Νύχτες ή ξημερώματα του Απρίλη

Τα βράδια η θερμοκρασία, που στη διάρκεια της ημέρας θυμίζει περισσότερο Ιούνιο και προϊδεάζει για ένα μάλλον δύσκολο καλοκαίρι, πέφτει αρκετά. Αλλά τότε είναι η καλύτερη ώρα να βγεις στο μπαλκόνι. Οσοι δεν κρατιούνταν με το φως του ήλιου μέσα στο σπίτι, τώρα έχουν μαζευτεί μέσα. Φόρεσαν και τα φούτερ τους και τα μακριά παντελόνια τους και παρακολουθούν ειδήσεις. Ή τηλεοπτικές σειρές ή εκπομπές λόγου, που πιο πολύ θυμίζουν αρένα. Αλλά έξω, τις πρώτες νυχτερινές ώρες, αλλά και τις πολύ πρωινές, είναι που η άνοιξη οργιάζει.

Το βράδυ, όλα μυρίζουν. Τα πρώτα γιασεμιά και τα γεράνια, που μάζευαν ήλιο όλη την ημέρα. Ο αέρας είναι αρωματικός, γλυκός, δροσερός. Μπορείς να καθίσεις κάπου, όπου κανείς δεν θα σε βλέπει, να κλείσεις τα μάτια και να αφεθείς σε ό,τι θέλεις να ονειρευτείς ή σε ό,τι δεν σε αφήνει να κοιμηθείς. Η ησυχία –οι περιστασιακοί περισπασμοί, όπως ένα αυτοκίνητο που τρέχει ή μια παρέα παιδιών που άργησε να πάει σπίτι επιστρέφοντας από το φροντιστήριο, δεν μετράνε– είναι ο σύμμαχός σου, ή ο δύσκολος αντίπαλός σου. Δεν μπορείς πια να κρυφτείς από τον εαυτό σου· θα συνομιλήσεις μαζί του, θες δεν θες.

Αν καπνίζεις, έχεις και μια δικαιολογία για την έξοδο στο μπαλκόνι. Κανείς δεν θα σε ρωτήσει γιατί βγήκες έξω. Αρα, αν αυτό θέλεις, θα το σκάσεις για λίγο από τον εσωτερικό θόρυβο του σπιτιού. Και θα αφήσεις τον νου να σου πει αυτά που θέλει. Και θα ακούσεις.

Αν θέλεις να χρωματίσεις ένα όνειρο, πάντως, η συνθήκη είναι ιδανική. Φαντασία και λαχτάρα να έχεις και το ταξίδι είναι εξασφαλισμένο. Περιορισμοί δεν υπάρχουν, μόνο όσους θα βάλεις –αν βάλεις– εσύ. Κάτι θα κάνει και η στυγνή πραγματικότητα για να σε φέρει πίσω, αλλά αρκούν λίγα λεπτά για να ξεκουράσεις τον νου, κι ίσως να τον βοηθήσεις να μεγαλώσει λίγο.

Οταν θα μπεις μέσα, στην οικεία ρουτίνα και τους θορύβους της, θα είσαι πιο δυνατός.

Αλλά η καλύτερη ώρα είναι η πολύ πρωινή. Μπορεί ακόμη το κρύο να φτάνει ώς το κόκαλο, αλλά δεν σε νοιάζει, ακόμη κι αν έριξες το μπουφάν πάνω από την πιτζάμα, για να πιεις δυο γουλιές καφέ πριν ετοιμαστείς να φύγεις για να εξασφαλίσεις τον επιούσιο. Τότε οι μυρωδιές έχουν κάπως ατονήσει, τις πιάνεις στον αέρα, αλλά αχνά, απαλά, σαν το άρωμα ενός ανθρώπου που λείπει. Αν είσαι τυχερός, τα κοτσύφια θα ζεσταίνουν τις φωνές τους με τις γνώριμες μελωδίες του ερωτικού τους καλέσματος. Αν είσαι περισσότερο τυχερός, από κάπου εκεί κοντά θα σε φτάσει ίσως το άρωμα του ζεστού ψωμιού, που βγαίνει αχνίζοντας από τους μαντεμένιους φούρνους. Και μπορεί και να πεινάσεις ξαφνικά – κι ας μη σ’ αρέσει να τρως τίποτα το πρωί. Εναν καφέ θες κι έξω από την πόρτα.

Απρίλης, ο μήνας ο σκληρός* για τον Τ.Σ. Ελιοτ. Απρίλης, ο πρώτος μήνας της άνοιξης στην πραγματικότητα. Πόσοι δεν έγραψαν γι’ αυτόν, πόσα δεν έγραψαν; Απρίλης «κι η φύσις ηύρε και την καλή και τη γλυκιά της ώρα»**, λέει ο Διονύσιος Σολωμός. Κι εσύ, αναρωτιέσαι ποιος από όλους έχει δίκιο; Ο Ελιοτ, ο Σολωμός, ή μήπως ο Οδυσσέας Ελύτης; Που θέλει να μάθει «άραγες να ’ναι η μοναξιά σ’ όλους τους κόσμους ίδια;»***

Για να του απαντήσει ο Γιάννης Ρίτσος: «τα βράδια, τώρα που μπαίνει η άνοιξη με τα πολλά πουλιά της και τα φύλλα, αβάσταχτη γίνεται η μοναξιά»****

* «Ερημη Χώρα».
** «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», Σχεδίασμα Γ΄.
*** «Το ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου».
**** «Αδικα» από τη συλλογή «Πέτρες. Επαναλήψεις. Κιγκλίδωμα».