Ποσώς ξεμπερδεύεις εύκολα με τις τραγιάσκες. Συνεχίζω, λοιπόν, στον χθεσινό χαβά, πιάνοντας το νήμα από τις βουβές ζητωκραυγές κατά την ημιπαράνομη συγκέντρωση της ΕΔΑ στην Πλάτσα τ’ Απεραθιού, επειδή σχετίζονται άμεσα με την επωνομασία του εν λόγω καπέλου. Το σχετικό λήμμα δεν ανήκει προφανέστατα στην ελληνική. Η λέξη τραγιάσκα προέρχεται από τα ρουμανικά και σημαίνει «ζήτω». Γνώριζα για την παρ’ ημίν εκδρομή σπουδαστών εκ βορείου Βαλκανικής περί τις αρχές του προηγούμενου αιώνα από την ομώνυμη εξαντλητική και εξαντλημένη μελέτη του Ηλία Πετρόπουλου (εκδ. Πατάκης, 2000).
Ιστολόγια άφθονα διέπλευσα προκειμένου να φρεσκάρω τις γνώσεις μου και έριξα άγκυρα στο sarantakos.wordpress.com, θεωρώντας το την πλέον αξιόπιστη πηγή, καθότι παραθέτει πλήθος στοιχείων διανθισμένων με δημοσιεύματα του Τύπου της εποχής. Σύμφωνα με αυτά, οι βασιλείς Γεώργιος Α΄ και Κάρολος Α΄ συνομολόγησαν στις 13 Μαΐου 1901 ελληνορουμανική σύμβαση φιλίας. Προς επίρρωσίν της έφθασαν στην Αθήνα αποκαλόκαιρα, στις 30 Αυγούστου, 250 έως 300 Ρουμάνοι φοιτητές, οίτινες εγένοντο δεκτοί με ενθουσιασμό απ’ άκρου εις άκρον της μικρής μας χώρας.
Λαός πολύς τους υποδεχόταν με θερμά αισθήματα σε πρωτεύουσα και επαρχία κι εκείνοι ανταπέδιδαν πετώντας ψηλά τους ιδιότυπους, ομοιόμορφους, ακαδημαϊκούς κούκους που φορούσαν αγόρια και κορίτσια, αλαλάζοντας: «Τραγιάσκα Ρομανία» και «Τραγιάσκα Γκρέτσια», «ζήτω» αμφότερα τα έθνη δηλαδή. Επιδιδόμενοι με ελάχιστη επιτυχία στην εκμάθηση ξένων γλωσσών οι συμπατριώτες μας, παρασύνδεσαν την ιαχή με τον τύπο του κασκέτου, οπότε εγεννήθη η τραγιάσκα. «Οι μαύροι μαλακοί κούκκοι κινούνται υπέρ το πλήθος, υψώνονται εις τα πτερά της φρενίτιδος. […] Τραγιάσκα!», έγραφε το Σκριπ (1/9/1901).
Οι κατασκευαστές καπέλων δεν άφησαν να πάει χαμένο τέτοιο κελεπούρι. «Η επίσκεψις των αλλοδαπών φοιτητών έδωκεν μίαν καλήν έμπνευσιν εις την βιομηχανίαν των πιλοποιών, την κατασκευήν πετάσων γυναικείων ομοίων προς εκείνους τους οποίους εφόρουν οι Ρουμάνοι φοιτηταί και αι Ρουμανίδες φοιτήτριαι. Ο πέτασος εκείνος, χάρις εις τον ενθουσιασμόν και την συμπάθειαν, άτινα ενέπνευσαν οι αγαπητοί μας ξένοι, έγεινε του συρμού και κατέστη κοινότατος υπό το όνομα “Τραγιάσκα”∙ από τινος μάλιστα και αι φέρουσαι αυτόν ήρχισαν να ονομάζωνται “Τραγιάσκαι”» («Εμπρός», 17/11/1901). «Ολα τα κοριτσάκια φορούν κούκκον πλέον. Τας κουκκοφορούσας ο κόσμος τας εβάπτισε “Τραγιάσκες!” Τα χαμίνια εις τον δρόμον άμα ιδούν καμμιά με κούκκον φωνάζουν: “Τραγιάσκα!”» («Σκριπ», 21/10/1901).
Συν τω χρόνω κάλυπταν τις κεφαλές με τραγιάσκες μόνο άνδρες και δη προερχόμενοι από την εργατική τάξη, τη φτωχολογιά και την αγνή ύπαιθρο. Το 1934 φάνταζε ανήκουστο να εμφανίζονται γυναίκες μ’ αυτές, καταπώς πιστοποιεί ο Μάρκος: «Και οι γκόμενες φορέσανε τραγιάσκες/ και στους δρόμους τριγυρνούν και κάνουν τσάρκες/ βλέπεις γκόμινα τραγιάσκα να φοράει/ και σαν μαγκίτης αβέρτα περπατάει». Ο Απόστολος Χατζηχρήστος απάντησε περί το ’50 με δύο τραγούδια διαφορετικών στιχουργών: «Μην είσαι ψεύτρα, δίγνωμη/ μη μου μιλάς με μάσκα/ γιατί έχω κι εγώ καρδιά/ τι κι αν φορώ τραγιάσκα» και «Μη μου μιλάς με μάσκα/ το βλέπω πως δε μ’ αγαπάς/ γιατί φορώ τραγιάσκα».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας