Παιχνίδια ψηφιακής ανάτασης

1ο ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΛΥΡΙΚΗΣ ΣΚΗΝΗΣ

Η στάση της πολιτιστικής ζωής που επέβαλε η πανδημία στρίμωξε αμείλικτα καλλιτέχνες και θεσμούς, αναγκάζοντάς τους να μηχανευτούν διεξόδους καλλιτεχνικής και οικονομικής επιβίωσης. Τη λύση έφερε στα πόδια τους το κύμα της 4ης τεχνολογικής επανάστασης με την ώριμη ψηφιακή τεχνολογία του διαδικτύου, επιτρέποντας την ασφαλή, μακρόθεν επαναλειτουργία του συστήματος. Ακολουθώντας τα μεγάλα λυρικά θέατρα διεθνώς, η Εθνική Λυρική Σκηνή αρχικά αναμετέδωσε βιντεοσκοπημένες παραστάσεις όπερας και μπαλέτου της περασμένης καλλιτεχνικής περιόδου. Ακολούθησε το 1ο Διαδικτυακό Φεστιβάλ «ΕΞΟΔΟΣ: ΑΝΟΙΞΗ», έντεκα καινούργιες ημίωρες βιντεο-παραστάσεις και μια μαγνητοσκοπημένη παράσταση χορού (17/5-30/6/2020).

Προσπερνώντας το ηθικό βάρος και την καλλιτεχνική αποτίμηση της δωρεάν προσφοράς, θα σταθώ στη διόλου αμελητέα σημασία του εξελικτικού άλματος που έκανε η καλλιτεχνική διεύθυνση της ΕΛΣ υπό την πίεση των περιστάσεων: κάμπτοντας πάγιες αντιρρήσεις/αντιστάσεις των καλλιτεχνικών σωμάτων εκμαίευσε τη συναίνεσή τους να επιτρέψουν αναμεταδόσεις καταγραμμένων παραστάσεων, αξιοποίησε το τεχνικό δυναμικό της ενεργοποιώντας τη δυνατότητα χρήσης του διαθέσιμου τεχνολογικού εξοπλισμού και κινητοποίησε το καλλιτεχνικό δυναμικό της σε νέες παραγωγές στο πλαίσιο του (υγειονομικώς) εφικτού/επιτρεπτού. Ανοίχτηκε έτσι ένας νέος, πολύτιμος, σύγχρονος δίαυλος εξωστρέφειας. Μακάρι όλα αυτά να κεφαλαιοποιηθούν ως χρήσιμα κεκτημένα…

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις –μουσι(κολογ)ική, αισθητική, ψηφιακή– ήταν παράσταση της Μαρίνας Σάτι και της γυναικείας χορωδίας Chorεs που απέδωσαν τις διασκευές «Οκτώ δωδεκανησιακών τραγουδιών» από την πολυδιάστατη πένα του Γιάννη Κωνσταντινίδη (29/5). Με την τρυφερή, δροσερή, «δεύτερη» –σε σχέση προς την εθνικοσχολική– ματιά του Σμυρνιού συνθέτη στο μουσικό φολκλόρ του Αιγαίου συνομίλησε η καλαίσθητη, οπτικά παιχνιδιάρικη παρουσίαση. Σε ένα ψηφιακό, εικαστικό φόντο αλά-Μόραλη, φορώντας μακριές φούστες στο μπλε της θάλασσας, οι χορωδοί τραγούδησαν αναδυόμενες σε πολλαπλά «παράθυρα» –ψηφιακό μοντάζ– σαν να ήσαν φύλλα μιας ζωντανής τράπουλας, προσδίδοντας στο όλο απολαυστική αίσθηση εικαστικής ζωντάνιας.

Κλιμάκιο 13 μουσικών από την Ορχήστρα της ΕΛΣ υπό τον Στάθη Σούλη έπαιξε τη συμφωνική σουίτα από το χορόδραμα «Ανοιξη στα Απαλάχια». Στον ηλιόλουστο λόφο του Φιλοπάππου η χορεύτρια/ηθοποιός Ελενα Τοπαλίδου σε συνεργασία με το Γιώργο Μάτσκαρη χορογράφησε και ερμήνευσε η ίδια την εμβληματικά αμερικανική μουσική του Κόπλαντ ως αναφορά/αφιέρωμα στην κορυφαία δημιουργό του σύγχρονου χορού Μάρθα Γκράχαμ (2/6).

Λίγες μέρες αργότερα, ο διεθνώς αναγνωρισμένος Ελληνας βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος, συνοδευόμενος στο πιάνο από τον Νίκο Βασιλείου παρουσίασε το παιδικό μουσικό παραμύθι «Η συνέλευση των ζώων» σε μουσική Γιώργου Κουρουπού και στίχους του Περικλή Κοροβέση (6/6). Ο γνωστός λογοτέχνης/ακτιβιστής, που έφυγε πολύ πρόσφατα, απευθύνεται εδώ σε μικρούς και μεγάλους, θίγοντας με συγκαλυμμένα πολιτικό τρόπο μεγάλα ζητήματα της ζωής και της ανθρώπινης φύσης. Μετά την εξαιρετική της δουλειά στο «Αηδόνι του αυτοκράτορα» της Λένας Πλάτωνος, η εικαστικός Ειρήνη Βιανέλλη συνεισέφερε στην παράσταση ένα καινούργιο, ευφάνταστο animation, που συμπλήρωσε ιδανικά την καλοζυγιασμένης θεατρικότητας αφήγηση/ερμηνεία του Χριστογιαννόπουλου.

Στις 8/6 η Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ υπό τη διεύθυνση της Κωνσταντίνας Μπιτσιάκου και με συμμετοχή της Μαριλένας Σουρή (πιάνο), του Χάρη Λαμπράκη (νέυ, μαντούρα) και του Στάθη Κουτούζου (κρουστά) παρουσίασε ένα πρόγραμμα παιδικών τραγουδιών με τίτλο «Πότε θα ’ρθει καλοκαίρι». Σε μια εντυπωσιακή όσο και συγκινητική online συναυλία πάνω από 60 παιδιά με τη βοήθεια κινητών τηλεφώνων, τάμπλετ, και υπολογιστών ερμήνευσαν και ηχογράφησαν από τα σπίτια τους παραδοσιακά τραγούδια ανωνύμων, τραγούδια των Σούμπερτ, Χατζιδάκι, Μπόυς και –σε κυκλικό «loop»– την μπετοβενική «Ωδή στη χαρά».

Τέλος, υπό τον τίτλο «Opera povera», επταμελές κλιμάκιο μουσικών συνόδευσε πέντε μονωδούς της ΕΛΣ σε επιλογές/αποσπάσματα γνωστών αριών (28/6). Παρωδώντας τα στερεότυπα της όπερας μέσα από το ριζοσπαστικό πνεύμα του εικαστικού κινήματος των ιταλικών 60s-70s και λιγότερο σοβαρολογώντας για τη δυνατότητα εφαρμογής του στα ανεβάσματά της, ο Αλέξανδρος Ευκλείδης θέλησε να φρεσκάρει τους διαύλους επικοινωνίας με το κοινό της ΕΛΣ. Οι Χάρης Ανδριανός, Βασιλική Καραγιάννη, Πέτρος Μαγουλάς, Χρύσα Μαλιαμάνη και Γιάννης Χριστόπουλος τραγούδησαν σε παλιακές ελληνικές μεταφράσεις αποσπάσματα από τις όπερες «Ο κουρέας της Σεβίλλης», «Ριγολέττος», «Λουτσία ντι Λαμμερμούρ» και «Ο μαγικός αυλός». Το 1ο διαδικτυακό φεστιβάλ της ΕΛΣ ολοκληρώνεται σήμερα με την συναφούς προσέγγισης βιντεοπαράσταση «Operetta povera».