210-3671000/benaki.ogr).
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας