Προκειμένου το ελληνικό εφοπλιστικό κεφάλαιο να αντιμετωπίσει την κρίση που ακολούθησε το Κραχ του 1929 προχώρησε στον παροπλισμό μεγάλου αριθμού πλοίων, σε μαζικές απολύσεις ναυτικών και επιπρόσθετα ανακάλυψε τις «σημαίες ευκαιρίας». Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζονται σημαίες κάποιων χωρών (Λιβερία, Παναμάς, Ονδούρα, Κόστα Ρίκα) που με ειδικές φορολογικές ρυθμίσεις εξασφαλίζουν ιδιαίτερα ευμενή φορολογική μεταχείριση σε όσα πλοία ξένης ιδιοκτησίας νηολογούνταν σε κάποιες από τις σημαίες των κρατών αυτών.
Η τάση εγκατάλειψης της ελληνικής σημαίας στα ελληνόκτητα πλοία συνεχίστηκε μαζικά τόσο μεταπολεμικά, όσο και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 και ιδίως προς το τέλος της. Τότε το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο συνέρχεται, προσαρμόζεται, αναδιοργανώνεται από τις επιπτώσεις των δύο πετρελαϊκών κρίσεων και αντεπιτίθεται. Ανέρχονται σκληρά νεοφιλελεύθερες πολιτικές που συνοδεύονται από το πέρασμα στο μεταφορντικό τρόπο οργάνωσης της παραγωγής και την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας.
«Money / it’s a gas» μας λένε οι στίχοι στο τραγούδι «Money» (Χρήμα) του βρετανικού συγκροτήματος Πινκ Φλόιντ (Pink Floyd) στον δίσκο τους «The dark side of the moon» (1973): «Το χρήμα είναι κινητήριος δύναμη, το χρήμα είναι αέριο». Το κεφάλαιο αενάως αναζητά, οσμίζεται και εντοπίζει τις αναδυόμενες ευκαιρίες πολλαπλασιασμού του. Σχεδόν αυτόματα μετακινείται και προς αυτές, εγκαταλείποντας λιγότερο προσοδοφόρες επενδύσεις προς χάριν νέων ευκαιριών που υπόσχονται μεγαλύτερο κέρδος και απόδοση. Και όπως είναι επόμενο, τέτοιες ευκαιρίες παρουσιάζονται σε περιόδους κρίσης ή/και μετά από μεγάλες καταστροφές. Επ’ αυτού το βιβλίο «Το δόγμα του σοκ. Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής» της Ναόμι Κλάιν (εκδόσεις Λιβάνη 2011) είναι διαφωτιστικό. Καταστροφές τόσο μεγάλης κλίμακας, όπως οι πρόσφατες πυρκαγιές σε Εύβοια και Πελοπόννησο, αποτελούν τρανά παραδείγματα πιθανής εφαρμογής του δόγματος αυτού. Αυτό το δόγμα χρησιμοποιήθηκε από την πρώτη στιγμή, σε γενικές γραμμές αλλά απροσχημάτιστα, από τον πρωθυπουργό στις δηλώσεις του για τα μέτρα αποκατάστασης της Εύβοιας. Μένει να δούμε αν και η κοινωνία θα το υιοθετήσει.
Στα όσα ζοφερά προαναγγέλθηκαν ας αντιπαραβάλουμε τα παρακάτω. «Οπου ακούς “τάξη”, ανθρώπινο αίμα μυρίζει» σημείωνε ο Οδυσσέας Ελύτης. Εχοντας διαισθανθεί αυτές τις επερχόμενες αλλαγές, και σε ένα βαθμό προφητεύοντάς τες, τρία χρόνια μετά τη βράβευσή του με το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας, ο Ελύτης κυκλοφόρησε την ποιητική συλλογή «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας» (εκδόσεις Ικαρος, 1982): «…τι πάει να πει κέρδος δεν καταλαβαίνω» γράφει ο ποιητής στο πρώτο ποίημα («Ο κήπος βλέπει»). Και λίγο πιο κάτω συνεχίζει: «θα υπάρξουν πάντοτε δύο ή τρεις / γενναίοι να βλέπουνε τον κόσμο / χωρίς σκοπιμότητα».
* (Ph.D.)2, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής Φυσικής – Υπολογιστικής Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας