Η φράση είναι δανεική. Από τον Χανς Αϊντενάιερ, τον σπουδαίο Γερμανό μελετητή των ελληνικών γραμμάτων. Η προσφορά του καθοριστική ώστε η ελληνική λογοτεχνία, ο νεότερος ελληνικός πολιτισμός, να μεταφραστεί για το γερμανόφωνο κοινό. Δεν θα τον αποκαλέσω φιλέλληνα, έτσι κι αλλιώς ο ίδιος προσφυώς επιλέγει να αυτοχαρακτηριστεί ως φιλορωμιός, που τον φέρνει πιο κοντά στους νεοέλληνες. Θα ήταν δε άτοπο να μην αναφερθεί ο ρόλος και η αλληλοσυμπληρωματική μορφή της γυναίκας του, της Νίκης Αναστασιάδη.
Ο Αϊντενάιερ τιμήθηκε την περασμένη εβδομάδα. Από την Εταιρεία Συγγραφέων. Για την πολύπτυχη προσφορά του. Στον αντιχαιρετιστήριο λόγο του κατέθεσε μέρος των πρόσφατων προβληματισμών του για την κουλτούρα της ακοής. Με ξάφνιασε η φράση. Αναφέρθηκε, εν συντομία, στην πρωτοκαθεδρία της ακοής στις συναντήσεις των λογίων της Αρχαίας Αθήνας. Τότε που η ακοή είχε πρωταγωνιστικό ρόλο κι αυτό απαιτούσε συνεχή άσκηση στην εξοικείωση με το κείμενο. Να γίνει κτήμα προσωπικό.
Την ίδια ώρα που ο ομιλητής ανέπτυσσε τις απόψεις του, η φωνή του και η παρουσία του στο Μέγαρο Μουσικής επισκιάζονταν από την καρικατούρα της κουλτούρας της ακοής. Πρόκειται για την ωτακουστία των πολυδαίδαλων μηχανισμών. Για τις υποκλοπές που προϋποθέτουν μια διαρκή λαθρακρὀαση. Ενα μεγάλο αυτί που σαρώνει όλα όσα λέγονται.
Την ίδια στιγμή οι τηλεοπτικοί δέκτες, κατεξοχήν βιότοπος για την κουλτούρα της ακοής, εξελίσσονται σε αρνητές της. Οι πιο πολλοί κακοποιούν την ακοή. Αδιαφορούν για το δικαίωμα των θεατών σ’ αυτήν. Να ασκηθεί το αυτί τους σε διαφορετικά επιχειρήματα. Να συγκρίνουν και να οδηγηθούν σε κάποιες εκτιμήσεις για όσα γίνονται.
Το αυτί είναι το σαλόνι του μυαλού. Στέλνει μηνύματα στον επεξεργαστή του νου. Συνεπώς είναι ο πρόναος της δημοκρατίας. Για τον λόγο αυτό καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να αποτραπεί η δυνατότητα ακοής. Να απομονωθεί το αυτί, να μη στέλνει πληροφορίες.
Ο Αϊντενάιερ επιτυχώς ανέδειξε την πολυσημία της κουλτούρας της ακοής. Υπενθυμίζει με τη σοφία του τη βαρύνουσα θέση της ακοής σε μια δημοκρατικά οργανωμένη κοινωνία. Ολοι έχουν το δικαίωμα να ακούγονται οι απόψεις τους. Και ευθύνη εκείνων που διαχειρίζονται τους κοινωνικούς αρμούς, να διασφαλίσουν τα δικαιώματα του αυτιού. Στην εκπαίδευση, για παράδειγμα, που εξοστρακίζεται το αυτί και η φαντασία μετά τις δύο πρώτες τάξεις. Στις κομματικές εκδηλώσεις να μην περιορίζονται τα κομματικά μέλη σε παθητικούς αποδέκτες και μόνο όσων εκφωνούνται από την κομματική ιεραρχία.
Το αυτί συνοδεύεται πάντα από τον λόγο. Από κατανόηση όσων λέγονται αλλά και από δυνατότητα εκφοράς προσωπικής άποψης. Οι καιροί μας δεν ενισχύουν τη σύνδεση του αυτιού με τον νου. Καλλιεργούνται παθητικοί ακροατές. Με το μάτι να βλέπει ό,τι προτείνεται. Να συνηθίζει και να εισπνέει τον φόβο.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας