Το Ιδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή με τη συμβολή του Ιδρύματος Henri Cartier-Bresson θα αποτίσει φόρο τιμής στο μοναδικό ζευγάρι καλλιτεχνών με ένα διπλό αφιέρωμα, που θα παρουσιάζεται παράλληλα και στα δύο του μουσεία, στην Αθήνα και την Ανδρο (3 Ιουλίου - 27 Οκτωβρίου), δίνοντας έμφαση στον κοσμοπολιτισμό τους αλλά και στην ιδιαίτερη σχέση τους με τη χώρα μας.
Ο θρυλικός Γάλλος φωτογράφος, φίλος του εκδότη και συλλέκτη Στρατή Ελευθεριάδη-Τεριάντ, επισκέφθηκε την Ελλάδα τρεις φορές, ήδη από το 1937, το 1953 και το 1961, συνδέθηκε με τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Χατζηκυριάκο Γκίκα, απαθανάτισε γωνιές της Αθήνας (σίγουρα το νεοκλασικό με τις Καρυάτιδες στην οδό Ασωμάτων που έκανε τον γύρο του κόσμου έχει εντυπωθεί στη μνήμη μας), αλλά και τις Κυκλάδες, τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους και τις πιο απόμακρες πλευρές της Πελοποννήσου, της Θεσσαλίας και της Ηπείρου των δεκαετιών του ’30, του ’50 και του ’60. Το μεγαλύτερο μέρος της έκθεσης στο μουσείο της Αθήνας αποτελείται από αυτά τα ελληνοκεντρικά έργα, πολλά παρουσιάζονται για πρώτη φορά παγκοσμίως, ενώ πλαισιώνονται με πλούσιο και ανέκδοτο αρχειακό υλικό όπως επιστολές, contact sheets κ.ά.
Παράλληλα, θα εκτεθούν οι 74 φωτογραφίες που απαρτίζουν το λεύκωμα «Images à la sauvette» (The Decisive Moment), το οποίο εκδόθηκε με πρωτοβουλία του Τεριάντ και με τη βοήθεια του Ματίς από τους εκδότες Simon & Schuster. Το μοναδικό αυτό λεύκωμα δημοσιεύτηκε το 1952 και οι φωτογραφίες του, που εκφράζουν την «αποφασιστική στιγμή» του κλικ της μηχανής από το χέρι του φωτογράφου, μας ταξιδεύουν σε διαφορετικές γωνιές του κόσμου όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Μεξικό, το Μαρόκο, η Αίγυπτος, η Ινδία, το Πακιστάν, η Βιρμανία, η Ινδονησία και η Κίνα.
Εχει χαρακτηριστεί από τον Ρόμπερτ Κάπα ως «Βίβλος για φωτογράφους» και παραμένει ακόμα και σήμερα η πιο διάσημη αναφορά στο έργο του Καρτιέ-Μπρεσόν. Εμβληματικό, όπως και η περίφημη άποψή του για την «αποφασιστική στιγμή»: «Από όλα τα εκφραστικά μέσα, η φωτογραφία είναι το μόνο που παγιώνει μια συγκεκριμένη στιγμή. Παίζουμε με πράγματα που εξαφανίζονται και που, μετά την εξαφάνισή τους, είναι αδύνατο να τα επαναφέρουμε στη ζωή(...) Μία φωτογραφία είναι για μένα η ταυτόχρονη, εντός κλάσματος του δευτερολέπτου, αναγνώριση της σημασίας ενός γεγονότος και της αυστηρής οργάνωσης των οπτικά αντιληπτών μορφών που το εκφράζουν. Ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας μέσω της ζωής, ανακαλύπτοντας ταυτόχρονα τον έξω κόσμο που μας διαμορφώνει και όμως πάνω του μπορούμε να επέμβουμε. Πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία ανάμεσα σε αυτούς τους δύο κόσμους, τον εξωτερικό και τον εσωτερικό, που συνδιαλεγόμενοι διαρκώς σχηματίζουν έναν και μοναδικό κόσμο. Αυτόν τον κόσμο καλούμαστε να μεταδώσουμε».
Το ζεύγος Καρτιέ-Φρανκ ήταν αγαπημένοι φίλοι του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή. Μάλιστα ο φημισμένος φωτογράφος ήταν ο πρώτος που εγκαινίασε τη νέα πτέρυγα του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Β.&Ε. Γουλανδρή στην Ανδρο το 1987, εκθέτοντας 150 φωτογραφίες που επέλεξε ο ίδιος. Ενώ η Φρανκ έκανε από τα ωραιότερα φωτογραφικά πορτρέτα της Ελίζας Γουλανδρή, στο Γκστάαντ το 1999, μόλις έναν χρόνο πριν από τον θάνατό της.
Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Ανδρο η αναδρομική έκθεση για τη Βρετανογαλλίδα φωτογράφο με την ουμανιστική και φεμινιστική ματιά περιλαμβάνει περίπου 150 φωτογραφίες της με όλες τις θεματικές που την απασχόλησαν κατά τη διάρκεια της καλλιτεχνικής της πορείας: τα διαφορετικά στάδια του κύκλου ζωής του ανθρώπου (παιδική ηλικία, μύηση, ωριμότητα), ο κόσμος της εργασίας, πολιτικά και κοινωνικά θέματα (διαδηλώσεις, πορτρέτα, κριτική του υπερκαταναλωτισμού), αλλά και οι φεμινιστικοί αγώνες.
Η Μαρτίν Φρανκ ταξίδεψε πολύ, ιδιαίτερα στην Απω Ανατολή, έκανε φωτογραφία-ντοκουμέντο για απομακρυσμένες κοινότητες όπως οι Θιβετιανοί βουδιστές μοναχοί, για ηλικιωμένους Γάλλους στο περιθώριο, αλλά και πορτρέτα προσωπικοτήτων (Μαρκ Σαγκάλ, Μισέλ Φουκό, Σέιμους Χίνι, κ.ά.), συνεργάστηκε με περιοδικά όπως Vogue, Life, Sports Illustrated, με το Théâtre du Soleil, αλλά και με τον Ρόμπερτ Γουίλσον. Κίνητρό της ήταν «η περιέργειά μου για τους ανθρώπους και τις ανθρώπινες καταστάσεις», όπως έχει πει.
Το 1966 γνώρισε τον Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν, τριάντα χρόνια μεγαλύτερό της, όταν φωτογράφιζε επιδείξεις μόδας στο Παρίσι για τους New York Times. Παρότι έγινε μέλος του διεθνούς πρακτορείου Magnum (συνιδρυτής ήταν ο Μπρεσόν), ένιωθε ότι έβαλε την καριέρα του συζύγου της πάνω από τη δική της. Μαζί απέκτησαν μια κόρη, με την οποία ίδρυσαν το 2003 το Ιδρυμα Henri Cartier-Bresson.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας