Τέτοιες μέρες πριν από αρκετά χρόνια. Τότε που η μπάρα χώριζε τον κόσμο στα δύο. Η άνοδος στη Ροδόπη, στα Πομακοχώρια της Ξάνθης, χρειαζόταν παπίρι από την αστυνομία, στη συνέχεια αρκούσε η ταυτότητα. Τα συνόρατα θεωρούνταν μιαρά.
Πολύ περισσότερο που εκεί κατοικούσαν οι Πομάκοι, ένας λαός που όλοι τον τράβαγαν από το μανίκι, να τον λογαριάσουν δικό τους αίμα.
Η Ελλάδα άργησε να συνέλθει από την υπνηλία και το χασμουρητό της μετεμφυλιακής περιόδου... Στα σύνορα είχαν στήσει ξόβεργες να πιάσουν πράκτορες και αμφιβόλου πατριωτισμού επισκέπτες. Εστω και με καθυστέρηση, λίγο μετά αποσύρθηκαν οι μπάρες της ψυχής και του ματιού.
Εντερλέζ σήμερα. Και στον αέρα ακούγεται η φωνή της Σουζάνας και της Ελένης Βουγιουκλή. Ενας ήχος που βγαίνει από τα έγκατα του Αίμου και χαϊδεύει τις βουνοκορφές και τις πλαγιές, εκεί που χουζουρεύουν τα Πομακοχώρια. Γίνεται ιστοσανίδα που αγγίζει τις κορφές των σταριών και τη σπονδυλική στήλη των αμνοεριφίων, σε μια κίνηση ευχαρίστησης άμα τε και προστασίας για να είναι η σοδειά της άνοιξης πλούσια.
Εξι του Μάη. Εντερλέζ. Προσπάθησαν να το χωρέσουν στις μονοθεϊστικές θρησκείες της περιοχής. Για αιώνες πάλευαν να φέρουν στα μέτρα τους τη γιορτή αυτής της ημέρας. Για να αποκτήσουν το copyright στη συνείδηση των ανθρώπων, που κουβαλάει τους φόβους και τις αγωνίες τους.
Εντερλέζ. Εξι Μαΐου στα Πομακοχώρια. Η αγωνία και ο φόβος για τα ανερμήνευτα γίνονται ζυμάρι για τις γιορτές. Οι γέροι μαζεύουν τη δροσιά αχάραγα και μ’ αυτήν ανακάτευαν το γάλα κι αν σε όλα πετύχαινε το μείγμα, ήταν καλός οιωνός.
Εντερλέζ, το ένα από τα σύνορα του χρόνου. Σε όλους τους λαούς, προπάντων στους σύνοικους της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου και στους πολύπλαγκτους Βαλκάνιους. Η αγωνία για το καλοκαίρι. Μια πορεία ατελεύτητη στους αιώνες. Μια πάλη με τον χρόνο και τον καιρό. Από τον κάμπο στα βουνά και το αντίστροφο.
«Πήρε ο Απρίλης δώδεκα και ο Μάης δεκαπέντε», τραγουδούσαν οι κτηνοτρόφοι αυτόν τον καιρό, μετρώντας τις ημέρες και τους οιωνούς της φύσης. Ηταν το δικό τους εντερλέζ. Χωρίς αυτό, καλοκαίρι δεν έρχεται, λέει ο παροιμιακός λόγος των Πομάκων. Κοινή η μοίρα. Να εξευμενίσουν τη φύση και να τη διαβάσουν. Να γίνουν ένα μ’ αυτήν, το κορμί τους να ποτιστεί από τη δροσιά των λουλουδιών. Να αποκαθαρθούν από όσα συσσώρευσε ο χειμώνας.
Λουτρά Θερμών. Οι Πομάκοι περνάνε μέσα από την τρύπα του βράχου, την τρίτη φορά αφήνουν ένα ρούχο. Να ξεφορτωθούν το βάρος. Θυμάμαι τη Μαργαρώνα, που έκανε το ίδιο. Δίπλα η εκκλησία. Ολοι οι άνθρωποι έχουν κοινούς φόβους. Που δεν χωράνε σε έτοιμα πατρόν. Οσο κι και απαγορεύτηκαν.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας