Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι οι ηγέτες πολλών χωρών (κυρίως δυτικών) θυμίζουν, όσον αφορά την πολιτική τους συμπεριφορά, κλόουν. Ενας μάλιστα από αυτούς (ο πρόεδρος της Ουκρανίας για τα συμφέροντα του οποίου κόπτονται οι υπόλοιποι) υπήρξε και επαγγελματίας κλόουν με περγαμηνές ξεκαρδιστικών παραστάσεων, σε αντίθεση με τις τωρινές του οι οποίες μόνο δάκρυα και θλίψη προκαλούν. Αλλά για να καταλάβουμε τη συνάφεια ορισμένων πολιτικών με τους κλόουν, ας μεταφερθούμε νοερά στη σκηνή ενός τσίρκου, τη στιγμή που ο γελοίος θίασος βγαίνει στη σκηνή.
Αστείες μουσικές από τρομπόνια και τύμπανα αναγγέλλουν την είσοδό τους, μουσικές παράτονες, αλλά τόσο δυνατές που ξεκουφαίνουν, δυσαρμονικές αλλά ταυτόχρονα θριαμβευτικές, ξεκάρφωτοι ήχοι από καραμούζες και φωνές που θυμίζουν τον εορτασμό νίκης ενός υποψήφιου προέδρου ή ενός κόμματος. Και ο επί σκηνής θίασος κάνει χειρονομίες, κυβιστήσεις, πειράγματα, σφυρίγματα, χαιρετάει το κοινό που ξεκαρδίζεται από το διασκεδαστικό θέαμα. Και μόλις αρχίζει η παράσταση, αρχίζουν και οι γκάφες, τα χτυπήματα με ρόπαλα, οι κοροϊδίες και μετά μαλώματα και κλάψες, γέλια και ειρωνείες. Ο αρχηγός προσπαθεί να βάλει τάξη αλλά παρασύρεται και αρχίζει κι αυτός να παίρνει μέρος σ’ αυτό το καταστροφικό από κάθε άποψη πάρτι των θλιβερών κλόουν. Κάποια στιγμή, κάτι δυσάρεστο συμβαίνει, η μουσική γίνεται λίγο πένθιμη, όλοι παριστάνουν ότι συμπάσχουν, ο λυπητερός ήχος ενός βιολιού που γρατζουνίζει ένας από αυτούς, απλώνεται στον χώρο, το κοινό ξαφνιάζεται, σωπαίνει και θεωρεί ότι έχει συμβεί κάτι σοβαρό, μια κρίση, κάποιος μαδάει μια τεράστια μαργαρίτα, αλλά, ξαφνικά, ένας από τους κλόουν, πατάει το μπατζάκι ενός άλλου, το πανταλόνι του οποίου πέφτει κι εμφανίζεται ένα αστείο εσώρουχο, όλοι γελάνε, η μουσική αλλάζει και επανέρχεται στην κανονικότητα, αυτήν που αρμόζει στους κλόουν, ο ξεβράκωτος κυνηγάει τον δράστη του ξεβρακώματος και όλα ξεκινούν από την αρχή, σε μια χαρούμενη ατμόσφαιρα πανικού. Το κοινό ξεχνάει τα ψεύτικα δάκρυα και τη θλίψη, γελάει με την καρδιά του και χειροκροτεί το όλο ψυχεδελικό θέαμα αποθέωσης της γελοιότητας.
Αν σε κάποιους όλα αυτά θυμίζουν καταστάσεις και συμπεριφορές που ταιριάζουν σε κάποιους πολιτικούς, οι οποίοι έχουν καταλάβει θώκους κι αξιώματα, σημαίνει ότι η εφαρμογή της θεωρίας του κλόουν στην πολιτική είναι όχι μόνον υπαρκτή, αλλά έχει συμβεί το χειρότερο, είναι και απόλυτα επιτυχής, αφού μπορεί και μετατρέπει την παγκόσμια πολιτική ζωή σε ένα μακάβριο τσίρκο. Και ο λόγος που η τακτική αυτή είναι επιτυχημένη δεν είναι άλλος από μία μόνο ψυχιατρικά ερμηνευόμενη αλληλοκατανόηση, που καταλήγει σε συμπάθεια μεγάλου μέρους των αστικών και λαϊκών στρωμάτων στους ταρτούφους.
Και ας επιστρέψουμε, έπειτα από αυτήν την περιγραφή της παράστασης των κλόουν ενός τσίρκου, στη σημερινή πολιτική σκηνή, για να δούμε τις αναλογίες αλλά και τις τραγικές διαφοροποιήσεις όσον αφορά τις συνέπειες.
Ο χαζούλης κλόουν που, ενώ το νούμερό του έχει τελειώσει, συνεχίζει να παραμένει στη σκηνή ψάχνοντας σα χαμένος την έξοδο, επαναλαμβάνοντας τις γκάφες του, ώστε να κρύψει την ντροπιαστική αμηχανία του, μπορεί να είναι διασκεδαστικός για το κοινό ενός τσίρκου, ο αντίστοιχος πολιτικός, όσο κι αν γελάμε μαζί του, δεν είναι καθόλου διασκεδαστικός, είναι επικίνδυνος. Το ίδιο είναι και οι συνάδελφοί του της δυτικής Ευρώπης, που, ενώ αντιπροσωπεύουν το 20% του εκλογικού τους κοινού, έχοντας υποστεί αλλεπάλληλες εκλογικές ήττες, αντί να αποσυρθούν στα πολυτελή γραφεία που τους περιμένουν στις πολυεθνικές εταιρείες και τις τράπεζες των οποίων τα συμφέροντα εξυπηρέτησαν στη διάρκεια της παράστασής τους, προτιμούν να ναρκοθετούν με τις συνωμοσίες, τις αστοχίες και τις γκάφες τους την παγκόσμια ειρήνη, προετοιμάζοντας την ανθρωπότητα για ένα δραματικό φινάλε της γελοίας κωμωδίας της οποίας υπήρξαν πρωταγωνιστές.
Και αυτό που ζούμε, όπως και αυτό που θα ζήσουμε, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα της αταβιστικής επανεμφάνισης στον χαρακτήρα των πολιτικών κλόουν που μας κυβερνούν των ιδιοτήτων του προγόνου τους Ριγκολέτο, όχι στον ρόλο του γελωτοποιού αυτή τη φορά αλλά του ανόητου μεν, παντοδύναμου δε Δούκα της Μάντουα. Κι εμείς το αφελές και αμαθές κοινό, που αρέσκεται να διασκεδάζει με κακόγουστες παραστάσεις, αρκεί κάποιοι κλόουν να το κάνουν να χαζογελάει, ώστε να ξεχνάει τη μιζέρια του, περιμένουμε αδρανείς την επέλευση του αναπόδραστου αποτελέσματος της βλακείας. Ετσι όμως έχουν τα πράγματα, γιατί κατά βάθος όλοι γνωρίζουμε ότι «από τη στιγμή που έχεις δώσει σ’ έναν τσαρλατάνο εξουσία πάνω στον εαυτό σου, είναι σχεδόν αδύνατο να την ανακαλέσεις». (CarlSagan. The Demon-Haunted World.)
*Νομικός, συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας